Đó là nội dung được ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP HCM nêu tại hội thảo "Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh" do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục biến đổi khí hậu - Bộ TN&MT, Sở TN&MT TP HCM, Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) tổ chức ngày 20/4.

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Sở TN&MT đã chủ động đề ra các nhiệm vụ nhằm triển khai thực hiện cam kết của Thủ tướng tại COP 26 là Việt Nam sẽ đưa mức phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.

Quang cảnh hội thảo "Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh". Ảnh: Phương Ngân.

Để thực hiện hiệu quả chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải khí nhà kính nói chung và cam kết của Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM. Theo nghị quyết này, TP HCM được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Ông Thắng cho biết, Sở TN&MT được thành phố giao cùng với Sở Tài chính xây dựng Đề án thí điểm cơ chế tài chính với mục tiêu triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính. Theo đó, Sở TN&MT đề xuất lựa chọn hai dự án tiềm năng là Dự án thay thế đèn LED và Dự án lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà công.

Ông Thắng cho rằng, việc đề xuất cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon nói riêng và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon trên địa bàn TP HCM nói chung sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho thành phố. Đầu tiên sẽ thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính, không chỉ giảm thiểu tác động đến biến đổi khí hậu mà còn giúp cộng đồng sống trong một môi trường sạch hơn. Hai là cơ hội thu hút đầu tư, mua bán tín chỉ carbon sẽ mở ra cánh cửa cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, từ đó thúc đẩy các dự án xanh và tạo ra việc làm mới. Ba là nâng cao vị thế quốc tế, thành phố có thể trở thành trung tâm cho các hoạt động liên quan đến môi trường và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự chú ý và hợp tác quốc tế.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP HCM trình bày tại hội thảo. Ảnh: Phương Ngân.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lợi nhuận từ bán tín chỉ carbon, ông Thắng cũng chỉ ra những thách thức đối với thành phố, trong đó, hành lang pháp lý cho các hoạt động tính toán, đánh giá, thẩm định tín chỉ carbon sẽ cản trở việc thực hiện hiệu quả. Điều này cần phải có sự hỗ trợ của các bộ, ngành liên quan. Thách thức kế đến là việc thiếu một môi trường mua bán rộng rãi và hiệu quả, đặc biệt là kết nối thị trường quốc tế nơi tín chỉ carbon có thể được bán với giá cao.

“Hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài, nhất là khi bán trên sàn giao dịch quốc tế thông qua hình thức đấu giá nên việc đánh giá và giao dịch tín chỉ carbon có thể ảnh hưởng đến giá trị và sự chủ động của các dự án trong nước”, ông Thắng nói.

Trong năm 2024, Sở TN&MT phối hợp cùng Sở Tài chính hoàn thiện Đề án thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon, trình UBND thành phố phê duyệt. Ngoài ra, trong thời gian tới, thành phố sẽ tăng cường đào tạo và tập huấn cho các doanh nghiệp, tổ chức, cán bộ công chức về thị trường tín chỉ cacbon; tăng cường hợp tác với các quốc gia có kinh nghiệm để triển khai hiệu quả thị trường tín chỉ carbon.

Đối với lộ trình thị trường carbon tại Việt Nam, ông Nguyễn Văn Minh - Trưởng phòng Kinh tế và thông tin biến đổi khí hậu - Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định gồm 2 giai đoạn.

Theo đó, giai đoạn đến hết năm 2027 là xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch và tín chỉ carbon, xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon. Việc thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ thực hiện kể từ năm 2025.

Giai đoạn từ năm 2028 sẽ tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức và quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.

Các đối tượng tham gia thị trường carbon trong nước bao gồm: các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành (hiện tại là 1920 cơ sở); tổ chức tham gia thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước, quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; tổ chức và cá nhân khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon.