Khó khăn bủa vây

Theo ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, người chuyển giới tại nước ngoài chưa được pháp luật thừa nhận trên cơ sở giấy tờ thủ tục do chưa có quy định cụ thể. Chưa kể đến, về mặt y tế, họ cũng cần được chăm sóc như thực hiện liệu pháp hormone, thay đổi giọng nói, phẫu thuật thẩm mỹ… Họ gặp vô vàn khó khăn về căn cước, nhân thân mặc dù chuyển giới không thay đổi nhận dạng sinh học đặc trưng của cơ thể như dấu vân tay, nhóm máu, khuôn mặt (trừ khi có phẫu thuật thẩm mỹ)...

Đại diện cộng đồng chuyển đổi giới tính đóng góp ý kiến cho dự thảo luật

Chính vì những cơ sở pháp lý căn bản còn “hổng” như vậy nên Bộ Y tế đang đưa ra Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính để lấy ý kiến của các nhà khoa học, dư luận… về điều kiện đối với cá nhân yêu cầu chuyển đổi giới tính, điều kiện của chuyên gia tâm lý, cơ sở khám chữa bệnh thực hiện can thiệp y học chuyển đổi giới tính và hồ sơ xin được chuyển đổi giới tính…

Có phương án không dao kéo

Theo Dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính, cá nhân muốn được chuyển đổi giới tính phải đáp ứng đủ 4 điều kiện: Có giới tính sinh học hoàn thiện (giới tính của một người được xác định là nam hay nữ dựa trên sự hoàn chỉnh về cả bộ phận sinh dục và nhiễm sắc thể); được kiểm tra tâm lý theo bảng chuẩn có xác nhận của chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần về mong muốn giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; đủ 18 tuổi trở lên; là người độc thân.

Để được công nhận người chuyển đổi giới tính, dự thảo đưa ra 3 phương án.

Phương án 1: Cho phép cá nhân sau khi kiểm tra tâm lý được xác định là có mong muốn chuyển đổi giới tính, đã sử dụng hormone trong thời gian liên tục khoảng hai năm trở lên thì được công nhận là người chuyển đổi giới tính.

Phương án 2: Cho phép cá nhân sau khi kiểm tra tâm lý được xác định là có mong muốn chuyển đổi giới tính, đã sử dụng hormone trong một thời gian liên tục (khoảng 1 năm) hoặc đã trải qua phẫu thuật một phần (thay đổi ngực hay bộ phận sinh dục), toàn bộ (phẫu thuật cả ngực và bộ phận sinh dục), thì được công nhận là người chuyển đổi giới tính.

Phương án 3: Không có can thiệp về y tế (sử dụng hormone hoặc phẫu thuật ngực, bộ phận sinh dục) mà chỉ cần có bản xác nhận là đã kiểm tra tâm lý (theo bảng chuẩn) và được xác định là có mong muốn chuyển đổi giới tính, thì được công nhận là người chuyển đổi giới tính.

Bộ Y tế đề xuất nên chọn phương án 1 và 2 vì hai phương án này sẽ bảo đảm được lợi ích cho cả Nhà nước, người muốn chuyển đổi giới tính và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính.

Theo Bộ Y tế, nếu được thông qua, Luật Chuyển đổi giới tính sẽ là cơ sở pháp lý để người có nhu cầu chuyển giới thực hiện được quyền chuyển đổi giới tính đồng thời bảo đảm họ nhận thức đầy đủ, toàn diện về giới tính thật của mình cũng như những hậu quả có thể xảy ra trong quá trình và sau khi chuyển giới để trên cơ sở đó thực hiện chuyển giới một cách tự nguyện.