Giải thưởng “ngược” Oscar

Giải Mâm xôi vàng (Golden Raspberry Awards hay Razzies Awards) là một giải thưởng điện ảnh do John Wilson lập ra vào năm 1980 với mục đích làm giải thưởng điện ảnh “phản” Oscar. Nếu giải Oscar nhằm tôn vinh những tác phẩm và nhân vật điện ảnh xuất sắc nhất thế giới thì ngược lại, giải Mâm xôi vàng được lập ra để “tôn vinh” những tác phẩm và nhân vật điện ảnh dở nhất trong năm của điện ảnh Hoa Kỳ. Giải thưởng là một mô hình quả mâm xôi vàng gắn trên đế nhựa, mô hình này có giá khoảng 5 USD.

Mâm xôi vàng - giải thưởng dành cho nghệ sĩ và tác phẩm điện ảnh dở nhất trong năm

Giải Mâm xôi vàng được quyết định bằng cách bỏ phiếu của 600 thành viên thuộc Quỹ Mâm xôi vàng, khác với quy trình chấm điểm của Oscar, danh tính những người bỏ phiếu được tuyên bố công khai. Theo thông lệ danh sách đề cử Mâm xôi vàng được công bố trước danh sách đề cử Oscar một ngày, còn lễ trao giải Mâm xôi vàng diễn ra sau lễ trao giải Oscar một ngày. Nhưng năm nay, danh sách đề cử của giải Mâm xôi vàng lại được công bố một ngày trước khi diễn ra lễ trao giải Oscar, còn lễ trao giải Mâm xôi vàng lại được dời đến ngày “Cá tháng Tư” (1/4/2012).

Các hạng mục chính thức của giải Mâm xôi vàng hiện nay tương tự như những hạng mục của giải Oscar, nhưng lại là dành cho những sản phẩm điện ảnh “dở tệ” nhất. Bao gồm: phim dở nhất, đạo diễn tồi nhất, diễn viên nam/nữ chính tệ nhất, diễn viên nam/nữ phụ tồi nhất, cặp đôi diễn dở nhất, ngôi sao mới tồi nhất, kịch bản tệ nhất, phim làm thêm (phim làm thêm hoặc làm lại) chán nhất, bài hát trong phim dở nhất.

Ngoài những hạng mục chính của Mâm xôi vàng, tùy theo từng năm, tổ chức này còn trao thêm các hạng mục đặc biệt khác. Vào năm 1981, Tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ, Ronald Wilson Reagan đã “vinh hạnh” giành giải Mâm xôi vàng cho hạng mục “Cống hiến sự nghiệp tồi tệ nhất”. Ông từng là tổng thống già nhất từng đương nhiệm trong lịch sử Hoa Kỳ, trước khi làm chính trị Ronald Wilson Reagan được biết đến là một diễn viên điện ảnh, song không hề xuất sắc.

Tống thống Wilson của Hoa Kỳ từng nhận giải Mâm xôi vàng

Một con vật cũng đã từng được nhận giải thưởng “Cống hiến sự nghiệp tồi tệ nhất” của Mâm xôi vàng là con cá mập Bruce trong phim Hàm cá mập (Jaws).

Lễ trao giải thường niên của Mâm xôi vàng được tổ chức rất đơn giản, không có thảm đỏ và các trang trí hào nhoáng như của giải Oscar. Không ai muốn được nêu tên trong giải Mâm xôi vàng. Mặc dù phần lớn những người chiến thắng tại Mâm xôi vàng đều không đến tham dự lễ trao giải, tuy nhiên có một số cá nhân ngoại lệ đã dũng cảm nhận giải thưởng này.

Năm 1987, Bill Cosby được giải Mâm xôi vàng lần thứ 8 xướng tên ở ba hạng mục Phim dở nhất, kịch bản dở nhất và nam diễn viên chính tệ nhất với bộ phim Leonard Part 6. Cosby cũng là người đầu tiên chấp nhận giải Mâm xôi vàng.

