Tăng quyền xử phạt

Nghị định đã bổ sung nhiều biện pháp cần xử phạt như: Thăm dò khoáng sản ra ngoài ranh giới vượt quá 10% cho phép tổng diện tích khu vực thăm dò khoáng sản; chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng quyền thăm dò khoáng sản khi chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận; không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ cac biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, các biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, các biện pháp khắc phục khi đã gây ô nhiễm môi trường trong quá trình thăm dò khoáng sản độc hại, bổ sung mới quy định xử phạt đối với các hành vi khảo sát thực địa, lấy mẫu trên mặt đất để lựa chọn diện tích lập đề án thăm dò khoáng sản mà chưa được UBND nơi có khoáng sản thăm dò đồng ý bằng băn bản; tự ý thay đổi phương pháp thăm dò hoặc thay đổi khối lượng thăm dò có chi phí lớn hơn 10% dự toán.

Khai thác khoáng sản trái phép tại huyện Đông Giang, Quảng Nam 

Đề án thăm dò mà chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép chấp thuận, mức sử phạt thấp nhất là 2 triệu VN đồng và cao nhất là 200 triệu VN đồng đối với cá nhân. Đặc biệt để tăng cường trách nhiệm trong việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm khoáng sản, Nghị định 142 đã bổ sung việc xử phạt đối với hành vi khai thác gây tổn thất khoáng sản vượt từ 10% trở lên so với chỉ số tổn thất định mức; không thu hồi khoáng sản đi kèm đã xác định trong dự án đầu tư đã duyệt với mức tiền phạt từ 70 đến 200 triệu VN đồng, bổ sung hình thức tước quyền sử dụng giấy phép từ 03 đến 06 tháng.

Bên cạnh việc nâng thẩm quyền phạt tiền của các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính so với các Nghị định cũ, Nghị định số 142/2013/NĐ-CP đã bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam có quyền phạt tiền đến 2 tỷ đồng. Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chánh Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường ra quyết định thanh tra và thành lập Đoàn thanh tra có quyền phạt tiền đến 350 triệu đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước; phạt tiền đến 500 triệu đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản. Trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành do Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Giám đốc Sở, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường ra quyết định thanh tra và thành lập Đoàn thanh tra có quyền phạt tiền đến 100 triệu đồng. Đồng thời, Nghị định cũng quy định rõ người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính.

Hiệu quả thấy rõ

Kể từ sau khi Chính phủ đã ban hành Nghị định 142/2003/NĐ-CP nhằm hạn chế tình trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, có thể thấy mức xử phạt tăng và quy định thêm tới 55 hành vi vi phạm, đang phát huy tác dụng tích cực trong hoạt động quản lý ngành khai khoáng. Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Nghị định đang giúp cho cho các cơ quan chức năng quản lý nguồn tài nguyên khoáng sản chặt chẽ hơn. Trước đây do chế tài quá nhẹ, các tổ chức, cá nhân vi phạm chấp nhận nộp phạt nhưng ngay sau đó họ lại vi phạm trở lại như cũ. Thế nhưng, năm 2014, Nghị định 142 quy định rất chi tiết về hành vi vi phạm và chế tài xử phạt cao nên đến thời điểm này những trường hợp vi phạt bị xử lý với số tiền lớn chưa có trường hợp nào vi phạm trở lại.

Lực lượng CSGT đường thủy kiểm tra, xử phạt thuyền vận chuyển cát trái phép

Từ đầu năm 2014 đến nay, nhiều địa phương trong cả nước đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành đi kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản, kết quả kiểm tra đã phát hiện và xử lý nhiều sai phạm. Theo số liệu tổng hợp của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, qua kiểm tra hoạt động khai thác cát trên tuyến sông Hồng tại bốn phường Lĩnh Nam, Trần Phú, Yên Sở và Thanh Trì của quận Hoàng Mai phát hiện có 12 bãi chứa sử dụng trái phép hơn 380.000m² đất. Tại huyện Phú Xuyên có bảy bãi chứa, tập trung ở xã Văn Nhân và thị trấn Phú Minh với diện tích đất sử dụng trái phép gần 138.000m2. Huyện Đông Anh có 20 bãi chứa, sử dụng trái phép gần 69.000m² ... Khởi tố hình sự 8 “cát tặc” đào lòng sông Hồng.

Việc bổ sung mới đến 55 hành vi cần xử phạt trong Nghị định 142 về tài nguyên khoáng sản đã thể hiện rõ quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước là thắt chặt công tác quản lý khoáng sản, nhất là đối với hoạt động khai thác của các tổ chức, cá nhân. Thông qua đó, việc xử lý vi phạm hành chính sẽ được thực hiện đúng đối tượng, đúng hành vi vi phạm; đảm bảo được tính công bằng, hiệu quả trong hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản.