TNS McCain yêu cầu Lầu Năm Góc nói rõ mục đích chuyến tuần tra Trường Sa của USS Lassen hồi tháng 10/2015

Hôm 10/11, trang mạng của Viện Hải quân Mỹ USNI đã đăng tải nội dung bức thư của Thượng nghị sĩ John McCain yêu cầu bộ Quốc phòng Mỹ công bố rõ ràng các mục tiêu của khu trục hạm USS Lassen khi đi vào phạm vi 12 hải lý chung quanh Đá Subi, một trong những đảo mà Trung Quốc đang bồi đắp phi pháp ở Trường Sa của Việt Nam.

Theo những thông tin từ Nhà Trắng, cuộc tuần tra này, diễn ra vào cuối tháng 10, là nằm trong khuôn khổ chiến dịch bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông, vì Washington không công nhận chủ quyền của Bắc Kinh ở vùng biển chung quanh các đảo nhân tạo này.

Cho tới nay, Bộ Quốc phòng và Hải quân Mỹ vẫn làm theo chỉ thị của Nhà Trắng, tức là không cung cấp các chi tiết về chuyến tuần tra của khu trục hạm USS Lassen. Một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc hôm qua trả lời trang thông tin USNI là họ sẽ không cung cấp bất cứ thông tin nào về chuyến tuần tra này.

Trong bức thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter, ông McCain kêu gọi các hành động này không được để cho mọi người hiểu sai về chủ đích của Mỹ. “Tôi tin Bộ Quốc phòng cần giải thích rõ một cách công khai về chủ đích pháp lý nằm đằng sau hoạt động tuần tra nói trên cũng như những hoạt động tương tự như thế trong tương lai”- ông McCain viết trong bức thư.

Washington nhiều lần nêu rõ quan điểm của mình rằng các đảo nhân tạo khổng lồ mà Trung Quốc bồi đắp ở khu vực quần đảo Trường Sa không được công nhận để làm căn cứ tuyên bố chủ quyền lãnh thổ như ấn định trong công ước UNCLOS.

Ðây chỉ là những bãi đá san hô ngầm, chỉ nhìn thấy tí mỏm bên trên khi thủy triều xuống thấp.

Sau chuyến tuần tra của khu trục hạm USS Lassen, Bắc Kinh phản ứng tức tối, đe dọa sẽ có các hành động thích đáng đáp lại.

Gần đây, còn có tin tiết lộ chiến hạm và các máy bay tuần tra của Mỹ sẽ còn đi vào khu vực đó ít nhất hai lần mỗi quý, hoặc có thể nhiều hơn.

Giới chuyên gia phân tích thời sự cho rằng, nếu Mỹ không tổ chức các vụ tập trận ở khu vực đó, coi như vùng biển quốc tế mà chỉ cho chiến hạm đi qua đó theo kiểu “đi ngang qua” một cách “vô tư” thì cũng có thể giúp Trung Quốc gián tiếp khẳng định họ có chủ quyền lãnh thổ ở đó.

Thượng nghị sĩ McCain kêu gọi Bộ trưởng Carter giải thích rõ những điều mà chiến hạm USS Lassen nói rằng có ý định thách đố (chủ quyền) hay liệu (hành động) của nó có nằm trong quy định “vô tư đi qua” (innocent-passage) hay không.

“Vô tư đi qua” được xác định là xảy ra khi một chiến hạm đi qua nhanh chóng một vùng biển chủ quyền của nước khác và chỉ có thể xảy ra ở vùng biển thuộc chủ quyền của nước khác.

Nếu không xác định rõ, một số chuyên gia phân tích sợ rằng sẽ có tác dụng ngược, tức củng cố cho lời tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc vốn không được Công Ước Quốc Tế Về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 xác nhận.

Các giới chức Lầu Năm Góc đã giải thích có vẻ mâu thuẫn nhau ở những dịp khác nhau khi mô tả hành động của USS Lassen. Những lời giải thích của hạm trưởng USS Lassen là Ðại tá Robert Francis, Jr. mấy ngày gần đây đã gây ra những phản ứng trái ngược. Trong cuộc họp báo tuần trước, hạm trưởng Robert nói rằng những trao đổi giữa hải quân Mỹ và Trung Quốc trong chuyến tuần tra trên tỏ ra khá “thân mật”. Điều này khiến người ta nghĩ rằng Mỹ và Trung Quốc đang bắt tay nhau ở Biển Đông.

Hiện người ta chưa được biết Bộ Quốc phòng Mỹ trả lời ra sao bức thư của ông John McCain.