Đạo diễn Paul Verhoeven trở thành người đầu tiên xuất hiện tại lễ trao giải để nhận giải thưởng cho Đạo diễn tồi nhất và Phim tồi nhất cho phim Showgirls năm 1995.

Năm 2001, diễn viên hài Tom Green đã đồng ý nhận cả 5 giải Mâm xôi vàng cho bộ phim Freddy Got Fingered, bao gồm cả giải phim tồi nhất. Green đến tham dự lễ trao giải bằng một chiếc Cadillac trắng và anh còn tự mang theo cả thảm đỏ. Bài phát biểu của Tom Green còn có một đoạn nhạc harmonica dường như dài bất tận, và kết cục là anh đã bị lôi khỏi bục nhận giải.

Diễn viên hài Tom Green nhận tới 5 giải Mâm xôi vàng.

Oscar và Mâm xôi vàng

Tuy được xem như giải thưởng điện ảnh trái ngược với giải Oscar nhưng giữa giải Mâm xôi vàng và Oscar cũng có nhiều sự trùng hợp thú vị.

Năm 1997 nhà biên kịch Brian Helgeland đã trở thành người đầu tiên giành cả giải Oscar và giải Mâm xôi vàng trong cùng một năm. Ông được trao giải Oscar Kịch bản chuyển thể hay nhất cho kịch bản phim L.A. Confidential và giải Mâm xôi vàng Kịch bản tồi nhất cho kịch bản phim Người đưa thư (The Postman). Brian không tham dự lễ trao giải mà nhận giải tại văn phòng của mình ở hãng Warner Bros.

Hai diễn viên từng được đề cử cho cùng một diễn xuất ở cả giải Oscar và giải Mâm xôi vàng là James Coco cho vai diễn trong Only When I Laugh (1982) và Amy Irving cho vai diễn trong Yentl (1984). Cả hai đều không giành bất cứ giải nào trong các đề cử trên. Năm 1992 Jack Nicholson bị đề cử giải Mâm xôi vàng diễn viên nam chính cho hai vai diễn trong Hoffa và Man Trouble, cùng năm này ông lại được đề cử giải Oscar ở hạng mục vai nam phụ cho vai diễn trong A Few Good Men.

Năm 2004, Halle Berry bị nhận giải Mâm xôi vàng diễn viên nữ tồi nhất cho vai diễn trong Miêu nữ chỉ hai năm sau khi được nhận Giải Oscar Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Cô là nữ diễn viên đầu tiên chấp nhận giải Mâm xôi vàng và khi đến tham dự lễ trao giải cô đã cầm theo cả tượng vàng Oscar của mình.

Gần đây nhất, Sandra Bullock trở thành nữ diễn viên đầu tiên nhận cả giải Mâm xôi vàng lẫn Oscar trong cùng một năm 2009. Nữ diễn viên này đã vui vẻ lên nhận giải thưởng Nữ diễn viên chính tệ nhất cho vai diễn của cô trong All About Steve một ngày trước khi giành chiến thắng giải Oscar cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất với vai diễn trong The Blind Side.

Sandra Bullock đã vui vẻ lên nhận giải thưởng Nữ diễn viên chính tệ nhất

Bộ phim đang giữ kỷ lục về số đề cử và số giải Mâm xôi vàng là Showgirls (1995) với 14 đề cử và 7 giải. Cùng có 7 giải Mâm xôi vàng là Battlefield Earth (2002, trong số 8 đề cử). Bộ phim đầu tiên đoạt 5 "giải Mâm xôi vàng quan trọng nhất” (Phim tồi nhất, Diễn viên nam và nữ chính tồi nhất, Đạo diễn tồi nhất, Kịch bản tồi nhất) là Gigli (2003). Nam diễn viên Sylvester Stallone với 30 đề cử và 10 giải đang là diễn viên giữ kỉ lục về đề cử và giải thưởng của giải Mâm xôi vàng.

Thanh Loan (Tổng hợp)