Những con số biết nói

Theo thống kê của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, doanh thu phí bảo hiểm xe cơ giới 6 tháng đầu năm 2012 trên thị trường là 3.168 tỉ đồng, trong đó đã giải quyết bồi thường cho các vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe cơ giới là 1.565 tỉ đồng (chiếm tới 50% doanh thu).

Nếu tính riêng tỷ lệ bồi thường bảo hiểm xe cơ giới tại một doanh nghiệp bảo hiểm, đơn cử như tại Công ty CP Bảo hiểm AAA, trong 7 năm qua đã chiếm tới 62%, doanh nghiệp này đã giải quyết bồi thường hơn 10.000 vụ tai nạn giao thông lớn nhỏ cho khách hàng của mình với số tiền lên tới gần 1.000 tỉ đồng. Điều này cũng đủ thấy đây là một con số “khủng” mà một doanh nghiệp bảo hiểm buộc phải nhìn thêm một khía cạnh “tiêu cực” khác, liệu rằng số tiền lớn ấy có thực sự về đến được tận tay khách hàng gặp tai nạn giao thông hay lại lọt vào túi của các garage đang khéo che đậy rất nhiều mánh khóe để trục lợi bảo hiểm?

Có một thực tế cần phải nhìn nhận là nhiều năm qua giữa nhà bảo hiểm, trạm đăng kiểm, đơn vị sửa chữa… vẫn chưa làm việc hết cái tâm của mình. Trong nhiều trường hợp, cán bộ, nhân viên bảo hiểm suy thoái đạo đức đã ăn chặn, vòi vĩnh tiền bồi thường của khách hàng gặp tai nạn giao thông. Một số thì kết hợp với tài xế, garage nâng giá sửa chữa để cùng trục lợi, kiếm lời, khiến môi trường bảo hiểm mất đi tính nhân văn trong sạch vốn có của nó.

Phát biểu trong một hội thảo gần đây về chủ đề “Đánh giá thực trạng và giải pháp phòng chống trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm con người”, ông Trịnh Thanh Hoan, Cục trưởng Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) khẳng định, tình hình gian lận trong bảo hiểm ngày càng tăng về số lượng với những hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp hơn, gây thiệt hại cho cả doanh nghiệp bảo hiểm lẫn người tham gia bảo hiểm chân chính.

Số liệu thống kê cho thấy, trong giai đoạn từ 2007-2011, tổng số vụ trục lợi bảo hiểm tại thị trường Việt Nam bị phát hiện là 44.704 vụ, với tổng số tiền là hơn 410 tỉ đồng. Ông Trịnh Thanh Hoan cho biết, bảo hiểm xe cơ giới và con người là 2 lĩnh vực có số vụ trục lợi bảo hiểm nhiều nhất và phức tạp nhất. Nguyên nhân là do có số đông người tham gia bảo hiểm và có nhiều hồ sơ yêu cầu bồi thường nhất khiến các công ty bảo hiểm khó tổ chức giám định chính xác nguyên nhân và mức độ thiệt hại của các hồ sơ yêu cầu bồi thường hoặc chi trả.

Một lý do khác khiến cho hành vi trục lợi bảo hiểm xảy ra nhiều là do quy định về thời gian thanh toán tiền bảo hiểm, do đó các công ty bảo hiểm không đủ thời gian để giám định, kiểm tra tính xác thực của những hồ sơ yêu cầu bồi thường hoặc chi trả.

Ngoài ra, do hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, khó khăn về địa lý, các mức chế tài hoặc hình phạt đối với hành vi trục lợi chưa cao, đồng thời thiếu sự kiểm tra, kiểm soát và xử lý của các bên liên quan nên dẫn tới nảy sinh hành vi trục lợi bảo hiểm xe cơ giới.

