TKV thường xuyên hợp tác với các trường đại học trong và ngoài nước để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Ngay khi mới thành lập (giai đoạn 1994 - 2004), công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ nghề nghiệp cho đội ngũ công nhân kỹ thuật đã được TVN và các doanh nghiệp thành viên xác định là nhiệm vụ và mục tiêu phát triển bền vững nguồn nhân lực. Chính vì thế, TVN đã xây dựng tiêu chuẩn cấp bậc công nhân kỹ thuật thống nhất trong TVN, ban hành quy chế bồi dưỡng nghề thi nâng bậc và biên soạn 15 bộ tài liệu bồi dưỡng các nghề kỹ thuật chính áp dụng cho toàn ngành. TVN cũng đã hình thành hệ thống đào tạo bồi dưỡng nghề đồng bộ từ các cơ sở đào tạo trực thuộc Tổng công ty cho đến các phòng, bộ phận đào tạo của các doanh nghiệp thành viên. Đã chuẩn hóa lại các mục tiêu, chương trình đào tạo (ban hành 43 bộ mục tiêu, chương trình đào tạo cho 4 ngành học cao đẳng kỹ thuật, 7 ngành học trung học chuyên nghiệp, 32 nghề công nhân kỹ thuật).

Bên cạnh đó, để khuyến khích phong trào thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng nghề ngay tại nơi làm việc, tạo sân chơi cho đội ngũ công nhân kỹ thuật, năm 1996, lần đầu tiên TVN tổ chức thi thợ giỏi cấp Tổng công ty và duy trì tổ chức định kỳ 2 năm/lần cho đến nay.

TKV thường xuyên hợp tác với các trường đại học trong và ngoài nước để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Cũng trong giai đoạn này, TVN đã bắt đầu tự triển khai hợp tác với các đối tác nước ngoài đào tạo lực lượng cán bộ kỹ thuật chuyên ngành để bổ sung cho lực lượng cán bộ kỹ thuật đã được đào tạo ở nước ngoài theo các hiệp định ký với Chính phủ các nước XHCN của những giai đoạn trước. Theo đó đã ký thỏa thuận hợp tác, cử sinh viên đi học các ngành khai thác mỏ, khí hóa than, luyện kim, công trình điện khí và tự động hóa tại các trường đại học ở Trung Quốc (như Đại học Kỹ thuật công nghệ Liêu Ninh, Đại học Điện lực Hoa Bắc, Đại học Bách khoa Côn Minh) và ở Pháp (Đại học Mỏ Paris).

Đối với lực lượng cán bộ lãnh đạo, TVN đã đổi mới tư duy, cử đi đào tạo tiếng Anh và quản lý ở các nước sử dụng tiếng Anh đối với những cán bộ được quy hoạch cấp chiến lược. Năm 2004, lần đầu tiên TVN đã cử 15 cán bộ có triển vọng đi đào tạo tiếng Anh và quản lý tại Đại học Michigan - Mỹ. Sau khi tốt nghiệp, những cán bộ này được Tổng công ty tiếp tục giao, luân chuyển đảm nhận các vị trí lãnh đạo đơn vị thành viên và sau đó đã được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo cao nhất của Tập đoàn TKV như Chủ tịch HĐTV Lê Minh Chuẩn, Tổng giám đốc Đặng Thanh Hải, Thành viên HĐTV Nguyễn Chiến Thắng, Thành viên HĐTV Vũ Thành Lâm, Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Ngọc Cơ...

Ký thỏa thuận hợp tác đào tạo tu nghiệp sinh giữa Jogmec và Vinacomin.

Đồng hành với sự phát triển mở rộng quy mô, lĩnh vực kinh doanh của Tập đoàn trong giai đoạn 2004 - 2014, công tác quản lý nguồn nhân lực của TKV tập trung vào 2 mũi nhọn, đó là: (1) Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của ngành Than là lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của Tập đoàn; (2) Chuẩn bị nguồn nhân lực để phát triển các lĩnh vực kinh doanh mới của TKV gồm điện lực, khoáng sản - luyện kim, sản xuất tiền chất thuốc nổ, đầu tư ra nước ngoài.

Ký thỏa thuận hợp tác đào tạo tu nghiệp sinh giữa Jogmec và Vinacomin.

Để chuẩn bị nguồn nhân lực phát triển các lĩnh vực kinh doanh mới, TKV đã hợp tác với Trường Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức các khóa đào tạo cán bộ kỹ thuật chuyên ngành hệ thống điện, công nghệ nhiệt cho các dự án nhiệt điện Na Dương, Cao Ngạn, Cẩm Phả. Hợp tác với Đại học Bách khoa Côn Minh - Trung Quốc đào tạo các khóa cán bộ kỹ thuật chuyên ngành luyện kim cho các dự án bauxite tại Tây Nguyên. Hiện nay, lực lượng cán bộ này đã trở thành nòng cốt trong cơ cấu nhân lực của các dự án điện, alumina của Tập đoàn.

