Nguyên nhân nổ vì amoni nitrat không hợp lý?

Theo Báo cáo, sự cố nổ ở Thiên Tân ngày 12/8 là sự cố đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến trách nhiệm về an toàn. Sự cố khiến 165 người thiệt mạng, 8 người mất tích, 798 người bị thương, gây thiệt hại 6,866 tỷ Nhân dân tệ.

Theo Báo cáo, nguyên nhân xảy ra sự cố là vì chất nitrocellulose trong thùng đựng hàng bị tiêu tán gây tình trạng khô cục bộ, khi gặp thời tiết khô hanh thì độ nhiệt phân giải tăng lên gây tự bốc cháy – nguyên nhân khiến các hóa chất như amoni nitrat trong thùng hàng phát nổ.

Nhưng trang thông tin VOA (Mỹ) đã dẫn lời của chuyên gia về hóa học thuộc Đại học Phúc Đán cho biết, việc lý giải nguyên nhân nổ do amoni nitrat là không đáng tin cậy. Theo thuộc tính của amoni nitrat, chất này không thể nổ trong trạng thái còn lưu giữ từ 3% lượng nước trở lên, và nó sẽ bị phân giải dưới một độ nóng nhất định. Theo báo cáo, trước khi xảy ra nổ thì nhân viên chữa cháy đã dùng súng phun nước để dập lửa trong thời gian dài, như vậy trong trạng thái bị tưới nước thì amoni nitrat không thể nổ.

“Ngoài ra, tại trung tâm vụ nổ xuất hiện hố sâu có đường kính 7 mét, theo chuyên gia phân tích, dù có hàng trăm tấn amoni nitrat phản ứng nổ cũng không thể xuất hiện hố sâu to như thế.”

Sau khi vụ nổ xảy ra không lâu, Reuters từng đưa tin phân tích cho rằng, vì nhân viên chữa cháy dùng cách dập lửa bằng nước không đúng khiến lửa càng mạnh hơn và đã gây nổ. Một nhân viên chữa cháy may mắn sống sót đã xác nhận với tờ Nam phương Cuối tuần, “sau khi phun nước khoảng hơn 10 phút thì nghe thấy những tiếng lách tách và rồi thùng container sáng rực lên. Ban đầu là tiếng nổ nhỏ, sau đó thì sự cố xảy ra”. Nhưng trong báo cáo không nhắc đến tình tiết này.

Vụ nổ không gây ảnh hưởng môi trường?

Sau vụ nổ, vấn đề mọi người quan tâm là tình trạng ô nhiễm môi trường do chất xyanua gây ra. Về vấn đề này báo cáo cho rằng vụ nổ không ảnh hưởng đến môi trường ở khu vịnh Bột Hải, Thiên Tân; chất ô nhiễm môi trường cũng bay tản mát nhanh chóng nên không có ảnh hưởng gì; ảnh hưởng nhiễm độc vào đất đai cũng rất nhỏ, khoảng một tháng sau sự cố đã không còn kiểm tra thấy chất cyanide nữa.

Cũng theo báo cáo, sự cố làm tiêu tán hoàn toàn 320,6 tấn natri xyanua. 58% bị phân hủy trong vụ nổ hoặc phân hủy tản mác do oxy hóa.

Ngày 21/8, Phó Thị trưởng Thiên Tân là ông Hà Thụ Sơn cũng xác nhận, có khoảng 700 tấn natri xyanua tại hiện trường thì 150 tấn ở khu trung tâm bị dọn sạch, phần xung quanh thì toàn bộ đều bị cháy.

Nhưng kênh thông tin VOA (Mỹ) dẫn lời một chuyên gia hóa học phủ nhận vấn đề này. Vị chuyên gia chỉ ra, natri xyanua là các hạt tinh thể hoặc dạng bột, dễ tan chảy, khó cháy. Như vậy, natri xyanua không thể nổ.

Vấn đề nghiêm trọng hơn là 500 tấn natri xyanua sau khi tiếp xúc với nước sẽ sinh ra hơn 300 tấn hidro xyanua thể khí, về lý luận có thể làm chết 2~3 tỷ người. Còn hidro xyanua thể khí do natri xyanua gặp nước tạo thành hoặc dung dịch hydrogen cyanide cũng không dễ dàng bị phân giải trong môi trường tự nhiên, trừ khi bị điện phân.

Ông Dương Đống Lương có liên quan?

Báo cáo còn nhắc đến quyết định xử phạt đối tượng chịu trách nhiệm trong vụ nổ, nhưng không nhắc đến những đối tượng đã bị tố cáo.

Đáng chú ý là, sau sự cố chưa tới một tuần thì ông cựu Cục trưởng Tổng cục Giám sát An toàn Trung Quốc là Dương Đống Lương bị điều tra vì “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng”. Được biết, 2 ngày trước khi bị điều tra, ông này còn tham gia buổi họp tại Tổ Công tác Chính phủ và Hội nghị Ban Chỉ huy công tác cứu trợ Thiên Tân. Có phân tích cho rằng, việc ông này ngã ngựa bất ngờ như vậy là vì liên quan đến sự cố vụ nổ. Ông Dương Lương Đống là thân tín của ông Phó Thủ tướng Trương Cao Lệ. Thế nhưng trong báo cáo không thấy nhắc đến sự cố vụ nổ có liên quan đến nhân vật này.