Theo tờ trình Quốc hội, phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật Xây dựng sửa đổi được xây dựng trên cơ sở tuân thủ 03 nhóm chính sách đã được Chính phủ thông qua, gồm: Nhóm chính sách 1: “Cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng”; Nhóm chính sách 2: “Bãi bỏ, đơn giản hóa điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc lĩnh vực xây dựng” và Nhóm chính sách 3: “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về xây dựng bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật có liên quan”. Về nội dung, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung 51 điều và thay thế thuật ngữ tại 14 điều của Luật hiện hành.

Các đại biểu Quốc hội đã có nhiều ý kiến góp ý đối với Luật Xây dựng sửa đổi

Điểm mới nổi bật trong chính sách về cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng có thể kể đến là việc sửa đổi, bổ sung các quy định về lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng, thiết kế xây dựng và cấp phép xây dựng.

Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng, ngày 27/11, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) kỳ vọng sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đầu tư xây dựng, tăng hiệu quả đầu tư, khắc phục tình trạng thất thoát, lãng phí đặc biệt đối với các hoạt động đầu tư xây dựng có sử dụng vốn nhà nước.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề nghị tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, phân định rõ và đề cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia vào quá trình đầu tư xây dựng; bảo đảm yêu cầu cải cách thủ tục hành chính; khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia hoạt động xây dựng. Tuy nhiên cũng có ý kiến ĐBQH đề nghị sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng và trình Quốc hội thông qua theo quy trình tại 3 kỳ họp.

PetroTimes trích đăng ý kiến của các đại biểu về những nội dung liên quan đến dự án Luật Xây dựng sửa đổi cùng nội dung giải trình của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà về một số vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận.

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai): Luật tác động đến nhiều luật khác

Luật Xây dựng mang sứ mệnh cốt lõi, tác động đến nhiều luật khác, nếu sửa đổi không tốt sẽ là nguyên nhân của mọi nguyên nhân phá vỡ thành quả của các luật liên quan như Luật Quy hoạch đô thị, Luật Đất đai, Luật Kiến trúc, Luật Đầu tư, gây ra nhiều hệ lụy cho phát triển KT-XH, cho đời sống và môi trường. Thực tiễn thời gian qua cho thấy nhiều câu chuyện về vi phạm trong lĩnh vực xây dựng đã và đang tồn tại và được xem như là “căn bệnh” kinh niên mà các cấp, các ngành chỉ đạo nhiều, họp hành nhiều, nói nhiều nhiệm kỳ nhưng chuyển biến vẫn còn chậm. Vì vậy, cần sửa đổi toàn diện, chặt chẽ và đồng bộ với các luật liên quan, đây cũng là bước chuẩn bị tốt cho đầu tư xây dựng giai đoạn 2021-2025.

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai)

Mong dự thảo Luật phải khắc phục được việc buông lỏng kỷ cương, trật tự xây dựng. Cụ thể là phải “đoạn tuyệt” với việc phạt cho tồn tại như: xây dựng sai quy hoạch, sai mục đích sử dụng đất, sai phép, tùy tiện điều chỉnh quy hoạch mà chỉ Nhà nước là thua thiệt; tình trạng các dự án chậm tiến độ, chậm giải ngân đội vốn, chất lượng công trình hạn chế hoặc khi xây dựng xong không sử dụng được; một số công trình siêu mỏng, siêu méo, hoặc các chung cư cao tầng xây lên tại các trung tâm thành phố ngày càng quá tải gây ra nhiều hệ lụy như mất an toàn cháy nổ, kể cả động đất nếu xảy ra; hay những công trình thất thoát lãng phí kép được đầu tư đấu thầu hình thức, nhiều dấu hiệu sân sau bảo kê trúng thầu… Hệ lụy là nhiều cử tri cho rằng, lĩnh vực đầu tư xây dựng, sử dụng vốn nhà nước là “anh em” song sinh với tham nhũng trên lĩnh vực đất đai, là lĩnh vực người dân bị “hành” nhất. Chúng ta không có ai chịu trách nhiệm hoặc chịu trách nhiệm chung chung, điều này đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến niềm tin người dân và doanh nghiệp.

