Tại họp báo thường kỳ tháng 3/2014 của Bộ Công Thương chiều 7/4, ông Bùi Quang Chuyện - Phó vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng khẳng định: Với hai dự án bauxite thí điểm là Tân Rai và Nhân Cơ, Bộ được Chính phủ giao xem xét đánh giá, rà soát lại các cơ chế chính sách pháp luật để có phương án bổ sung, điều chỉnh cho hợp lý, chứ không phải tăng ưu đãi để giảm lỗ cho các dự án.

Thời gian qua, Bộ Công Thương có đề xuất các chính sách thuế, phí đối với hai dự án này.

“Theo quy định của Luật thuế giá trị gia tăng (VAT) ban hành năm 2008 thì sản phẩm xuất khẩu nếu là tài nguyên khoáng sản đã được chế biến sang sản phẩm khác thì được áp dụng thuế suất VAT là 0%. Nếu chưa chế biến sang sản phẩm khác thì thuộc đối tượng không chịu thuế VAT. Như vậy, đối với alumin là khoáng sản đã được chế biến, nên Bộ đề xuất thuế VAT xuất khẩu alumin là 0%”, ông Chuyện phân tích.

Đối với phí môi trường, quặng bauxite đang áp dụng theo mức hiện hành là 30-50 nghìn đồng/m3, tương đượng với giá thành khai thác 1 tấn bauxite nguyên khai và gấp từ 20-30 lần so với khai thác đất đá. Như vậy, mức phí môi trường như trên là quá cao và chưa phù hợp. Trong khi đối với các loại khoáng sản khác, mức phí môi trường chỉ từ 5 - 10% giá thành khai thác. Do vậy, Bộ Công Thương đã đề xuất mức phí môi trường đối với lĩnh vực khai thác bauxite chỉ ở trong khoảng 10% so với giá thành khai thác.

Nhà máy sản xuất alumina Tân Rai, Lâm Đồng

Về đề xuất hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng trong công tác khai thác mỏ, đại diện Vụ Công nghiệp nặng cho biết, tính toán vòng đời của dự án Nhân Cơ và Tân Rai trong khoảng 50 năm, nhưng thời gian khai thác và thời gian hoàn thổ rất nhanh, chỉ từ 3-5 năm người dân có thể tái khai thác nguồn đất được. Vì vậy, Bộ Công Thương đề xuất phương án không chi trả tiền đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định hiện hành, mà để nhà đầu tư tự thỏa thuận với người dân, chỉ đền bù tài sản hoa màu có trên đất và thuê lại đất. Sau 5 năm người dân có thể sử dụng lại đất nhằm giảm phí, thuế đất cho nhà nước.

Về tính khả thi của dự án, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hai dự án này đều có kế hoạch vòng đời 30 năm. Trong đó, dự án Tân Rai xác định 5 năm lỗ, 12 năm hoàn vốn, còn Nhân Cơ là lỗ kế hoạch là 7 năm, hoàn lỗ là 13 năm. Tuổi thọ dự án được tính toán là 30 năm nhưng trữ lượng quặng có thể khai thác lên tới 50 năm.

Nhấn mạnh đến tính khả thi của 2 dự án, theo vị Thứ trưởng này, giá bán alumin trên thị trường cao hơn giá của dự án, sắp tới giá bán còn cao hơn nữa. Tuổi thọ dự án được tính toán là 30 năm nhưng trữ lượng quặng có thể khai thác lên tới 50 năm. Hơn nữa, quặng bauxite cũng không phải độc hại như nhiều người vẫn nghĩ.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cũng cho biết: Bộ Công Thương không phải xin ưu đãi mà là điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp theo đúng pháp luật hiện hành.

Nguyễn Kiên