Một di dân bị thương do xô xát với cảnh sát Hungary đang bế con ở biên giới giữa Hungary và Serbia

Sau quyết định của Đức hôm 14/9 thông báo kiểm soát biên giới với Áo để ngăn dòng người tị nạn đổ vào nước này, hàng loạt các quốc gia châu Âu khác cũng “vào nhà khóa chặt cửa lại”.

Các giới chức Đức ngày 16/9 cho biết họ đã câu lưu hơn 1.000 người di cư ở cửa khẩu Freilassing, nằm trên tuyến xe lửa và xa lộ chính giữa Vienna với Munich.

Trong một hành động trước đây chưa từng có, cảnh sát Đức đã lên xe lửa để kiểm tra giấy tờ của những hành khách nhập cảnh từ Áo và Hungary. Hàng trăm người di cư và người tị nạn, hầu hết là người Syria, đã bị đưa ra khỏi xe lửa tại ga Freilassing rồi đưa tới một địa điểm tập trung. Sau đó, họ được lấy dấu tay, ghi danh và lên xe buýt để chuyển tới những nơi khác ở nước Đức.

Cảnh sát Đức cũng chặn và khám xét xe cộ, làm cho giao thông bị ùn tắc nhiều cây số.

Những biện pháp kiểm soát biên giới này trên thực tế làm cho Đức tạm ngưng tham gia hiệp định Schengen năm 1985, là hiệp định cho phép tự do đi lại bên trong các nước thành viên.

Thậm chí trong ngày hôm qua, cảnh sát Hungary còn dùng lựu đạn cay và vòi rồng để xua đuổi người di cư giống như giải tán biểu tình!

Tuy nhiên, những biện pháp trên của châu Âu không khiến người di cư thôi không kéo về châu Âu. Họ đi đường vòng để né những nơi bị kiểm soát hoặc dồn lại ở cửa ngõ châu Âu.

Hãng tin AFP hôm qua cho biết, một nhóm đầu tiên khoảng từ 30 người đến 40 người, chủ yếu là người Syria và người Afghanistan, bao gồm đàn ông, phụ nữ và trẻ em, đã từ Serbia đi vào Croatia qua cửa khẩu biên giới ở thành phố Tovarnik (Đông Bắc Croatia).

Trước tình hình này, hôm qua Đức thông báo kiểm soát luôn biên giới với Pháp vì sợ rằng người di cư thay vì đi vào Đức qua ngả Hungary sẽ chuyển hướng qua Pháp rồi mới tới Đức.

Có thể nói châu Âu đang nhắm mắt làm ngơ trước một thảm họa nhân đạo diễn ra ngay tại cửa ngõ của họ. Điều này cho thấy một chính sách ngoại giao chung, bảo vệ các giá trị toàn cầu, là mẫu mực cho dân chủ, của EU giờ đây có vẻ chỉ đơn giản là một khối tự do mậu dịch.

Để xảy ra tình trạng này là do một số “thành viên ích kỷ”. Trong bài xã luận hôm qua, mang tựa đề “Châu Âu với những ích kỷ quốc gia”, báo Le Monde của Pháp chỉ trích rằng trước những thảm kịch diễn ra ngay trước cửa ngõ, EU đã không có được một hành động chung cho toàn khối. Hiện châu Âu chia thành 2 phe về vấn đề di cư. Một bên là các nước chủ trương đón nhận người tị nạn, và bên kia là các nước nhất quyết không chịu để cho di dân vào lãnh thổ của mình. Trường hợp tiêu biểu nhất là Hungary, sau khi lập hàng rào kẽm gai, xúc tiến xây dựng bức tường chắn từ đây cho tới cuối năm, triển khai 4.000 quân ở vùng biên giới, Hungary còn muốn tiến thêm một bước. Kể từ ngày 15/9, chính quyền Hungary tăng cường hệ thống luật pháp và sẽ kết án tù giam (tối đa là ba năm) tất cả những ai vượt qua hàng rào, vào lãnh thổ Hungary một cách trái phép.

Sự bất đồng này không chỉ tượng trưng cho một châu Âu đóng cửa trước những bi kịch diễn ra ngay trước mắt, mà còn đặt lại vấn đề về ý nghĩa của Liên minh châu Âu. Hiệp ước Schengen vốn bảo đảm quyền tự do đi lại trong các nước thành viên châu Âu, không còn có hiệu lực. Đây là một sự thụt lùi so với tham vọng lúc ban đầu thành lập, và là lời thú nhận cho một sự tê liệt tập thể đầy nguy hiểm.