Cùng với đó, Top 5 sản phẩm XK nhiều nhất trong tháng 8 vẫn là tôm chân trắng, cá tra, cá ngừ, tôm sú và mực. Riêng XK mực tiếp tục sụt giảm hơn 9% trong tháng 8, trong khi XK các mặt hàng khác đều tăng khả quan: tôm chân trắng tăng 19%, cá tra tăng 12%, tôm sú tăng 6%. Khai thác sụt giảm và những quy định chống khai thác IUU khiến DN chế biến mực không có nguyên liệu để chế biến XK.

Tháng 8/2024, hầu hết các sản phẩm thủy sản xuất khẩu chính của Việt Nam đều ghi nhận tăng trưởng dương so với cùng kỳ năm ngoái.

Tháng 8 thường là tháng các doanh nghiệp (DN) bắt đầu tăng tốc, nhưng XK cá ngừ chỉ tăng 3% sau khi liên tục tăng trưởng 2 con số (14-56%) trong 6 tháng đầu năm (trừ tháng 2 Lễ Tết Nguyên đán). Đây là tín hiệu cho thấy ngành khai thác và XK cá ngừ bắt đầu nhận hệ lụy từ quy định kích thước cá ngừ tối thiểu tại NĐ37 khiến DN không thể mua được cá ngừ đạt kích cỡ 0,5m trở lên để chế biến XK.

8 tháng đầu năm, tôm chân trắng mang về doanh số XK lớn nhất, với 1,76 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2023. XK tôm chân trắng sang EU tăng trưởng mạnh nhất trong top các thị trường tiêu thụ chính: tăng gần 18%. Trong đó, 3 thị trường lớn nhất trong khối là Đức, Hà Lan và Bỉ đều ghi nhận tăng trưởng 2 con số: tăng lần lượt 12%, 24% và 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, còn nhiều thị trường khác cũng đăng đột phá nhập khẩu (NK) tôm thẻ của Việt Nam. Ví dụ, XK sang Đan Mạch tăng 34%, sang Tây Ban Nha tăng 64%, sang Thụy Điển tăng 24%, sang Ailen tăng 63%, sang Rumani tăng 59%...

Mỹ là thị trường tiêu thụ nhiều nhất tôm chân trắng của Việt Nam. Tuy nhiên, XK tôm chân trắng sang Mỹ 8 tháng đầu năm chỉ tăng gần 7%. XK sang thị trường Nhật Bản tăng khiêm tốn 2,4%. Trong khi đó, XK sang Trung Quốc chỉ tương đương so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo dự báo đưa ra tại Diễn đàn Tôm Toàn cầu (GSF) ở Utrecht, Hà Lan, lượng tôm nhập khẩu năm 2024 trên đà giảm tại hai thị trường lớn nhất thế giới là Trung Quốc và Hoa Kỳ, mặc dù giá đang ở mức thấp kỷ lục. Trong khi đó, tại châu Âu, giá trung bình cũng ở mức thấp kỷ lục, nhưng ít nhất thì lượng hàng nhập khẩu đang tăng lên. Dự báo lượng nhập khẩu của châu Âu sẽ tăng 3% lên 330.337 tấn vào năm 2024. Xu hướng chung là châu Âu sẽ giảm nhập khẩu từ châu Á và chuyển sang Mỹ Latinh, đặc biệt là Ecuador.

Tôm sú cùng năm trong top 5 loài thủy sản XK trong 8 tháng đầu năm nay, nhưng giá trị XK giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 295 triệu USD. Tôm sú Việt Nam vẫn giữ được vị thế khá tốt ở Nhật Bản và EU, nên dù tình hình thị trường chung không mấy khả quan, XK tôm sú sang 2 thị trường này vẫn tăng 7% và 10% so với cùng kỳ.

Với gần 1,3 tỷ USD, cá tra mang về doanh số XK lớn thứ 2 trong 8 tháng đầu năm nay, cao hơn 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Điểm đến kỳ vọng nhất trong năm 2024 vẫn là thị trường Mỹ với kim ngạch 226 triệu USD, tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả sơ bộ thuế chống bán phá giá cá tra giai đoạn POR20 (1/8/2022 - 31/7/2023) với 8 DN được bỏ thuế, đã tạo thêm động lực để DN nhắm tới thị trường Mỹ nhiều hơn, trong thời gian tới.

Trong khi đó, XK cá tra Trung Quốc và EU đều giảm nhẹ. Là nước NK cá tra lớn nhất của Việt Nam, nhưng do giá NK thấp (chỉ dao động từ 1,9 - 2 USD/kg), nên XK sang thị trường này không thể khởi sắc. Tình hình kinh tế khó khăn ở Trung Quốc khiến cho các nhà NK nước này thận trọng hơn. Bù đắp lại, XK cá tra sang các thị trường Nam Mỹ như Brazil, Colombia lại bứt phá rất tốt: tăng lần lượt 28% và 44%, đồng thời sang Mexico cũng tăng 18%.

XK cá ngừ 8 tháng đầu năm đạt 648 triệu USD, tăng 48%. Thế mạnh chủ lực của cá ngừ XK là cá hộp tăng 19% và XK cá ngừ nguyên liệu đóng hộp như loin cá ngừ vây vàng và cá ngừ vằn. Nguồn nguyên liệu cho sản xuất xuất khẩu cá ngừ trong nửa đầu năm chủ yếu là từ lượng hàng dự trữ cuối năm và những tháng đầu năm. Dự báo những tháng cuối năm và năm 2025 XK cá ngừ sẽ ít hơn, vì không có đủ nguyên liệu để chế biến XK.

Không chỉ bị ảnh hưởng bởi vấn đề nguyên liệu, XK mực Việt Nam còn bị chi phối bởi sức tiêu thụ giảm trong bối cảnh kinh tế thế giới đang hồi phục chậm. Tính đến hết tháng 8, XK mực giảm 6,5% đạt 220 triệu USD. Trong đó, chỉ có thị trường Trung Quốc tăng 22% NK mực Việt Nam, XK sang các thị trường chính khác đều giảm. Trong khi đó, XK bạch tuộc tăng nhẹ 2,5% đạt 185 triệu USD.

VASEP nhận định, tăng trưởng 14,5%, XK thủy sản trong tháng 8 mang lại tín hiệu tích cực cho cộng đồng ngành thủy sản, với niềm tin năm 2024, XK sẽ đạt được kết quả tốt hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức lớn đang ảnh hưởng đến ngành thủy sản XK, như thẻ vàng IUU đối với thị trường EU, thuế chống trợ cấp tôm đối với thị trường Mỹ… Tới cuối tháng 10, sẽ có kết luận liên quan đến 2 vấn đề này, khi đó bức tranh ngành thủy sản cuối năm 2024 và năm 2025 sẽ nhìn rõ hơn.