Tạp chí The Diplomat - tạp chí chuyên sâu về chính trị châu Á bình luận: “Điện Biên Phủ là một chiến thắng thay đổi lịch sử. Trước hết, nó đập tan tư tưởng cố hữu cho rằng phương Tây là bất bại. Chiến thắng đó còn cổ vũ cho những cuộc chiến chống chế độ thực dân trên khắp thế giới”.

Thật vậy, đã gần 6 thập kỷ trôi qua, nhưng âm vang Điện Biên Phủ vẫn mãi mãi là một dấu ấn đáng tự hào trong lịch sử chống ngoại xâm Việt Nam, có sức cổ vũ lớn lao với phong trào chống chủ nghĩa thực dân của các quốc gia, dân tộc trên thế giới.

Thời điểm bấy giờ, báo chí Pháp không khỏi “lạc quan”, hào hứng khi nghĩ về Điện Biên Phủ. Trên một loạt các tờ nổi tiếng như France-Soir hay L’Aurore, Le Monde, người Pháp “giật title” như thể họ chỉ còn ngồi chờ sẵn để ăn mừng chiến thắng.  Nào là “khắp nơi chúng ta đã giành lại thế chủ động”, nào là “mưa dù xuống Điện Biên Phủ”, nào là “cú đánh điếng người của Navarre vào quân Việt”, thậm chí tờ Le Monde còn đăng tải bức thư chúc mừng năm mới của Navarre gửi binh lính Pháp, trong đó tràn đầy niềm tin chiến thắng: “Năm 1954 là năm chiến thắng của chúng ta”.

Quân Pháp dường như đã quá tin tưởng vào một chiến thắng mù quáng, bởi vậy khi thất bại, họ trở nên thảm hại hơn bao giờ hết. Hãng AFP nổi tiếng tỏ ý kinh ngạc, hay nói đúng hơn là báo chí phương Tây, dư luận phương Tây kinh ngạc khi quân đội gồm phần đông là những người nông dân của tướng Giáp lại giành chiến thắng trước quân đội thực dân trong trận Điện Biên Phủ năm 1954.

Để rồi, 5 thập kỷ sau, AFP vẫn không quên ca ngợi tướng Giáp là “vị anh hùng của cách mạng Việt Nam, một trong những nhà chiến lược quân sự tài ba nhất trong lịch sử thế giới” – nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông.

Ký giả người Hungary Salgó László đã từng có những dòng rất hay, rất sâu sắc về chiến thắng Điện Biên Phủ. Ông viết: “Sáng 7/5, rồi những chiếc loa cũng im lặng. Tiếng súng nhấn chìm giọng ca của người ca sĩ”.

Đã lặng rồi bản hành khúc của người Pháp, chỉ còn lại tiếng súng nổ giòn của những người chiến sĩ quân giải phóng Việt Nam, những du kích kiên cường người Việt. Người Pháp đã thất bại ê chề ở một chiến trường mà họ không ngờ tới, trước những con người nhỏ bé với sức mạnh kiên cường mà họ cũng không ngờ tới: Điện Biên Phủ và Việt Nam.

Đúng như nhận xét của nhà nghiên cứu C.Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc: “Thất bại của người Pháp tại Điện Biên Phủ khiến Pháp phải mau chóng chấm dứt sự cai trị ở Đông Dương cũng như sự hiện diện của mình ở Đông Nam Á”. Ông cũng cho rằng chiến thắng Điện Biên Phủ gửi đi một thông điệp: Việt Nam sở hữu một nghệ thuật quân sự có thể đánh bại bất kỳ đạo quân xâm lăng nào và lịch sử Việt Nam đã chứng minh điều đó.

Hương Mai