Về dự án “treo” trong tình trạng không ai chịu trách nhiệm, dự thảo Luật cần công khai, minh bạch trách nhiệm quy hoạch. Đồng thời, sớm phát hiện và ngăn chặn, xử lý dự án “ma” đang nở rộ mà đằng sau đó là những băng nhóm tội phạm có tổ chức đang lộng hành, lừa đảo hàng nghìn người, chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng, gây bức xúc trong dư luận xã hội, gây mất trật tự xã hội, tiềm ẩn nợ xấu cho ngân hàng hoặc là nơi rửa tiền, kể cả dấu hiệu người nước ngoài mua nhà đất mà người Việt Nam đứng tên.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương): Trách nhiệm để xảy ra sai phạm trong xây dựng chưa rõ ràng

Một thực trạng đáng quan ngại mà báo cáo thẩm tra dự luật chưa đề cập đó là sự tồn tại đến thách thức dư luận và thể chế của các công trình như 8B Lê Trực, HH Linh Đàm, cùng nhiều dự án nhà thương mại, chung cư cao tầng trên nền của một số cơ quan, tổ chức sau khi rời nội đô Hà Nội. Hai báo cáo giám sát phòng cháy chữa cháy cũng dẫn ra những con số sai phạm với hàng ngàn công trình nguy hiểm về cháy nổ, được chủ đầu tư đưa vào hoạt động, nhưng chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy. Với những quy định chặt chẽ thì những sai phạm phổ biến như vậy cần phải được tìm nguyên nhân từ đâu? Nếu thực hiện đầy đủ các nguyên tắc cơ bản không vi phạm điều cấm trong hoạt động đầu tư xây dựng, vì sao sai phạm vẫn xảy ra?

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương)

Nguyên tắc quy định liên quan đến công tác lập, thẩm định, phê duyệt cấp phép thanh tra, kiểm tra các dự án đầu tư xây dựng vướng mắc chỗ nào, để sinh ra 8B Lê Trực, HH Linh Đàm, các tuyến đường sắt hay hàng ngàn chung cư sai phạm mà báo cáo giám sát đã nêu? Mới đây nhất vụ xe container kéo sập cầu đường bộ ở TP HCM, mới vỡ lẽ dự án này không có hồ sơ thiết kế. Như vậy khi thẩm định dự án thì cán bộ, công chức có trách nhiệm thẩm định thế nào? Thẩm định phê duyệt cái gì khi không có hồ sơ? Rõ ràng, thể chế không sai nhưng khâu tổ chức thực hiện đã vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đầu tư xây dựng. Điều đáng nói là các điều khoản trách nhiệm của Luật Xây dựng lại không biết gắn cho ai trong những sai phạm không hiệu quả được chỉ ra.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội): Sửa luật để ngăn chặn triệt để và nghiêm khắc việc xây dựng sai

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)

Cần phải nghiêm khắc trong xử lý việc cắt ngọn các công trình xây dựng sai phạm. Theo đó, vấn đề này cần phải đưa vào luật thật nghiêm khắc, đúng và hiệu quả. Việc xử lý sai phạm xây dựng cắt ngọn công trình là không nên vì nhiều lý do, trong đó lý do cơ bản là làm hỏng kết cấu công trình, gây nguy hiểm. Còn nếu tiếp tục cho sử dựng phần còn lại thì đây cũng là một dạng phạt cho tồn tại, rất dễ sinh ra tiêu cực.

Đề nghị sửa luật để ngăn chặn sớm triệt để và nghiêm khắc hơn việc xây dựng sai. Đồng thời, công tác kiểm tra xây dựng thế nào để nếu sai thì biết sớm, xử lý ngay. Đừng để chuyện đã rồi mới ra lệnh cắt ngọn.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội): Phân định rất rõ trách nhiệm quản lý về trật tự xây dựng

Phải luật hóa việc quản lý, khai thác và trách nhiệm của cơ quan quản lý hồ sơ đối với thẩm định thiết kế và cấp phép xây dựng. Cùng với đó, cần quy định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý trật tự xây dựng. Chúng ta thấy những quy định về xây dựng hiện nay rất chặt, tuy nhiên, vi phạm về trật tự xây dựng vẫn tràn lan và phổ biến. Thế nhưng, chúng ta lại không xử lý được, thậm chí có nhiều công trình là khó xử lý, không biết quy trách nhiệm cho ai. Nguyên nhân là đang có kẽ hở trong việc quy trách nhiệm quản lý trật tự xây dựng. Trách nhiệm là của UBND địa phương hay thanh tra xây dựng. Quy định này hiện tại đang có vẻ "lập lờ" và "chồng lấn".

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội)

Tôi đề nghị trong dự thảo này phải phân định rất rõ trách nhiệm quản lý về trật tự xây dựng và quản lý quy hoạch phải là trách nhiệm của cơ quan chính quyền địa phương. Thanh tra xây dựng chịu trách nhiệm làm sáng tỏ và đưa ra hình thức xử lý, khi cơ quan chính quyền địa phương phát hiện ra sai phạm và đưa ra yêu cầu thanh tra. Sau khi xây dựng xong, thanh tra sẽ kiểm tra lại. Nếu phát hiện ra sai phạm mà chính quyền địa phương không phát hiện ra, thì trách nhiệm thuộc về chính quyền địa phương. Đồng thời, cần quy định rõ chế tài xử lý đối với chủ đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để xảy ra sai phạm.

