Sáng 15/7, Hội nghị Cấp cao Á-Âu lần thứ 11 (ASEM 11) - Hội nghị kỷ niệm 20 năm thành lập Diễn đàn Hợp tác Á-Âu (ASEM) - đã chính thức khai mạc tại thủ đô Ulan Bator, Mông Cổ. Tham dự Hội nghị có lãnh đạo cấp cao của 53 thành viên ASEM, gồm 21 quốc gia châu Á, 30 quốc gia châu Âu và Liên minh châu Âu (EU) cùng Ban Thư ký ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự Hội nghị ASEM 11. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu tham dự Hội nghị. Tổng thống Mông Cổ TS. Elbegdorj chủ trì lễ đón chính thức các nhà lãnh đạo ASEM với nghi thức trang trọng trong sự kiện quốc tế lớn nhất mà nước này đăng cai từ trước đến nay.

Hợp tác theo “phương cách ASEM”

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh qua hai thập kỷ, ASEM đã khẳng định và đang thực hiện tầm nhìn chiến lược về hợp tác và liên kết quốc tế; trở thành diễn đàn kết nối, liên kết đa tầng nấc giữa các quốc gia, các nền văn minh và gắn kết các doanh nghiệp, người dân hai châu lục Á-Âu vì hòa bình và phát triển. Trước những cơ hội và thách thức mới trong cục diện thế giới, ASEM cần đổi mới, nâng cao hiệu quả hợp tác và hướng tới tầm cao mới trên toàn cầu về đối thoại và hợp tác trong thế kỷ 21, đóng góp vào hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững ở hai châu lục và thế giới.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đề xuất, để khai thác hiệu quả những cơ hội của hợp tác, liên kết trong kỷ nguyên số, làn sóng mới về thương mại-đầu tư quốc tế, cách mạng công nghiệp lần thứ 4, ASEM cần xác định kết nối là một trọng tâm lớn trong hợp tác ASEM, chú trọng đầu tư các dự án cơ sở hạ tầng; đẩy mạnh trao đổi thương mại, tài chính; phát triển công nghệ thông tin, nguồn nhân lực… Tiếp tục tăng cường kết nối, hợp tác khu vực và tiểu vùng, trong đó có hợp tác Mekong-Danuyp, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao năng lực cho các thành viên đang phát triển; thúc đẩy giao lưu nhân dân của Quỹ Á-Âu...

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, đối thoại và hợp tác ASEM cần gắn kết chặt chẽ và hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững, nhất là hỗ trợ nỗ lực giảm đói nghèo, bảo đảm an sinh xã hội và ứng phó các thách thức toàn cầu. Ưu tiên trước mắt là đóng góp vào nỗ lực toàn cầu thực hiện thành công Chương trình nghị sự 2030, Thỏa thuận Paris và Khuôn khổ hành động Sendai; tiếp tục định kỳ triển khai “Đối thoại ASEM về phát triển bền vững”. Đây chính là những giải pháp then chốt tạo xung lực mới cho các mối quan hệ đối tác ngày càng thực chất, hiệu quả, trên mọi tầng nấc. Hợp tác theo “phương cách ASEM” cần chú trọng yếu tố hiệu quả, thiết thực. ASEM cần có chương trình, dự án cụ thể triển khai hoạt động của các nhóm hợp tác chuyên ngành về giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, ứng phó thiên tai, quản lý bền vững nguồn nước...; chú trọng tăng cường đóng góp của thanh niên, doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp.... vào hợp tác ASEM để giúp khởi xướng và triển khai các ý tưởng mới, nâng cao tính tự cường của ASEM và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.

Việt Nam luôn coi trọng và tiếp tục ưu tiên cao đóng góp vào nỗ lực chung nâng tầm hợp tác ASEM, thúc đẩy kết nối các nền kinh tế Á-Âu thông qua Cộng đồng ASEAN, các quan hệ đối tác và các cơ chế hợp tác, liên kết song phương, đa phương hiện có, Thủ tướng Chính phủ khẳng định và đánh giá cao sự ủng hộ của các thành viên đối với sáng kiến mới của Việt Nam tại Hội nghị ASEM 11 về “Hội nghị ASEM về giáo dục sáng tạo và xây dựng nguồn nhân lực vì phát triển bền vững” năm 2017.

