Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Người đồng sáng lập Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar ngày 28/7/2021

Afghanistan là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Nhưng vào năm 2010, các quan chức quân sự và nhà địa chất Mỹ tiết lộ rằng đất nước nằm ở ngã tư của Trung và Nam Á, đang nằm trên các mỏ khoáng sản trị giá gần 1 nghìn tỷ USD.

Mặc dù Afghanistan bị chìm đắm trong chiến sự hàng chục năm qua và đang trải qua một cuộc khủng hoảng thay đổi chính quyền với hàng nghìn người cố gắng chạy trốn khỏi đất nước, nhưng những nguồn tài nguyên khổng lồ của nước này có thể thay đổi triển vọng kinh tế của nước này nếu được phát triển.

Ngoài các khoáng sản như sắt, đồng và vàng nằm rải rác khắp đất nước, Afghanistan còn có các khoáng chất đất hiếm, quan trọng nhất là lithium. Afghanistan có mỏ lithium lớn nhất thế giới, một thành phần thiết yếu nhưng khan hiếm trong pin sạc và các công nghệ khác cần thiết để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.

Những thách thức về an ninh, thiếu cơ sở hạ tầng và hạn hán nghiêm trọng đã ngăn cản việc khai thác hầu hết các loại khoáng sản có giá trị trong quá khứ. Điều đó khó có thể sớm thay đổi dưới sự kiểm soát của Taliban. Tuy nhiên, vẫn có sự quan tâm từ các quốc gia bao gồm Trung Quốc, Pakistan và Ấn Độ, những quốc gia có thể cố gắng tham gia bất chấp sự hỗn loạn. CNN ngày 19/8 đã có bài phân tích về cơ hội đầu tư khoáng sản hiếm ở Afghanistan.

Nhu cầu về kim loại như lithium và coban, cũng như các nguyên tố đất hiếm như neodymium, đang tăng cao khi các quốc gia cố gắng chuyển sang ô tô điện và các công nghệ sạch khác để giảm lượng khí thải carbon.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA cho biết nguồn cung cấp toàn cầu của các nguyên tố lithium, đồng, niken, coban và đất hiếm cần phải tăng mạnh nếu không thế giới sẽ thất bại trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Ba quốc gia - Trung Quốc, Cộng hòa Dân chủ Congo và Australia hiện chiếm 75% sản lượng lithium, coban và đất hiếm toàn cầu.

Theo IEA, Lithium, niken và coban rất quan trọng đối với pin. Các mạng lưới điện cũng đòi hỏi một lượng lớn đồng và nhôm, trong khi các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong các nam châm cần thiết để làm cho tuabin gió hoạt động.

Chính phủ Hoa Kỳ đã báo cáo ước tính rằng trữ lượng lithium ở Afghanistan có thể sánh ngang với Bolivia, nơi có trữ lượng lớn nhất thế giới.

Nếu Afghanistan ổn định, nước này có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực trong vòng một thập kỷ.

Mặc dù đã có một số hoạt động khai thác vàng, đồng và sắt, nhưng việc khai thác các khoáng chất lithium và đất hiếm đòi hỏi đầu tư lớn hơn nhiều và bí quyết kỹ thuật cũng như thời gian. IEA ước tính rằng trung bình phải mất 16 năm kể từ khi phát hiện ra một mỏ khai thác để bắt đầu sản xuất. Hiện tại, khoáng sản chỉ tạo ra 1 tỷ USD mỗi năm ở Afghanistan.

Vậy thì Ai sẽ đầu tư vào Afghanistan? Theo phân tích, các nhà đầu tư tư nhân sẽ không mạo hiểm trong điều kiện hiện nay.

Hoa Kỳ cũng có thể bị hạn chế bởi Taliban bị Hoa Kỳ đưa vào danh sách khủng bố quốc tế.

Cơ hội cho Trung Quốc?

Ngày 28/7/2021, người ta thấy Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị sánh vai cùng Người đồng sáng lập Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar.

Trung Quốc cho biết họ đã duy trì liên lạc và liên lạc với Taliban Afghanistan.

Trung Quốc, nằm sát bên cạnh Afghanistan, đang đẩy mạnh chương trình phát triển năng lượng xanh, Lithium và đất hiếm là những yếu tố không thể thay thế được.