Đây cũng là giai đoạn các hoạt động đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực của TKV được chú trọng thực hiện với quyết tâm rất cao. Tập đoàn đã ký thỏa thuận, triển khai các hoạt động liên kết đào tạo với nhiều trường đại học nước ngoài (Ba Lan, Trung Quốc, CHLB Đức, CHLB Nga) và đại học trong nước (Bách khoa Hà Nội, Bách khoa TP Hồ Chí Minh, Mỏ - Địa chất Hà Nội) để đào tạo cán bộ kế cận và đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng tiếp cận trình độ quản lý, trình độ công nghệ hiện đại. Đặc biệt, dự án hợp tác đào tạo về công nghệ khai thác than với JCOAL, nay là JOGMEX (Nhật Bản) đã đào tạo 2.083 tu nghiệp sinh của TKV tại Nhật Bản và trên 90 nghìn lượt cán bộ, công nhân được đào tạo tại Việt Nam đã góp phần nâng cao ý thức, tác phong công nghiệp, tự chủ an toàn đối với lực lượng cán bộ kỹ thuật các mỏ than của TKV.

Lãnh đạo Tập đoàn thường xuyên quan tâm đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật, thợ lò có tay nghề và tác phong công nghiệp.

Đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, tiếp nối thành công của khóa đào tạo đầu tiên tại Đại học Michigan (Mỹ, năm 2004), trong giai đoạn này TKV tiếp tục cử các khóa đào tạo tiếng Anh và quản lý công nghiệp mỏ hiện đại cho những cán bộ quy hoạch cấp chiến lược tại Australia. Các cán bộ sau khi được đào tạo có tư duy đổi mới về công nghệ và quản trị, có tầm nhìn chiến lược trong quản lý, điều hành đã TKV thường xuyên hợp tác với các trường đại học trong và ngoài nước để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được bổ nhiệm vào vị trí công tác cao hơn, nhiều học viên đã được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo cao nhất của Tập đoàn như Chủ tịch HĐTV Ngô Hoàng Ngân, Thành viên HĐTV Nguyễn Hoàng Trung, các Phó Tổng Giám đốc Vũ Anh Tuấn, Nguyễn Tiến Mạnh.

TKV đồng thời duy trì thường xuyên các khóa đào tạo chức danh Giám đốc doanh nghiệp tại Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực quản lý (nay là Trường Quản trị Kinh doanh - Vinacomin). Hiện nay, tất cả các học viên của các chương trình đào tạo này đều đã trở thành những lãnh đạo cấp cao của Tập đoàn và các đơn vị thành viên.

Lãnh đạo Tập đoàn thường xuyên quan tâm đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật, thợ lò có tay nghề và tác phong công nghiệp.

Đối với đội ngũ công nhân kỹ thuật, trước thách thức sức hút nghề thợ mỏ hầm lò giảm, TKV đã có quyết sách phù hợp, đó là ban hành cơ chế đào tạo theo đơn đặt hàng, cơ chế cho phép các công ty than phối hợp với các trường đào tạo nghề mỏ trong Tập đoàn tuyển lao động chưa qua đào tạo, cử đi học các nghề mỏ hầm lò tại cơ sở đào tạo trong TKV, do doanh nghiệp đài thọ học bổng toàn phần, học viên ra trường được doanh nghiệp tiếp nhận đi làm ngay. TKV cũng đã chỉ đạo triển khai việc đánh giá kỹ năng nghề cho người lao động ngành Than tại Trung tâm Đánh giá kỹ năng nghề quốc gia đặt tại Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam. Việc sử dụng lao động có chứng chỉ đánh giá kỹ năng nghề quốc gia đã tạo ra sự minh bạch cho thị trường lao động, sự công bằng giữa các cơ sở đào tạo nghề mỏ trong và ngoài Tập đoàn.

Với những giải pháp mang tính đột phá nêu trên, trong giai đoạn này TKV đã cơ bản chuẩn bị đủ nguồn nhân lực có chất lượng, tiếp cận trình độ quản lý, trình độ công nghệ hiện đại. Đến năm 2014, toàn TKV có 482 lao động có trình độ trên đại học (năm 2004 có 74 người); có 14.651 người có trình độ đại học (năm 2004 có 12.583 người). Hằng năm tuyển sinh được bình quân 3.429 người theo học các nghề mỏ hầm lò tại các cơ sở đào tạo trong Tập đoàn.

Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam và Trường Quản trị Kinh doanh - Vinacomin được giao nhiệm vụ đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công nhân cho Tập đoàn.

Giai đoạn 2014 - 2024, với tư duy xây dựng nguồn nhân lực của TKV có tính toàn diện, trình độ kiến thức, kỹ năng làm việc phải tiếp cận trình độ các nước tiên tiến trên thế giới, đáp ứng đòi hỏi của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhất là trong các lĩnh vực ngành nghề sản xuất kinh doanh chính của Tập đoàn, giai đoạn này TKV tập trung xây dựng lực lượng trên 3 trụ cột, đó là đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý, đội ngũ chuyên gia kỹ thuật - công nghệ và đội ngũ công nhân kỹ thuật các ngành nghề chính.

Đối với lực lượng cán bộ lãnh đạo quản lý, TKV đổi mới toàn diện chương trình, phương pháp đào tạo chức danh giám đốc doanh nghiệp tại Trường QTKD theo hướng xây dựng khung năng lực chức danh giám đốc doanh nghiệp TKV, từ đó làm cơ sở xây dựng chương trình đào tạo. TKV tiếp tục tổ chức các khóa đào tạo Quản trị doanh nghiệp mỏ hiện đại tại Trường Đại học Queensland - Australia dành cho các cán bộ quy hoạch cấp chiến lược của TKV và các đơn vị thành viên.

Phân hiệu đào tạo Hoành Bồ - Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam.

Đối với lực lượng chuyên gia đầu ngành, TKV chỉ đạo các đơn vị xây dựng quy hoạch chuyên gia kỹ thuật, kinh tế đầu ngành như quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý, trên cơ sở đó Tập đoàn chủ trì cử các cán bộ có trình độ chuyên môn tốt, được đơn vị đánh giá cao đi học tập các chương trình thạc sĩ, tiến sĩ tại các trường đối tác của TKV tại nước ngoài (Đại học Queensland - Australia, Đại học Kỹ thuật Agricola - Đức, Học viên Mỏ - Luyện kim Im.Stalishlaw Stastiz Krakow - Ba Lan, Đại học Bách khoa Slask - Ba Lan, Đại học mỏ Saint Petersburg - CHLB Nga, Đại học Kỹ thuật công nghệ Liêu Ninh - Trung Quốc). Ngoài các khóa đào tạo chuyên gia gắn với học vị, TKV tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn dành cho các đối tượng là cán bộ chỉ huy sản xuất và quản lý kỹ thuật của các đơn vị để bổ túc nâng cao tư duy, kiến thức, kỹ năng về kỹ thuật và công nghệ trong quá trình khai thác mỏ, luyện kim, chuyển đổi năng lượng.

Đối với đội ngũ công nhân kỹ thuật các ngành nghề chính: Tập đoàn đã chủ động xây dựng và đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội công bố Tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia đối với 3 nghề mỏ hầm lò (khai thác, xây dựng, cơ điện mỏ hầm lò). Trên cơ sở đó xây dựng, ban hành lại chương trình, giáo trình đào tạo phù hợp tiêu chuẩn CNKT TKV và trình độ kỹ năng nghề quốc gia.

TKV đặc biệt chú trọng đổi mới công tác tuyển sinh đào tạo các nghề mỏ hầm lò thông qua hình thức truyền thông trực tiếp bằng gương “người thật, việc thật” về lao động giỏi, thu nhập cao và hình thức đào tạo liên thông để phù hợp với các thay đổi của thị trường lao động. Kết quả trong giai đoạn này, TKV đã tuyển sinh và đào tạo các nghề mỏ hầm lò được 39.705 người và liên tục trong các năm từ 2018 đến 2023, TKV đều hoàn thành vượt kế hoạch tuyển sinh, trong đó năm 2023 là năm thành công nhất trong công tác tuyển sinh và đào tạo công nhân các nghề mỏ hầm lò, số tuyển sinh và học sinh tốt nghiệp cao nhất.

Việc xây dựng, phát triển nguồn nhân lực qua mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn, TKV có một đối sách khác nhau, phù hợp với tình hình thực tiễn, song tựu trung lại vẫn tập trung vào 3 đối tượng chính là cán bộ quản lý cao cấp, trung cấp; đội ngũ chuyên gia trong các lĩnh vực sản xuất và đào tạo đội ngũ công nhân có trình độ, tay nghề cao. Ba lực lượng này chính là kiềng 3 chân cho sự phát triển của TKV trong suốt 30 năm qua và trên hành trình tới đây.