Ảnh minh hoạ.

Việt Nam đã và đang trải qua những thay đổi nhanh chóng về mặt kinh tế và môi trường. Trong bối cảnh đó, thị trường tín chỉ carbon được xem là một trong những giải pháp quan trọng để giảm phát thải khí nhà kính và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

Ngày 20/4, hội thảo “Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh” diễn ra sôi nổi với sự tham gia của nhiều chuyên gia. Ông Nguyễn Văn Minh, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, đã chỉ ra sự chênh lệch lớn về giá tín chỉ carbon trên thế giới, từ 1 đến 140 USD mỗi tấn, cho thấy tính biến động và phức tạp của thị trường này.

Trong quá trình phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, ông Minh nhấn mạnh sẽ có hai giai đoạn theo Luật Bảo vệ môi trường: giai đoạn đầu đến năm 2027 là xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý, sau đó từ năm 2028 trở đi, Việt Nam sẽ vận hành chính thức sàn giao dịch tín chỉ carbon. Việc này không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn kết nối với thị trường quốc tế.

Từ kinh nghiệm quá khứ, ông Minh cũng đưa ra bài học từ dự án đạt tín chỉ carbon giai đoạn 2008-2013, khi mà giá cao nhưng lại không được bán ngay. Hậu quả là giá tín chỉ sau đó đã sụt giảm nghiêm trọng, khiến chi phí thu hồi cao hơn nhiều so với lợi nhuận từ việc bán ra.

TS Phạm Văn Đại - Giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright. Ảnh: TPO

TS Phạm Văn Đại - Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, đề xuất xem tín chỉ carbon như một loại tài nguyên quốc gia, cần được bảo vệ và quản lý nghiêm ngặt. Ông cảnh báo về tình trạng chất lượng tín chỉ kém, thậm chí tại một số quốc gia phát triển như Úc, chỉ 1/4 tín chỉ đạt chuẩn chất lượng.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM thông tin, để ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM.

Theo đó, TP HCM được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Sở đề xuất lựa chọn 2 dự án tiềm năng, đó là thay thế đèn đường LED và lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà công.

Ông Thắng thông tin thêm, việc đề xuất cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon sẽ thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính, mở ra cánh cửa mới cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy các dự án xanh và tạo ra việc làm mới, đưa TPHCM trở thành trung tâm cho các hoạt động liên quan đến môi trường và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự chú ý và hợp tác quốc tế.

Theo ông Thắng, đi cùng cơ hội thu lợi nhuận từ bán tín chỉ carbon thì thách thức đặt ra cũng không ít, đặc biệt trong khối công. Trong đó, việc thiếu hành lang pháp lý chi tiết cho các hoạt động tính toán, đánh giá và thẩm định tín chỉ carbon cản trở việc thực hiện hiệu quả. Hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài, nên việc đánh giá và giao dịch tín chỉ có thể ảnh hưởng đến giá trị và sự chủ động của các dự án trong nước.

Bất chấp các thách thức, thị trường tín chỉ carbon mang lại cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội theo hướng xanh và bền vững. Việc áp dụng các giải pháp công nghệ mới và tăng cường hợp tác quốc tế có thể giúp Việt Nam nâng cao năng lực, tạo lập một thị trường tín chỉ carbon hiệu quả và bền vững.

Để đạt được điều này, Việt Nam cần một chiến lược quốc gia rõ ràng, bao gồm việc xây dựng một hệ thống kiểm toán chặt chẽ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển công nghệ. Ngoài ra, việc thành lập các quỹ tín chỉ carbon và khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng sẽ là chìa khóa để mở rộng và sâu rộng hóa thị trường.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành một trong những trung tâm của hoạt động carbon toàn cầu, nhờ vào cam kết mạnh mẽ với mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, tương lai của thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam hứa hẹn sẽ mở ra nhiều triển vọng mới, đóng góp vào nỗ lực chung của thế giới trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.