Thủ tướng cùng lãnh đạo các nước dự Hội nghị Cấp cao Á-Âu lần thứ 11.Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Cơ chế đối thoại, hợp tác quy mô lớn nhất Á-Âu

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng thống Mông Cổ Elbegdorj đã nêu bật những thành tựu quan trọng của Diễn đàn kể từ khi thành lập cách đây đúng 20 năm tại Bangkok, Thái Lan, đề cao vai trò ASEM là cơ chế đối thoại và hợp tác quan trọng, có quy mô lớn nhất giữa Á-Âu. Tổng thống Elbegdorj nhấn mạnh, với chủ đề “20 năm ASEM: Quan hệ đối tác vì tương lai thông qua kết nối”, Hội nghị ASEM 11 là dịp để các thành viên đánh giá chặng đường 20 năm hình thành và phát triển của Diễn đàn, định vị ASEM trong cục diện đang định hình và đề ra định hướng hợp tác trong thập kỷ mới.

Trong các phát biểu tiếp theo, Chủ tịch Hội đồng châu Âu và lãnh đạo các nước thành viên điều phối Myanmar, Slovakia và New Zealand nhấn mạnh tầm quan trọng cần gia tăng hợp tác, kết nối, tạo động lực mới đưa quan hệ đối tác Á-Âu đi vào chiều sâu và hiệu quả trong thập niên phát triển thứ ba của Diễn đàn. Các nước tham dự Hội nghị cũng bày tỏ chia buồn sâu sắc với Chính phủ và nhân dân Pháp về những tổn thất to lớn do vụ khủng bố ngày hôm qua gây ra, cam kết cùng hợp tác chống chủ nghĩa khủng bố.

Sau lễ khai mạc, các nhà lãnh đạo đã tiến hành phiên họp toàn thể thứ nhất về “Hai thập kỷ quan hệ đối tác: Nhìn lại quá khứ và hướng tới tương lai”. Hội nghị khẳng định, sau hai thập kỷ hình thành và phát triển, ASEM đã trở thành cơ chế đối thoại và hợp tác quan trọng, có quy mô lớn nhất giữa Á-Âu, thúc đẩy hợp tác, liên kết đa tầng nấc vì hòa bình và phát triển.

Hội nghị đánh giá ASEM sẽ tiếp tục là nhân tố quan trọng định hình cục diện quốc tế thế kỷ 21, đóng góp vào nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, phát triển bền vững và ứng phó với các thách thức khu vực và toàn cầu. Các lãnh đạo cho rằng ASEM đang đứng trước nhu cầu phải đổi mới, nâng tầm hợp tác nhằm khẳng định vai trò không thể thiếu trong cấu trúc đa cực đang định hình. Các nhà lãnh đạo cam kết triển khai đồng đều 3 trụ cột hợp tác, chú trọng đóng góp vào nỗ lực toàn cầu để triển khai Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững, Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu và Khuôn khổ Sendai về giảm thiểu rủi ro thiên tai, trong đó chú trọng giảm đói nghèo, bảo đảm an sinh xã hội, ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai, an ninh lương thực, quản lý nguồn nước xuyên biên giới, phát triển nguồn nhân lực, đào tạo và nâng cao kỹ năng nghề cho thanh niên, hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ và xây dựng năng lực cho các nước đang phát triển.

Tại Phiên toàn thể thứ hai về “Thúc đẩy quan hệ đối tác ASEM vì kết nối rộng lớn hơn”, các nhà lãnh đạo nhất trí kết nối là trọng tâm hợp tác ASEM trong thời gian tới trên cả ba phương diện hạ tầng cơ sở, thể chế và con người, nhất trí thành lập Nhóm tiên phong về kết nối trong 2 năm. Hội nghị nhất trí tăng cường quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư, liên kết Á-Âu, thúc đẩy Vòng đàm phán Doha, tổ chức Cuộc họp các quan chức cao cấp về thương mại và đầu tư để bàn về việc cần nối lại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEM đã bị gián đoạn 13 năm qua. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh cần tăng cường trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ các chương trình hợp tác tiểu vùng, khu vực, đặc biệt là Mekong-Danuyp nhằm giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển, hướng tới tăng trưởng bền vững, đồng đều.

Chiều cùng ngày, các nhà Lãnh đạo ASEM tham dự Lễ hội truyền thống Naadam, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới. Hội nghị Cấp cao ASEM 11 sẽ tiếp tục các hoạt động trong ngày 16/7, trong đó có phiên họp hẹp về “Tăng cường ba trụ cột hợp tác ASEM”.