Thủ tướng Anh Liz Truss thông báo dỡ bỏ lệnh cấm khai thác khí đá phiến

Vì sao chính phủ Anh quyết định dỡ lệnh cấm?

Phương pháp khai thác khí đá phiến bằng phương pháp thủy lực phân rã (hay còn gọi là hydraulic fracturing hoặc “fracking”), là phương pháp khoan vào mặt đất và bơm nước kèm hóa chất với áp suất cao để phá vỡ vỉa đá và giải phóng khí đốt bị mắc kẹt bên trong.

Sau khi nổ ra chiến tranh Nga-Ukraine, giá khí đốt ở châu Âu đã tăng vọt. Vì vậy, Vương quốc Anh đã tung gói viện trợ trị giá hơn 110,4 tỷ USD để giúp giảm chi phí năng lượng của các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Hiện nay, nước Anh phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên. 80% hộ gia đình tại Vương quốc Anh sử dụng khí đốt để sưởi ấm. Trong một số giai đoạn, 50% sản lượng điện năng được sản xuất từ khí đốt. Vì vậy, Anh cần nhiều năm để cắt giảm sự phụ thuộc này.

Trong bối cảnh trên, Chính phủ Anh đang tìm cách tăng sản lượng khí đốt toàn quốc, vốn đã có xu hướng giảm từ lâu. Theo Offshore Energies UK (OEUK) - Cơ quan công nghiệp năng lượng của Vương quốc Anh, nếu không có khoản đầu tư mới từ nay cho đến năm 2030, xấp xỉ 80% lượng khí đốt của Anh sẽ phải được nhập khẩu. Hiện nay, con số này là 60%.

Tiềm năng sản xuất khí đốt của Anh như thế nào?

Các nhà khoa học vẫn chưa có số liệu rõ ràng. Lý do là vì Vương quốc Anh chỉ mới khoan một số vỉa đá để thử nghiệm. Như vậy, Anh chưa ước tính được tiềm năng trữ lượng khí đốt cũng như nhu cầu sản lượng tối thiếu của mỗi vỉa đá để thực hiện đầu tư sinh lợi nhuận. Chính phủ cho biết, cách duy nhất để thực hiện được đánh giá là cho phép bắt đầu khoan.

Tương tự, Bộ Kinh doanh, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Vương quốc Anh (BEIS) cho biết: “Quyết định dỡ bỏ lệnh cấm sẽ tạo điều kiện cho các nhà khoa học bổ sung dữ liệu, cũng như giúp ngành công nghiệp hiểu rõ hơn về tiềm năng khí đá phiến của Vương quốc Anh và cách an toàn để tiến hành khai thác khí đá phiến”.

Vì sao quyết định này mang tính tranh cãi?

Vì phương pháp bơm chất lỏng áp suất cao vào vỉa đá ngầm có thể gây ra địa chấn. Người dân ở các vùng địa phương bị ảnh hưởng cũng lo ngại tác động của fracking đối với yếu tố cảnh quan, du lịch và nông nghiệp.

Hơn nữa, khí đá phiến cũng là một loại nhiên liệu hóa thạch. Như vậy, quyết định tăng cường khai thác nhiên liệu hóa thạch sẽ đi ngược lại mục tiêu của Vương quốc Anh là đạt được mức phát thải ròng bằng 0 từ nay cho đến năm 2050. Fracking cũng sử dụng một lượng lớn nước, gây nguy cơ ô nhiễm mạch nước ngầm.

Theo nghiên cứu khảo sát ý kiến của BEIS, trong giải đoạn mùa thu năm 2021, tỷ lệ phản đối fracking đạt mức 45%, còn tỷ lệ ủng hộ chỉ đạt mức 4%.

Những công ty nào tham gia vào hoạt động fracking?

Đã có hơn 100 giấy phép thăm dò và khai thác được cấp cho một số công ty hydrocarbon của Anh, bao gồm Cuadrilla, Third Energy, IGas, Aurora Energy Resources và Ineos.

Hiện nay, Cuadrilla - với 96% cổ phần thuộc về công ty năng lượng AJ Lucas (Úc), là công ty duy nhất được cấp phép thực hiện fracking.

Vào năm 2019, Cuadrilla đã phát hiện ra một mạch khí đốt tự nhiên tại khu vực tây bắc nước Anh, nhưng quy định về quản lý chấn động đã buộc Cuadrilla thường xuyên dừng hoạt động. Vì vậy, cả hai địa điểm do Cuadrilla sở hữu đều không được kiểm tra thông lượng đầy đủ.

Tình hình fracking tại những quốc gia khác

Tại Mỹ, fracking là một hoạt động phổ biến, góp phần giảm giá thành khí đốt. Một số nước châu Âu cũng có địa chất phù hợp cho hoạt động fracking. Tuy nhiên, fracking vẫn bị cấm ở nhiều nước châu Âu như Đức và Pháp.

Liệu fracking có đủ khả năng làm dịu hóa đơn năng lượng?

Nếu nền công nghiệp chưa xác định được sản lượng khí đốt có thể thu từ đá phiến, fracking sẽ không có hiệu quả trong ngắn hạn. Chưa kể, giá khí đá phiến cũng sẽ chịu ảnh hưởng từ thị trường toàn cầu.

Vào tháng 3, ông Kwasi Kwarteng – cựu Bộ trưởng Bộ Kinh doanh và Năng lượng Anh cho biết, việc tăng cường khai thác sẽ không giúp giảm giá khí đốt toàn quốc. Ông cho biết thêm, nếu muốn làm dịu giá khí đốt ở Vương quốc Anh, các doanh nghiệp không nên lấy tiêu chuẩn giá từ các sàn giao dịch trên thế giới.

Mỹ tăng trưởng khai thác dầu khí đá phiến trong 5 tháng liên tiếp