Chúng ta đều biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lạm phát trong một năm kế hoạch là một chỉ tiêu rất quan trọng trong việc ổn định kinh tế vi mô và kiềm chế lạm phát của cả nước. CPI quý I/2020 đã thể hiện ở mức khá cao và cần phải đặc biệt lưu ý tình hình lạm phát của 3 quý còn lại trong năm nhằm thực hiện mục tiêu CPI dưới 4% trong năm nay.

CPI bình quân quý I đã tăng 5,56% so với cùng kỳ năm 2019 và là mức tăng cao nhất trong 5 năm 2016-2020. Số liệu thực hiện quý I cho thấy việc điều hành giá cả thị trường trong 3 quý còn lại của năm nay sẽ gặp phải một số khó khăn nhất định. Đặc biệt cần lưu ý là những yếu tố của giá lương thực, thực phẩm thiết yếu cho các gia đình, đặc biệt là giá thịt lợn...

Cần đặc biệt lưu ý tình hình lạm phát của 3 quý còn lại trong năm nhằm thực hiện mục tiêu CPI dưới 4% trong năm nay

Vậy làm thế nào để có thể chủ động điều hành giá cả trong thời gian sắp tới? Rất cần những lời giải ngay từ đầu quý II/2020 trở đi và cho những tháng cuối năm.

Chính phủ đã tuyên bố về quan điểm của mình: “Giá sách giáo khoa lớp 1 năm học mới và giá thịt lợn phải hạ xuống thấp nữa”. Bởi như dự báo, giá của sách giáo khoa sẽ tăng từ 2,5-3 lần, còn giá thịt lợn mặc dù đã có những điều hành trong tháng 2, 3/2020 nhưng đã không giảm mà còn có chiều hướng tăng mạnh trong đầu tháng 4/2020. Đó là chiều hướng tăng giá mà cả người tiêu dùng và Chính phủ đều phải trăn trở để tìm hướng giải quyết một cách quyết liệt hơn trong tháng 4 này.

Chính phủ yêu cầu các bộ ngành, doanh nghiệp và các địa phương phải kiên quyết chỉ đạo về giá và kiểm soát chỉ số giá tiêu dùng và giá các dịch vụ khác. Ví dụ như đối với sách giáo khoa, không thể có giá bán tăng mạnh như vậy. Giá thành sản xuất thịt lợn hiện nay chỉ có 43.000-45.000 đồng/kg hơi nhưng đã bán tới mức giá 70.000 đồng/kg hơi, lãi khoảng 2-3 triệu đồng/con là quá cao.

Các công ty chăn nuôi lớn đều công bố lãi rất cao, chính vì vậy yêu cầu trong đầu tháng 4 các công ty phải tìm mọi biện pháp để giảm giá xuống 60.000 đồng/kg thịt lợn hơi. Các bộ ngành bao gồm Bộ Nông nghiệp, Bộ Công an, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính theo chức năng của mình, đề xuất các giải pháp về bình ổn giá thịt lợn, đồng thời kiểm tra giá thành sản xuất chăn nuôi, đặc biệt là các doanh nghiệp chăn nuôi có quy mô lớn để có những biện pháp hữu hiệu. Yêu cầu doanh nghiệp phải giảm giá bán theo chỉ đạo của Chính phủ. Nếu phát hiện thao túng giá, đầu cơ, trục lợi thì phải xử lý theo pháp luật.

Chính phủ cũng đề nghị các bộ nghiên cứu để đưa giá gạo ổn định, đảm bảo lương thực một cách chủ động cho tiêu dùng và có dự trữ chiến lược.

Với các loại giá khác như nước sạch, dịch vụ y tế, giáo dục, Chính phủ yêu cầu phải đánh giá những tác động khi tăng giá. Chỉ tăng giá khi đã kiểm soát được chỉ số giá và không làm ảnh hưởng đến mục tiêu điều hành giá trong năm nay.

Tại cuộc họp về điều hành giá vừa qua, Chính phủ đã thể hiện rất rõ một số quan điểm về điều hành giá cả. Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta động viên các doanh nghiệp nhưng phải phân bố lợi nhuận một cách hợp lý. Chi phí trung gian trong phân phối thịt lợn đang rất lớn, phải làm sao để đảm bảo hài hòa các lợi ích của các khâu chăn nuôi, chế biến, giết mổ, phân phối, lưu thông và lợi ích của cả người tiêu dùng”.

Đồng thời, người đứng đầu Chính phủ đặt câu hỏi “Thịt lợn giá tăng cao vô lý như vậy, thì người chăn nuôi nhỏ lẻ có được hưởng lợi không?” và nhấn mạnh, ngoài việc kiểm tra các công ty chăn nuôi có quy mô lớn thì còn phải kiểm tra cả doanh nghiệp, siêu thị là những đơn vị bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng. Các bộ ngành phải kiểm tra việc chấp hành pháp luật về độc quyền và cạnh tranh, làm rõ khâu hạch toán giá thành, lợi nhuận nộp ngân sách của những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lớn trên thị trường.

Những quan điểm về điều hành giá và xử lý những yếu tố giá bất hợp lý trên thị trường hiện nay cho thấy, việc điều hành của Chính phủ hết sức tự tin, chủ động, tất cả đều vì quyền lợi của người tiêu dùng.

Trên thị trường hiện nay, ngoài thịt lợn, gạo, thì những mặt hàng thiết yếu khác cho đời sống xã hội như gia cầm, trứng các loại, rau hoa quả…, nhất là những sản phẩm sạch có phần trăm tiêu thụ ở các siêu thị rất ít ỏi, đa phần các sản phẩm sạch phải bán lẫn lộn ở ngoài thị trường với sản phẩm chưa sạch. Điều đó đã làm giảm chí tiến thủ của người sản xuất chăn nuôi sạch trên thị trường.

Hầu hết các sản phẩm khi đi từ sản xuất đến tiêu dùng còn phải qua rất nhiều khâu trung gian đẩy giá lên, người sản xuất đa phần hưởng lợi nhuận rất thấp, còn người tiêu dùng lại mua với giá cao vô lý, trung gian được hưởng lợi phần lớn. Đây là bất cập đã kéo dài ở thị trường nội địa Việt Nam nhiều năm nay chưa được khắc phục.

Chúng ta tin tưởng rằng với những quan điểm rõ ràng và quyết liệt của Chính phủ trong việc điều hành giá cả các hàng hóa và dịch vụ thiết yếu đang nổi lên hiện nay thì trong thời gian tới, mặt bằng giá cả sẽ từng bước hình thành một cách hợp lý hơn nhằm đảm bảo lợi nhuận cho người sản xuất và phục vụ hiệu quả cho người tiêu dùng. Điều đó góp phần vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát một cách hợp lý trong việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội năm 2020 và những năm tiếp theo.

Vũ Vinh Phú

Lạm phát về mức 4% nếu giá dầu duy trì mức thấp

Kiểm soát lạm phát năm 2020 - Những thách thức lớn

Không điều chỉnh giá trong quý I và quý IV