Một dự án hydrogen ở châu Âu. Ảnh AFP

Liên minh châu Âu đang xem xét lại chiến lược đối với các dự án hydro nhằm giảm sự phụ thuộc vào các công nghệ của Trung Quốc. Thị trường công nghệ hydro ngày càng mang tính chiến lược như một phần trong tham vọng khử carbon của châu Âu.

Tuy nhiên, sự hiện diện mạnh mẽ của các công nghệ Trung Quốc, đặc biệt là máy điện phân, tạo ra rủi ro về an ninh chuỗi cung ứng. Các quy định mới do Ngân hàng Hydro Châu Âu áp đặt hiện giới hạn tỷ lệ các linh kiện đến từ Trung Quốc ở mức 25% tổng công suất của các dự án được hỗ trợ, một ngưỡng nghiêm ngặt nhằm khuyến khích sản xuất tại châu Âu.

Những yêu cầu mới này một phần được thúc đẩy bởi các cuộc đấu giá trước đây của EU, trong đó một số dự án thắng thầu sử dụng nhiều công nghệ giá rẻ từ Trung Quốc. Tình trạng này đã làm dấy lên mối lo ngại của các nhà sản xuất châu Âu, những người lo sợ mất quyền kiểm soát công nghệ, tương tự như những gì đã xảy ra trong lĩnh vực pin mặt trời, nơi Trung Quốc hiện đang thống trị thị trường toàn cầu.

Khuôn khổ của Đạo luật Công nghiệp Net-Zero

Các hạn chế đối với công nghệ này là một phần của Đạo luật Công nghiệp Net-Zero, một tập hợp các biện pháp nhằm tăng cường chủ quyền công nghiệp của EU và đảm bảo nguồn cung cấp công nghệ sạch của EU. Mục tiêu là hỗ trợ sản xuất máy điện phân tại địa phương, đồng thời thúc đẩy đầu tư vào năng lực sản xuất mới trên lục địa này.

Các biện pháp này được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đã chiếm hơn 50% sản lượng máy điện phân toàn cầu, một lợi thế cạnh tranh có thể đe dọa quyền tự chủ của châu Âu trong tham vọng chuyển đổi năng lượng của khu vực.

Các quy định mới cũng bao gồm các tiêu chí phi tài chính cho các dự án, chẳng hạn như yêu cầu về an ninh mạng và khí thải, nhằm ưu tiên các công ty châu Âu. Khung pháp lý này phù hợp với các sáng kiến ​​bảo vệ ngành khác, chẳng hạn như các cuộc điều tra gần đây về xe điện của Trung Quốc và các mức thuế sắp tới dự kiến để bảo vệ thị trường địa phương.

Rủi ro đối với khả năng cạnh tranh của dự án

Nếu EU hy vọng tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, những quy định mới này cũng có thể làm phức tạp thêm việc phát triển một số dự án nhất định. Các linh kiện của Trung Quốc, thường rẻ hơn so với các đối tác châu Âu, hiện đang giúp duy trì khả năng sinh lời của nhiều cơ sở lắp đặt. Những hạn chế mới có thể dẫn đến chi phí cao hơn, điều này có thể khiến một số dự án trở nên kém hấp dẫn hơn trên thị trường toàn cầu và làm chậm việc áp dụng hydro làm giải pháp năng lượng chính cho quá trình khử carbon.

Jorgo Chatzimarkakis, Giám đốc điều hành của Hydrogen Europe, bày tỏ lo ngại về sự phức tạp hành chính có thể đi kèm với các biện pháp mới này. Đơn giản hóa thủ tục được coi là cần thiết để tránh làm nản lòng các nhà đầu tư, chủ đầu tư dự án. Ủy ban Châu Âu, dưới sự lãnh đạo của Ursula von der Leyen, cam kết giảm bớt các thủ tục hành chính này để tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các công nghệ như một phần của Thỏa thuận Xanh.

Một vấn đề địa chính trị lớn

Việc xem xét các quy tắc đấu giá diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa EU và Trung Quốc ngày càng gia tăng. Để đáp trả các hạn chế của châu Âu, Bắc Kinh có thể áp dụng các biện pháp trả đũa, làm phức tạp thêm quan hệ song phương trong các lĩnh vực chiến lược khác.

Đồng thời, Mỹ đang đi theo quỹ đạo tương tự với Đạo luật Giảm lạm phát, đạo luật này cũng thúc đẩy sản xuất công nghệ sạch trong nước để giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài. Động lực này tạo ra môi trường cạnh tranh toàn cầu để thu hút đầu tư vào chuỗi cung ứng địa phương.

Đối với EU, câu hỏi trọng tâm là liệu những quy định mới này có thành công trong việc kích thích sản xuất máy điện phân ở châu Âu, đồng thời tránh làm chậm lại các dự án khử cacbon của khu vực này hay không.

Vòng đấu giá tiếp theo, dự kiến diễn ra ​​vào ngày 3/12/2024, sẽ là thời điểm quan trọng để đánh giá tính hiệu quả của chiến lược này và xác định liệu EU có thể duy trì tham vọng dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ hydro trong khi giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc hay không.

Nhật Bản sở hữu hub hydro đầu tiên trên thế giới

Lý do Shell từ bỏ các dự án hydro của Na Uy

Đột phá công nghệ sản xuất hydro xanh mới giúp giảm 80% chi phí