Hình minh hoạ

Bộ trưởng Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ Alparslan Bayraktar thông báo rằng, Thổ Nhĩ Kỳ đang tiến đến giai đoạn quan trọng liên quan đến nguồn cung cấp khí đốt. Một số hợp đồng nhập khẩu chính dự kiến ​sẽ ​hết hạn vào năm 2025 và 2026, làm dấy lên lo ngại về an ninh năng lượng của đất nước.

Trong số các hợp đồng này, có hợp đồng với Gazprom của Nga, cung cấp 16 tỷ mét khối mỗi năm thông qua đường ống khí đốt Blue Stream, sẽ kết thúc vào cuối năm 2025. Ngoài ra, hợp đồng với Iran với khối lượng 9,6 tỷ mét khối mỗi năm sẽ hết hạn vào tháng 7/2026.

Đối mặt với những thời hạn này, Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng đa dạng hóa nguồn cung cấp khí đốt để đảm bảo tính liên tục và khả năng tiếp cận năng lượng. Bộ trưởng nhấn mạnh rằng chiến lược của đất nước dựa trên hai mục tiêu chính: An ninh nguồn cung và khả năng chi trả.

Để đạt được điều này, Ankara gần đây đã ký các hợp đồng dài hạn về khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) với các tập đoàn năng lượng khổng lồ như ExxonMobil, Shell và TotalEnergies. Các thỏa thuận này nhằm củng cố tính ổn định của nguồn cung cho thị trường Thổ Nhĩ Kỳ và đảm bảo giá cả cạnh tranh.

Hết hạn các hợp đồng nhập khẩu quan trọng

Hợp đồng lịch sử của công ty nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Botas với Gazprom, cho phép nhập khẩu 16 tỷ mét khối mỗi năm qua đường ống khí đốt Blue Stream, là một trong những thỏa thuận chính sẽ kết thúc vào năm 2025. Đồng thời, Botas cũng nhập khẩu 5,75 tỷ mét khối mỗi năm khí đốt từ Nga qua đường ống TurkStream, theo các hợp đồng giao ngay hàng năm, hàng quý và hàng tháng cũng sẽ hết hạn vào cuối năm 2025. Hai thỏa thuận này chiếm một phần đáng kể trong nguồn cung cấp khí đốt của Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoài ra, hợp đồng của Botas với Iran về nhập khẩu lên tới 9,6 tỷ mét khối mỗi năm sẽ hết hạn vào tháng 7/2026. Tình hình này càng đáng lo ngại hơn khi một số hợp đồng nhập khẩu khí đốt của Nga do các công ty tư nhân Thổ Nhĩ Kỳ nắm giữ cũng hết hạn trong cùng thời gian. Ví dụ, Enerco và Avrasya Gaz có hợp đồng hết hạn lần lượt vào cuối năm 2025 và tháng 2/2026, mặc dù các công ty này đã không nhập khẩu khí đốt nhiều kể từ năm 2019.

Chiến lược đa dạng hóa năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ

Trước những thách thức này, Bộ trưởng Bayraktar cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đang theo đuổi chính sách chủ động đa dạng hóa các nguồn cung cấp năng lượng. Mục tiêu là không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng mà còn đảm bảo khí đốt luôn ở mức giá phù hợp với người tiêu dùng. Ngoài các hợp đồng LNG gần đây đã ký với ExxonMobil, Shell và TotalEnergies, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang xem xét các lựa chọn khác để đa dạng hóa nguồn cung, bao gồm việc tăng nhập khẩu khí đốt từ Azerbaijan và phát triển các nguồn khí đốt của riêng mình.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng Thổ Nhĩ Kỳ là một thị trường đang phát triển với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, khiến việc đa dạng hóa trở nên cấp thiết hơn. Ông cũng đề cập rằng Thổ Nhĩ Kỳ hiện có năng lực nhập khẩu khí đốt lớn hơn mức tiêu thụ, với cơ sở hạ tầng có khả năng nhập khẩu lên tới 80-85 tỷ mét khối mỗi năm, trong khi mức tiêu thụ cả nước khoảng 50 tỷ mét khối mỗi năm. Điều này mang lại cho đất nước cơ hội không chỉ để đáp ứng nhu cầu trong nước, mà còn trở thành nước đóng vai trò quan trọng trong buôn bán khí đốt trong khu vực.

Dự án hình thành trung tâm khí đốt khu vực

Là một phần trong chiến lược năng lượng của mình, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang xem xét việc thành lập một trung tâm khí đốt quốc tế. Bộ trưởng Bayraktar tuyên bố ​​sẽ có những bước phát triển quan trọng trong dự án này trong vài tháng tới. Trung tâm này sẽ cho phép Thổ Nhĩ Kỳ tận dụng lợi thế về vị trí địa lý và cơ sở hạ tầng chiến lược để trở thành trung tâm giao dịch khí đốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển khí đốt sang châu Âu.

Các cuộc thảo luận đã diễn ra với Gazprom, gã khổng lồ khí đốt của Nga, về dự án trung tâm này. Vào tháng 10/2022, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã đồng ý hợp tác cùng nhau để hiện thực đề xuất này, và dự thảo lộ trình đã được Gazprom đệ trình lên Botas. Tuy nhiên, chi tiết về cách thức hoạt động của trung tâm này vẫn chưa được nêu rõ, mặc dù mục tiêu chính là cho phép buôn bán khí đốt từ nhiều nguồn và vận chuyển tới các thị trường châu Âu.

Năng lực nhập khẩu khí hiện tại và tương lai

Bộ trưởng Bayraktar cũng nhấn mạnh khả năng hiện tại của Thổ Nhĩ Kỳ về cơ sở hạ tầng khí đốt. Nước này có kết nối đường ống dẫn khí với Azerbaijan, với công suất hiện tại là 12,5 tỷ mét khối mỗi năm, cũng như đường ống từ mỏ khí đốt Sakarya trong nước. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng nhập khẩu từ 20 đến 25 tỷ mét khối khí đốt dưới dạng LNG.

Sự kết hợp các nguồn cung cấp này giúp Thổ Nhĩ Kỳ có được vị thế vững chắc để đáp ứng nhu cầu nội địa ngày càng tăng, trong khi đóng vai trò lớn hơn trên thị trường khí đốt khu vực. Với công suất nhập khẩu vượt quá mức tiêu thụ, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sử dụng lượng dư thừa này để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại khí đốt và củng cố vị thế chiến lược của mình như một hành lang năng lượng giữa nhà khai thác và người tiêu dùng.

Việc các hợp đồng nhập khẩu khí đốt quan trọng sắp hết hạn đang thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ phải suy nghĩ lại về chiến lược năng lượng của mình. Bằng cách đa dạng hóa các nguồn cung cấp và phát triển cơ sở hạ tầng để trở thành một trung tâm khí đốt khu vực, nước này đặt mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng và củng cố vị thế của mình trên thị trường khí đốt quốc tế.

Mỹ tìm cách hạ nhiệt Trung Đông thông qua Thổ Nhĩ Kỳ

Thấy gì từ thỏa thuận khí đốt dài hạn giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Shell?

Thổ Nhĩ Kỳ đang từng bước định vị mình trở thành trung tâm khí đốt