Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan

Vì sao Nga quan tâm đến trung tâm khí đốt như vậy?

Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, khối lượng LNG giao ngay vào châu Âu gia tăng trong năm nay có khả năng đẩy thị phần định giá trung tâm khí đốt (HUB) cho LNG ở châu Âu lên gần 80%.

Cũng theo báo cáo của Liên minh Khí đốt Quốc tế (IGU), vào năm 2021, khoảng 2/3 tổng lượng LNG đến châu Âu có liên quan đến giá cả với các trung tâm khí đốt. 1/3 LNG còn lại đến châu Âu là dầu cung cấp theo hợp đồng được vận chuyển đến Tây Ban Nha, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ, Bồ Đào Nha và một số đến Ba Lan và Hy Lạp.

Sơ đồ các trung tâm giao dịch khí đốt ở châu Âu.

Các nhà phân tích thị trường cho rằng, nhờ có HUB đã cứu thị trường châu Âu với rất nhiều LNG được nhập khẩu vào thị trường này thời gian qua.

Tờ EnergyIntel dẫn số liệu cho thấy, nhập khẩu LNG hàng năm vào châu Âu hiện khoảng 80 triệu tấn, tăng 25% so với nhập khẩu LNG cả năm 2021, theo dữ liệu mới nhất từ ​​công ty phân tích hàng hóa Kpler, một nửa trong số đó đến từ Mỹ, so với khoảng 35% vào năm ngoái.

Báo cáo của IGU đưa ra thì trên toàn cầu, định giá trung tâm khí đốt được sử dụng trong 46% tổng lượng LNG nhập khẩu vào năm 2021, một xu hướng đã tăng kể từ năm 2016, khi thị phần chỉ là 25%.

Giá của các trung tâm khí đốt trong tổng lượng tiêu thụ khí đốt toàn cầu đã giảm nhẹ vào năm 2021 xuống còn 49%, nguyên nhân là do chỉ số dầu tăng do sự gia tăng nhập khẩu đường ống của Nga vào Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc, và lượng đường ống của Algeria sang Tây Ban Nha, EneẻgyIntel dẫn số liệu của IGU.

Mặc dù giá trung tâm khí đốt toàn cầu tăng lên mức cao kỷ lục vào năm 2022, nhưng các giao dịch toàn cầu đã không chuyển sang ký kết các hợp đồng cung cấp LNG trung hoặc dài hạn dựa vào chỉ số dầu.

Cho đến nay, giao dịch theo các hợp đồng dài hạn hoặc trung hạn cho thấy giá cả cứng nhắc, kể cả các giao dịch dựa trên giá dầu. Các dự án LNG của Hoa Kỳ cần các hợp đồng dài hạn hơn, nhưng những hợp đồng này có thể cũng sẽ bị định giá so với HUB.

Châu Âu đổ lỗi cho trung tâm khí đốt?

Để đương đầu với cuộc khủng hoảng khí đốt chưa từng thấy trong lịch sử, song song với mục tiêu trừng phạt cuộc chiến của Nga ở Ukraine, EU đang ráo riết ấn định những biện pháp chưa từng có, vượt ra ngoài quy luật thị trường.

Ủy ban châu Âu đang tiến hành các đề xuất về một tiêu chuẩn định giá để thay thế TTF, vì họ tin rằng trung tâm này khiến họ phụ thuộc ngày càng nhiều vào khối lượng nhập khẩu LNG. Brussels đã công bố các đề xuất cho một tiêu chuẩn LNG mới trong tuần này và đang nhắm tới việc đưa ra tiêu chuẩn này vào tháng 3. Không những thế, EU còn có kế hoạch đặt giới hạn định giá cho TTF trong những trường hợp khẩn cấp nhưng tránh đặt giới hạn giá.

Nhưng việc thay thế TTF như một tiêu chuẩn châu Âu sẽ hủy diệt thị trường định giá theo tiêu chuẩn HUB.

Nhà nghiên cứu kỳ cựu Fulwood thuộc Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford cho biết việc LNG được định giá chiết khấu cao đối với TTF không phải là vấn đề của bản thân tiêu chuẩn mà là kết quả của tình trạng “tắc nghẽn giá” do các bến nhập khẩu LNG ở Tây Bắc châu Âu hoạt động quá công suất. Những công ty mua LNG tại TTF chắc chắn là những công ty có công suất tại các nhà ga nhập khẩu Tây Bắc Âu, những người đã phải trả phí công suất để điều chỉnh lại khí - có nghĩa là khi họ bán khí trở đi, họ kiếm được chênh lệch giá giữa hàng hóa LNG chiết khấu và TTF.

Ông Fulwood nói: “Không ai mất tiền bằng cách định giá LNG khỏi TTF, bởi vì những người mua tại TTF có đủ khả năng để làm như vậy. Một khi các nhà ga nhập khẩu LNG của Đức bắt đầu đi vào hoạt động vào năm tới, một số tắc nghẽn có thể sẽ được giảm bớt”.