Mùa hè năm 2022 là mùa hè nóng nhất từng được ghi nhận ở châu Âu với hàng loạt các đợt nắng nóng kỷ lục, hạn hán và cháy rừng dữ dội. Trong khi Eurostat, cơ quan thống kê châu Âu, đã báo cáo tỷ lệ tử vong cao bất thường trong những ngày đó, thì cho đến nay tỷ lệ tử vong do nắng nóng vẫn chưa được thống kê chính xác.

Nắng nóng đang khiến sức khỏe người dân châu Âu bị đe dọa nghiêm trọng.

Những nhận định trên đã được thực hiện trong một nghiên cứu do Viện Sức khỏe Toàn cầu Barcelona (ISGlobal), một tổ chức được hỗ trợ bởi Quỹ "la Caixa", phối hợp với Viện Y tế Quốc gia Pháp (Inserm), đứng đầu. Phân tích, được công bố trên tạp chí Nature Medicine ước tính có 61.672 ca tử vong do nhiệt độ cao tính từ ngày 30/5 đến ngày 4/9/2022.

Nhóm nghiên cứu đã thu thập dữ liệu về nhiệt độ và tỷ lệ tử vong trong giai đoạn 2015-2022 của 823 khu vực ở 35 quốc gia châu Âu, có tổng dân số hơn 543 triệu người. Những dữ liệu này được sử dụng để ước tính các mô hình dịch tễ học và dự đoán tỷ lệ tử vong do nhiệt độ cho từng khu vực tính theo tuần trong mùa hè.

Mùa hè năm 2022 là một mùa nắng nóng kéo dài. Hồ sơ cho thấy nhiệt độ trong mỗi tuần của mùa hè năm 2022 nóng hơn so với nhiệt độ trung bình các năm trước đó. Nhiệt độ cao nhất một cách bất thường đã được ghi nhận trong tháng nóng nhất, từ giữa tháng 7 đến giữa tháng 8. Theo các nhà nghiên cứu, nắng nóng khắc nghiệt đã làm gia tăng tỷ lệ tử vong liên quan đến nhiệt, gây ra 38.881 ca tử vong trong khoảng thời gian từ ngày 11/7 đến ngày 14/8. Trong khoảng thời gian chỉ hơn một tháng đó, đã có một đợt nắng nóng dữ dội ở châu Âu từ ngày 18 đến ngày 24/7, gây ra tổng cộng 11.637 ca tử vong.

Các quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất

Về con số tuyệt đối, quốc gia có số ca tử vong do nắng nóng cao nhất trong cả mùa hè năm 2022 là Ý, với tổng số 18.010 ca tử vong, tiếp theo là Tây Ban Nha (11.324) và Đức (8.173).

Ý là quốc gia có nhiều người chết nhất vì nắng nóng.

Nếu dữ liệu được sắp xếp theo tỷ lệ tử vong có liên quan đến nhiệt, quốc gia đứng đầu là Ý, với 295 người chết trên một triệu người, tiếp theo là Hy Lạp (280), Tây Ban Nha (237) và Bồ Đào Nha (211). Mức trung bình của châu Âu được ước tính là 114 người chết trên một triệu người.

Mặt khác, nếu chỉ nhìn vào sự bất thường về nhiệt độ, thì quốc gia có giá trị ấm nhất là Pháp, cao hơn +2,43°C so với giá trị trung bình trong giai đoạn 1991-2020, tiếp theo là Thụy Sĩ (+2,30°C), Ý (+2,28° C), Hungary (+2,13°C) và Tây Ban Nha (+2,11°C).

Tỷ lệ tử vong ở phụ nữ cao hơn 63%

Nghiên cứu bao gồm một phân tích theo độ tuổi và giới tính, cho thấy tỷ lệ tử vong ở nhóm tuổi lớn hơn tăng lên rõ rệt, đặc biệt là ở phụ nữ. Theo ước tính, có 4.822 trường hợp tử vong ở những người dưới 65 tuổi, 9.226 trường hợp tử vong ở những người từ 65 đến 79 tuổi và 36.848 trường hợp tử vong ở những người trên 79 tuổi.