Cuộc “bắt tay” chống trục lợi

Theo các chuyên gia bảo hiểm, để hạn chế các hành vi trục lợi bảo hiểm xe cơ giới đòi hỏi phải có giải pháp đồng bộ từ khâu bán hàng đến khâu giải quyết bồi thường. Việc bán bảo hiểm cho xe cơ giới cần tuân theo một quy trình nghiêm ngặt như kiểm tra xe, thu tiền, báo phát sinh, kiểm tra nghiêm ngặt và xử lý kịp thời các sai phạm của cán bộ, đại lý bán hàng bảo hiểm xe cơ giới. Có định chế phạt khi người bán hàng không tuân thủ các quy trình bán bảo hiểm xe cơ giới. Định chế xử phạt này phải thống nhất trong toàn hệ thống các công ty bảo hiểm.

Hơn nữa, cần tăng cường công tác đào tạo để nâng cao nghiệp vụ bán bảo hiểm, nghiệp vụ giám định, khảo - duyệt giá sửa chữa, bồi thường cho các đại lý bán bảo hiểm, các cán bộ giám định và giải quyết bồi thường trong các công ty bảo hiểm. Có thái độ kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của phía chủ xe, Cơ quan Công an và những người có liên quan tiếp tay cho hành vi trục lợi bảo hiểm của chủ xe và lái xe. Tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành các quy trình bán hàng, giám định, giải quyết bồi thường và xác minh hồ sơ bồi thường trong trường hợp có dấu hiệu nghi ngờ trục lợi bảo hiểm.

Bên cạnh đó, do pháp luật chưa có chế tài đủ sức răn đe các đối tượng trục lợi bảo hiểm xe cơ giới, nên các công ty bảo hiểm đều phải nghĩ cách tự cứu mình. Gần đây một số doanh nghiệp bảo hiểm đã phối hợp với các garage xe nhằm kiểm soát hoạt động chi trả bảo hiểm. Riêng một doanh nghiệp bảo hiểm lớn tại TP HCM đã chọn cách ký hợp đồng độc quyền với 39 chủ doanh nghiệp garage trong tổng số 235 đơn vị đã từng hợp tác với doanh nghiệp này trước đó.

Trên thực tế, đây là các garage đã thực sự đáp ứng được những yêu cầu mà bảo hiểm và khách hàng mong đợi, đó là: sự phối hợp, hợp tác hiệu quả, chất lượng dịch vụ cung cấp cho khách hàng đạt chuẩn mực, chi phí giá thành hợp lý với thị trường, thực hiện đúng cam kết thời gian sửa chữa mang lại sự hài lòng cho khách hàng.

Theo nhận định của các chuyên gia bảo hiểm, một khi nhà bảo hiểm, doanh nghiệp vận tải, trạm đăng kiểm và đơn vị sửa chữa cùng hợp tác, đi đến một sự thống nhất, chắc chắn sẽ giảm tải thành công số vụ tai nạn giao thông; kéo thấp tỷ lệ bồi thường và đẩy mạnh tăng trưởng về mặt doanh thu phí bảo hiểm xe cơ giới. Tuy nhiên, việc hợp tác với garage mới chỉ đạt được 1/3 thành công, muốn đồng bộ hóa kế hoạch “vì khách hàng, phục vụ” các doanh nghiệp bảo hiểm rất cần có sự gắn kết chặt chẽ và lâu dài với chủ phương tiện là xe cơ giới, các trạm đăng kiểm, khách hàng là những đối tác trực tiếp tham gia bán hàng với doanh nghiệp bảo hiểm thông qua các dịch vụ ngân hàng.

Nói về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Linh, Giám đốc Xí nghiệp Công nghiệp & Dịch vụ ôtô Isamco TP HCM, cho biết: “Chúng tôi rất hoan nghênh tinh thần hợp tác giữa bảo hiểm và garage. Đây không chỉ là sự hỗ trợ để cùng nhau phát triển bền vững và lâu dàimà hơn hết thể hiện tính chuyên nghiệp trong công tác phòng ngừa và ngăn chặn hiệu quả các hành vi trục lợi bảo hiểm đang trở thành vấn nạn nhức nhối. Chúng tôi tin tưởng rằng mối quan hệ cộng hưởng này sẽ đem lại những hiệu ứng tích cực, giúp khách hàng chân chính đánh bật nỗi lo âu khi phải đối mặt với những garage kém chất lượng hoặc không uy tín”.

Thế Vinh