Đại biểu Lê Quang Trí (Tiền Giang): Cần nghiên cứu, bổ sung một điều riêng về ứng dụng khoa học công nghệ

Đại biểu Lê Quang Trí (Tiền Giang)

Dự luật có quy định về vấn đề áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong đầu tư xây dựng, tăng cường phát triển khu đô thị xanh, khu đô thị thông minh; dự Luật cũng quy định chính sách khuyến khích của nhà nước trong hỗ trợ đầu tư xây dựng, áp dụng khoa học công nghệ, sử dụng vật liệu mới, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, quy định như Dự luật chưa đủ mạnh và đồng bộ đối với hoạt động xây dựng. Đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung một điều riêng về ứng dụng khoa học công nghệ với 4 khoản với nội dung sau: Ưu tiên nguồn lực ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý trật tự xây dựng đô thị; ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý chất lượng công trình; ứng dụng khoa học công nghệ trong kỹ thuật xây dựng; giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung điều này.

Đồng thời, đối với các hành vi bị nghiêm cấm, đề nghị bổ sung một hành vi bị nghiêm cấm đó là lợi dụng hoạt động xây dựng để lắp đặt các thiết bị thông tin gây hại đến quốc phòng, an ninh quốc gia. Trên thực tế khi các thiết bị tinh vi nhỏ bé này được lắp vào các công trình thì sẽ được kích hoạt thu thập thông tin mật gây nguy hại đến an ninh.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà: Nghiêm túc tiếp thu tất cả ý kiến của các đại biểu

Các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến xác đáng cho dự thảo Luật, góp phần hoàn thiện thể chế về lĩnh vực xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ các quy định pháp luật về xây dựng. Từ đó, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, hiệu quả đầu tư xây dựng, phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong lĩnh vực này. Ban Soạn thảo sẽ nghiêm túc tiếp thu tất cả ý kiến của các đại biểu Quốc hội và sẽ nghiên cứu để điều chỉnh, bổ sung, chỉnh lý dự thảo Luật.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà

Về tên gọi, phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và rất nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành Luật cùng với phạm vi điều chỉnh, tên gọi của dự án Luật như Chính phủ trình. Bên cạnh đó, cũng còn một số ý kiến đề nghị mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật. Về nội dung này, Ban Soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát những nội dung cần thiết phải bổ sung theo tinh thần đã được đánh giá, tổng kết đầy đủ và không nhắc lại, không thể hiện lại các nội dung đã được quy định rõ ở các luật khác.

Liên quan đến nguyên tắc cơ bản và trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động đầu tư xây dựng, dự thảo Luật cũng đã đưa ra các quy định về nguyên tắc sử dụng vật liệu, sản phẩm xây dựng tiết kiệm năng lượng, vật liệu thân thiện, bảo vệ môi trường. Ban Soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát để quy định các nguyên tắc cơ bản, đầy đủ, rõ ràng và có tính khả thi. Về trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động đầu tư xây dựng, Luật Xây dựng năm 2014 và các nghị định hướng dẫn thi hành Luật đã quy định trách nhiệm quản lý hoạt động đầu tư xây dựng của các cơ quan nhà nước. Đối với các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng, pháp luật về xây dựng cũng đã quy định quyền và nghĩa vụ của người quyết định đầu tư, chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát thi công xây dựng.

Qua tổng kết đánh giá việc thi hành Luật Xây dựng năm 2014, dự thảo Luật đã phân tách rõ trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan chuyên môn về xây dựng và trách nhiệm của người quyết định đầu tư, chủ đầu tư, cơ quan tư vấn thiết kế, thẩm tra trong thẩm định dự án và thẩm định thiết kế. Đồng thời, tăng cường phân cấp cho địa phương qua việc tích hợp, thẩm định, thiết kế xây dựng và cấp phép xây dựng; phân cấp cho địa phương trong việc cấp phép công trình cấp đặc biệt để gắn việc cấp phép xây dựng với quản lý trật tự xây dựng tại địa phương; phân cấp thẩm định thiết kế xây dựng công trình sử dụng vốn khác cho chủ đầu tư; phân cấp việc đánh giá an toàn, chịu lực công trình cho tổ chức tư vấn thẩm tra. Các nội dung sửa đổi này đã cơ bản bảo đảm nguyên tắc về quản lý và tăng cường phân cấp trong tổ chức thực hiện. Ban Soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu để chỉnh sửa một số nội dung về các Bộ quản lý xây dựng chuyên ngành cho phù hợp với điều kiện hiện nay.

Đức Minh

“Nếu nói vấn đề “đặt hàng” đại biểu Quốc hội thì rất khó”

Hoàn thành tốt hơn nữa trọng trách của người đại biểu nhân dân

Dự thảo Luật xây dựng (sửa đổi): Còn nhiều bối rối!