Phụ nữ gặp nguy hiểm nhiều hơn vì nắng nóng.

Về phân tích giới tính, dữ liệu cho thấy tỷ lệ tử vong do nhiệt ở phụ nữ cao hơn 63% so với nam giới, với tổng số 35.406 ca tử vong sớm (145 ca tử vong trên một triệu), so với ước tính 21.667 ca tử vong ở nam giới (93 ca tử vong trên một triệu người). Nói chung, phụ nữ là đối tượng dễ bị tổn thương do nóng hơn xét trong toàn bộ dân số và nhất là ở những người trên 80 tuổi, nơi có tỷ lệ tử vong cao hơn 27% so với nam giới. Ngược lại, tỷ lệ tử vong ở nam giới cao hơn 41% ở những người dưới 65 tuổi và cao hơn 13% ở những người trong độ tuổi 65-79.

Những bài học rút ra từ đợt nắng nóng năm 2003

Cho đến nay, tỷ lệ tử vong trong mùa hè cao nhất ở châu Âu được ghi nhận vào năm 2003, khi có hơn 70.000 ca tử vong vượt mức được ghi nhận.

Dự báo sẽ có hơn 94.000 ca tử vong do nắng nóng vào năm 2040.

"Mùa hè năm 2003 là một hiện tượng đặc biệt hiếm gặp, ngay cả khi tính đến sự nóng lên do con người gây ra được quan sát cho đến lúc đó. Tính chất đặc biệt này cho thấy việc thiếu các kế hoạch phòng ngừa và sự yếu kém của các hệ thống y tế để đối phó với các trường hợp khẩn cấp liên quan đến khí hậu, trong đó một số yếu kém đã được xử lý trong những năm tiếp sau đó", Joan Ballester Claramunt, tác giả đầu tiên của nghiên cứu và nhà nghiên cứu tại ISGlobal, người nhận tài trợ từ Hội đồng Nghiên cứu châu Âu (), giải thích.

"Ngược lại, nhiệt độ được ghi nhận vào mùa hè năm 2022 không thể được coi là ngoại lệ, theo nghĩa là chúng có thể được dự đoán bằng cách theo dõi chuỗi nhiệt độ của những năm trước đó và chúng cho thấy rằng sự nóng lên đã tăng tốc trong thập kỷ qua", ông Ballester nói thêm.

"Thực tế là hơn 61.600 người ở châu Âu đã chết vì nắng nóng khắc nghiệt vào mùa hè năm 2022, mặc dù, không giống như năm 2003, nhiều quốc gia đã có kế hoạch phòng ngừa tích cực, cho thấy rằng các chiến lược thích ứng hiện có có thể vẫn chưa đủ", Hicham Achebak, nhà nghiên cứu tại Inserm và ISGlobal và là tác giả cuối cùng của nghiên cứu cho biết.

"Sự gia tăng nhiệt độ được quan sát thấy trong mười năm qua nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải đánh giá lại và tăng cường đáng kể các kế hoạch phòng ngừa, đặc biệt chú ý đến sự khác biệt giữa các quốc gia và khu vực châu Âu, cũng như khoảng cách tuổi tác và giới tính, những yếu tố hiện đang cho thấy sự khác biệt trong nguy cơ dễ bị tổn thương đối với nắng nóng...", ông Hicham Achebak cho biết thêm.

Châu Âu là lục địa trải qua sự nóng lên lớn nhất, cao hơn tới 1°C so với mức trung bình toàn cầu. Ước tính của nhóm nghiên cứu cho thấy, nếu không có phản ứng thích ứng hiệu quả, lục địa này sẽ phải đối mặt với trung bình hơn 68.000 ca tử vong sớm mỗi mùa hè vào năm 2030 và hơn 94.000 ca vào năm 2040.

Thành Công

Năm 2023 có thể là năm nóng nhất lịch sử

Nắng nóng ở Bắc Bộ đến kéo dài đến khi nào?

Tăng cường đảm bảo điện cho khu vực phía Bắc mùa nắng nóng