Sáng 15/5, UBND quận Ba Đình đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến các ban ngành về quy hoạch tổng thể để tiến hành trùng tu, tôn tạo chùa Một Cột – Diên Hựu. Theo đề án được đưa ra trong cuộc họp này, bên cạnh việc trùng tu, tôn tạo các hạng mục đã xuống cấp thì việc xây dựng một số hạng mục mới cũng được đưa ra lấy ý kiến các chuyên gia và cơ quan ban ngành.

Trước thực trạng chùa Một Cột đang bị xuống cấp trầm trọng, một số cấu kiện trong chùa đã bị hư hỏng nặng. Bên cạnh đó, trong quá trình sửa chữa trước đây, chùa đã xây thêm một số hạng mục chưa phù hợp với cảnh quan xung quanh như: sân, đường không được đồng bộ, hệ thống cây xanh trong khuôn viên chùa chưa được quy hoạch. Đặt vấn đề trong giai đoạn tu sửa đợt 2 này, Kiến trúc sư Hoàng Trọng Cương, thuộc đơn vị tư vấn thiết kế cho rằng: Cần thống nhất bản quy hoạch tổng thể của chùa Một Cột. Các cấu kiện bị hư hỏng của khu Tam Quan, nhà thờ Tổ thuộc chùa Một Cột phải được tu sửa lại. Từ các bậc cầu thang lên xuống cũng được sửa chữa cho đồng bộ và tiến hành xây mới nhà Tăng. Cũng theo ông Cương: Để quy hoạch cho xứng tầm là ngôi chùa độc đáo nhất châu Á, cần 31 tỷ đồng để nâng cấp sửa chữa.

Trước ý kiến của chủ đơn vị tư vấn đầu tư rằng hệ thống thoát nước của chùa vẫn đảm bảo lâu dài, Đại đức Thích Tâm Kiên, trụ trì chùa Một Cột cho rằng: “Hiện tượng ngập lụt ở chùa là có. Bởi chùa nằm trong lòng chảo, mặt bằng lại thấp hơn bảo tàng và lăng nên mưa lớn là bị ngập. Nên mỗi lần mưa lớn, rác thải đổ về gây mất vệ sinh”.

Cần 31 tỷ đồng để tu sửa và xây mới các hạng mục của chùa Một Cột

Trong buổi họp, trụ trì chùa cũng đề đạt thay cột bê tông của chùa thành cột đá, nhưng không được chấp thuận. Bởi đại đa số ý kiến cho rằng: Hình ảnh chùa Một Cột đã in sâu trong lòng người dân. Nếu muốn thay đổi, phải thay đổi theo đúng tinh thần từ thời Lý.

Điều đáng quan tâm nhất theo như đề án được đưa ra để lấy ý kiến trong phiên họp sáng nay, có hạng mục xây mới nhà Tăng. Tuy nhiên, điều đáng nói ở đây là trong bản vẽ thì nhà Tăng lại được thiết kế nằm trước nhà Tổ, một điều phi lý mà theo giáo sư Trần Lâm Biền cho rằng: Không thể chấp nhận được.

Lý giải về vấn đề này, giáo sư Trần Lâm Biền cho hay: Việc đặt nhà Tăng trước nhà Tổ là trái với vấn đề tôn giáo, mà từ trước đến nay chưa hề có. Cùng với đó, ông nhấn mạnh, chùa Một Cột nằm ở vị trí nhạy cảm, nên không có quyền thay đổi vị trí Tam Bảo và chùa Một Cột. Việc trùng tu chùa Một Cột trước hết phải dựa trên nguyên lý bảo vệ và giữ gìn những gì mang tính nguyên gốc, mà kiến trúc gốc ở đây là kiến trúc từ trước cách mạng. Xây thêm là yêu cầu bất đắc dĩ, chỉ đáp ứng nhu cầu thực tại. Nên làm sao phải có những phương án hợp lý, không nên phá vỡ những kiến trúc tự nhiên vốn có.

Nhận rõ những khó khăn về địa hình nhạy cảm của chùa Một Cột, giáo sư hiến kế: Nếu tiến hành xây dựng thì chấp nhận đưa khu nhà Tăng và nhà Tổ sang phía Tây của chùa Diên Hựu. Bên cạnh đó, ông cũng đề đạt: Cái cần ở đây là xây thêm am hóa vàng, không thể để tình trạng hóa vàng ngay trước sân gây mất mỹ quan. Các tượng Phật trong chùa cũng phải được sắp xếp lại. Bên cạnh đó, quy hoạch lại các hàng quán trong chùa cũng là điều nên làm để trả lại sự tôn nghiêm vốn có.

Trên quan điểm đồng nhất trùng tu tôn tạo chùa dựa trên cơ sở: Hỏng chỗ nào, sửa chỗ đó, ông Trương Minh Tiến, Phó giám đốc Sở VH-TT&DL Hà Nội cho rằng tu sửa chùa cần giữ nguyên cảnh quan vốn có, không nên thay đổi bất cứ cấu kiện nào, bất kể những thay đổi của chùa Một Cột - Diên Hựu phải được xem xét đánh giá trên cơ sở khoa học.

Theo đó, kết thúc buổi họp, Chủ tịch UBND quận Ba Đình cho biết, các phương án tu bổ, tôn tạo chùa nằm trong đề án được lập không phải là phương án chính thức. “Đó mới là phương án đưa ra để xin ý kiến của cơ quan chức năng, nhà khoa học. Tu bổ, tôn tạo chùa phải dựa trên cơ sở văn hóa lịch sử mang tính lâu bền”.

Huy An