Hình minh họa

OPEC+ do Ả Rập Saudi và Nga dẫn đầu đã chọn hoãn kế hoạch khôi phục sản lượng thêm hai tháng vào ngày 5/9, sau khi tăng trưởng kinh tế chững lại ở Trung Quốc và nguồn cung tăng mạnh của Hoa Kỳ đã đẩy giá dầu thô xuống mức thấp nhất trong 14 tháng.

Bằng cách thay đổi lộ trình khôi phục nguồn cung, nhóm này đã tránh được tình trạng dư thừa mà các tổ chức hàng đầu trong ngành như Trafigura Group và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo. Giá dầu thô đã ổn định trở lại trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, ngay cả khi OPEC+ tiếp tục hạn chế sản lượng trong suốt năm 2025, thì tình trạng dư thừa vẫn sẽ xuất hiện trong bối cảnh nhu cầu tăng trưởng chậm lại và sản lượng tăng mạnh từ Hoa Kỳ, Guyana, Brazil và Canada, theo dự báo của IEA. Giá dầu sẽ giảm xuống mức 60 USD một thùng, Citigroup và JPMorgan Chase & Co. dự báo.

Sự suy giảm của thị trường mang lại sự nhẹ nhõm cho người tiêu dùng và các ngân hàng trung ương sau nhiều năm lạm phát tràn lan, và thậm chí là động lực tiềm năng cho chiến dịch tranh cử của Phó Tổng thống Kamala Harris. Nhưng mức giá này vẫn quá thấp để Ả Rập Saudi và các nước khác trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) trang trải chi tiêu của chính phủ.

Christof Ruehl, nhà phân tích cấp cao tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu của Đại học Columbia, cho biết: “Trông không mấy khả quan cho OPEC+ vào năm 2025. Mọi người đều đồng ý rằng nguồn cung ngoài OPEC đủ mạnh để tạo ra dư thừa trên thị trường. Và việc kiềm chế nguồn cung hiện tại để duy trì giá cả sẽ càng thúc đẩy điều đó”.

Tình hình của thị trường dầu thô vào năm 2025 rất rõ ràng. Tiêu thụ dầu toàn cầu sẽ tăng chưa đến 1 triệu thùng một ngày vào năm tới — tương đương khoảng 1% — khi sự phục hồi mất đà và quá trình chuyển đổi sang xe điện đang diễn ra mạnh mẽ, IEA dự báo. Cơ quan có trụ sở tại Paris này tư vấn cho hầu hết các nền kinh tế lớn.

Trung Quốc, động lực của nhu cầu dầu mỏ trong hai thập kỷ qua, đang cho thấy xu hướng nhu cầu giảm đối với mặt hàng này. Nhập khẩu đã giảm xuống mức yếu nhất trong gần hai năm qua khi tăng trưởng kinh tế chậm lại và các quan chức hàng đầu trong ngành dự kiến ​​sẽ chuyển hướng khỏi nhiên liệu hóa thạch.

Theo IEA, tăng trưởng tiêu thụ toàn cầu chậm lại sẽ bị vượt qua hơn 50% bởi làn sóng khai thác mới từ bên ngoài liên minh OPEC+, trong đó 40% đến từ Hoa Kỳ. Mặc dù sự bùng nổ dầu đá phiến của quốc gia này đã giảm bớt, nhưng nó vẫn tiếp tục cung cấp khối lượng lớn nguồn cung mới.

Kết quả là, lượng dầu tồn kho toàn cầu sẽ tích lũy vào năm tới, bắt đầu với mức tăng mạnh 1,3 triệu thùng mỗi ngày trong quý đầu tiên, theo IEA. Trong bối cảnh này, OPEC+ chỉ có “phạm vi hạn chế” để bổ sung nguồn cung, nhà kinh tế trưởng Spencer Dale của BP đã cảnh báo vào tháng trước.

“Quyết định của OPEC không phải là biện pháp mang tính quyết định”, Henning Gloystein, một nhà phân tích tại Eurasia Group cho biết. “Quyết định này có thể giữ giá dầu Brent trên 70 USD và giúp ngăn chặn tình trạng dư cung, nhưng nhu cầu đang suy yếu, đặc biệt là ở Trung Quốc. Chúng ta sẽ xem liệu OPEC có thể tiếp tục tiến hành ngay cả khi việc cắt giảm bị trì hoãn hay không”, ông Gloystein nói.

Giá dầu thô giảm sâu hơn vào ngày 6/9 sau khi Saudi Aramco do nhà nước điều hành giảm giá bán dầu thô chủ lực cho thị trường chính ở Châu Á vào tháng tới, một tín hiệu khác cho thấy lo ngại về nhu cầu. Giá dầu Brent giảm tới 1,8% xuống còn 71,35 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 5/2023.

Vào tháng 6, khi triển vọng thị trường có vẻ tươi sáng hơn, liên minh này đã vạch ra kế hoạch khôi phục dần dần sản lượng 2,2 triệu thùng/ngày, vốn đã bị ngừng lại trong một loạt các đợt cắt giảm được thực hiện kể từ cuối năm 2022. Quá trình phục hồi dự kiến sẽ bắt đầu bằng mức tăng 180.000 thùng/ngày vào tháng 10.

Tuy nhiên, ngay khi kế hoạch được công bố, liên minh này đã do dự. Do Bộ trưởng Năng lượng Saudi, Hoàng tử Abdulaziz bin Salman dẫn đầu, các thành viên liên tục nhấn mạnh rằng họ có thể “tạm dừng hoặc đảo ngược” các kế hoạch nếu cần thiết. Ngay cả một cuộc khủng hoảng chính trị ở quốc gia thành viên Libya — nơi đã đóng cửa hơn 50% sản lượng — cũng không đủ để khiến nhóm này mở lại các vòi dầu.

Nếu OPEC+ tiến hành kế hoạch đã sửa đổi — vẫn sẽ đưa sản lượng trở lại 2,2 triệu thùng, nhưng chậm hơn hai tháng so với kế hoạch trước đó — điều này sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng dư cung sắp xảy ra vào năm 2025.

Nếu tiếp tục trì hoãn có thể tránh được điều này, nhưng không rõ nhóm dự kiến duy trì kỷ luật để giữ dầu khỏi thị trường trong bao lâu nữa.

UAE — một trong những nhà khai thác lớn nhất của tổ chức — đã rất muốn triển khai các khoản đầu tư gần đây vào công suất mới, mà Abu Dhabi cho biết đã đạt tới con số đáng kể là 4,85 triệu thùng mỗi ngày. Con số này chiếm khoảng 5% nguồn cung của thế giới.

Các thành viên khác như Iraq, Nga và Kazakhstan đã phải vật lộn để thực hiện các biện pháp cắt giảm mà họ phải làm từ đầu năm. Baghdad từ lâu đã bất mãn với hạn ngạch của OPEC+ trong khi cố gắng xây dựng lại nền kinh tế bị tàn phá bởi nhiều thập kỷ xung đột và lệnh trừng phạt, trong khi Moscow tìm kiếm nguồn thu để tài trợ cho cuộc chiến của Tổng thống Vladimir Putin chống lại Ukraine.

Mặc dù OPEC+ quyết định tạm dừng, JPMorgan và Bank of America Corp. đã hạ dự báo giá dầu thô. Đối với quốc gia dẫn đầu nhóm là Ả Rập Saudi, triển vọng xấu đi mang tới rủi ro tài chính.

Riyadh cần giá dầu gần 100 USD một thùng để tài trợ cho các kế hoạch chuyển đổi kinh tế của Thái tử Mohammed bin Salman, bao gồm các thành phố tương lai và các cầu thủ thể thao hàng đầu, dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy. Vương quốc này đã buộc phải cắt giảm chi tiêu cho các dự án trọng điểm sau bốn quý suy thoái kinh tế.

Nếu chiến lược của OPEC+ tiếp tục gặp khó khăn, nhóm có thể cân nhắc một giải pháp thay thế cực đoan hơn, Bank of America và BNP Paribas cảnh báo: Tăng sản lượng để giành lại thị phần và gây áp lực lên các đối thủ như dầu đá phiến của Hoa Kỳ. Mặc dù không phải là kịch bản có khả năng cao nhất, nhưng khả năng xảy ra đang tăng lên.

Tamas Varga, một nhà phân tích tại công ty môi giới PVM Oil Associates Ltd., nói: “Người ta tự hỏi khi nào thì các nhà khai thác cố tình từ bỏ thị phần mà không thấy có lợi nhuận sẽ làm ngược lại”.

Quyết định của OPEC+ khiến Ấn Độ tìm kiếm nguồn cung dầu thô từ châu Mỹ

OPEC+ trì hoãn tăng nguồn cung khi giá dầu lao dốc