- Nhiều năm rồi anh thường đón giao thừa trên… đường cao tốc. Năm nay, có khác gì không?

- Năm nay, tôi có tham gia đọc thơ trong một chương trình chào xuân nên lại ngậm ngùi đón giao thừa trên đường cao tốc Pháp Vân. Nhưng đã thành thông lệ rồi, thành ra cũng quen, vì thường thì chương trình đều ở Hà Nội nên hoàn thành công việc xong tôi mới có thể về Thanh Hóa với mẹ được. Không lạ khi đã nhiều năm mình là một trong những người “xông đường” luôn ấy chứ. Có năm còn kỷ niệm vui là các anh ở trạm thu phí nhận ra tôi là nghệ sĩ hài nên không thu phí, lại còn được lì xì mừng tuổi năm mới nữa, vui lắm.

Còn những ngày xuân tiếp theo thì đúng nghĩa "du xuân" luôn. Từ mùng 1 Tết là tôi chỉ có đi lễ chùa, từ chùa gần đến chùa xa, đi cả. Tôi cảm thấy đi chùa vãn cảnh thì rất tĩnh tâm, thoải mái nên thành thử năm nào cũng đưa mẹ du xuân nơi cửa Phật. Đó là khoảng lặng sau một năm vất vả, vật lộn làm ăn và cũng là dịp chiêm nghiệm lại những gì đã qua, những gì làm được và chưa làm được.

NSƯT Quốc Anh xuất thân là một nghệ sĩ chèo

- Năm 2013 được xem là một năm khởi sắc cả cho nhà hát chèo Hà Nội và riêng cá nhân Quốc Anh đấy chứ?

- Mỗi năm có những thành công nhất định, nhưng đúng là năm 2013 là một năm khởi sắc của nhà hát khi đạt được nhiều thành tích trong kỳ liên hoan Chèo toàn quốc vừa qua. Riêng cá nhân Quốc Anh đã đạt được huy chương vàng thứ 11 trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình. Đó cũng là một động lực để sang năm 2014, bản thân mình cố gắng hơn nữa…

- Là một nghệ sĩ chèo nhưng cái tên Quốc Anh được mọi người biết đến nhiều hơn qua những vai diễn trong hài Tết, anh nghĩ sao về điều này?

- Tôi nghĩ đó là cái duyên trời cho, các nghệ sĩ khác là do duyên chưa đến đó thôi. Đúng là tôi thực sự được biết đến nhiều hơn bằng những vai diễn hài trong Bá Kiến, Râu quặp, Lý trưởng… rồi nó ăn sâu hình ảnh cho đến ngày hôm nay.

Tuy nhiên, với riêng cá nhân tôi thì điều tâm huyết nhất vẫn là dành cho chèo. Nhiều người cứ bảo: Có duyên với điện ảnh, với hài, sao không chuyển nghề đi, nghệ thuật truyền thống nghèo lắm, làm gì có tiền, nhưng tôi không thể bỏ được. Thú thực là cũng có lần thử rồi, nhưng không dứt ra nổi, những làn điệu ê a của chèo đã ngấm vào máu thịt của mình rồi, khó bỏ lắm. 

- Có khi nào anh cảm thấy chạnh lòng khi thu nhập của nghệ thuật truyền thống thấp hơn so với các ngành nghề nghệ thuật khác?

- Không, chạnh lòng thì không bao giờ có, bởi mỗi lĩnh vực nó có một cái duyên riêng. Đúng là trong đời sống hiện tại, sân khấu chèo bị “lép” so với nhiều loại hình nghệ thuật khác, nhưng tôi tin rằng nghệ thuật truyền thống vẫn có chỗ đứng trong lòng công chúng và không bao giờ mất đi. Về cá nhân nghệ sĩ thì cũng không có gì phải thấy thiếu tự tin bởi mỗi người một sở trường, một lãnh địa để mà tung tẩy. Sống được với nghề hay không là từ tài năng của mình, nên không phải chạnh lòng khi ngồi cạnh các nghệ sĩ ở lĩnh vực nghệ thuật khác.

Bén hài như một cái duyên

- Có sự so sánh nào không giữa một là nghệ sĩ chèo và một là diễn viên hài trong một Quốc Anh?

- Tất nhiên trên mỗi "trận địa" sẽ là một Quốc Anh khác. Tuy nhiên, với bản thân tôi thì làm hài chỉ là "đổi gió" thôi, chèo mới là cuộc sống của tôi. Ngày còn trẻ tôi đã được học các nghệ nhân dân gian nên hiểu và thấu về chèo, nó ngấm sâu rồi nên chắc rằng cả đến khi "nhắm mắt xuôi tay" tôi cũng không thể bỏ chèo.

Chèo nó có sức mạnh thần kỳ lắm như mấy anh bạn của tôi là một ví dụ, trước đây họ chưa hiểu gì về chèo, nhưng sau khi nghe tôi hát chèo với những điệu trong vai Nguyễn Trãi, Tô Định... họ phải thốt lên: Không nghĩ rằng chèo lại hay đến thế. Vậy nên, tôi nghĩ hiện tại cuộc sống đang xô bồ thì nghệ thuật truyền thống mới lép vế vậy thôi, khi đời sống ổn định thì những giá trị truyền thống, những cái nguyên bản sẽ được trả về với đúng giá trị của nó.

- Vậy còn việc làm hài thì sao? Tôi thấy rằng, chất lượng hài của ta càng ngày càng nhạt?

- Hiện tại, hài là đang trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của công chúng. Nhưng cũng chính sự “sính hài” như thế kéo theo tình trạng đổ xô đi làm hài, mỗi đơn vị có một cách "chế biến" khác nhau, thành thử biến hài thành những thứ hổ lốn. Không sai khi nói nhiều nghệ sĩ đang biến hài thành những thứ rẻ tiền, công chúng kêu ca rất nhiều về hài nhảm, hài nhạt… những ai có tâm với làm hài đều rất phiền lòng, nhưng không biết làm sao.

- Vậy là cứ để "đồng thau lẫn lộn" sao, thưa nghệ sĩ?

- Thực tế có sức đào thải đó chứ, nhưng cần phải có thời gian. Có những sản phẩm thuộc dạng hài nhảm, hài nhạt đâu có sống được, nhưng lại có những clip hài đến cả chục năm sau vẫn được công chúng lần tìm. Ví dụ như trong những clip hài tôi tham gia, có clip "Râu quặp" đến giờ vẫn được công chúng yêu mến. Vậy nên, chỉ một bộ phận khán giả dễ dãi thôi, mà số đó cũng "cả thèm, chóng chán". Tôi mong rằng, càng ngày khán giả càng biết tự nâng tầm gu thưởng thức hài của mình để đào thải những nhà sản xuất hài rẻ tiền, nhảm như hiện tại.

Vâng, xin cảm ơn nghệ sĩ về cuộc trò chuyện này!

Huyền Anh (Thực hiện)