Tổng thống Syria al Assad

Trả lời cuộc phỏng vấn của hãng tin EFE của Tây Ban Nha, Tổng thống Syria Bashar al Assad khẳng định, ông sẽ không đàm phán chính trị đối với bất cứ phe phái đối lập nào, đồng thời cáo buộc Mỹ và Arập Xê-út đang lôi kéo “các nhóm khủng bố” tham gia đàm phán.

Theo ông Bashar al Assad, chính phủ Syria chỉ chấp nhận đàm phán với phe đối lập khi nào họ từ bỏ vũ khí, tham gia lực lượng chính phủ hoặc trở về cuộc sống bình thường, đồng thời khẳng định, đây là cách thức duy nhất để đối phó với phiến quân tại Syria.

Tuyên bố này của Tổng thống Syria Bashar al Assad được coi là rào cản lớn đối với các cuộc đàm phán nhằm tìm giải pháp hòa bình chấm dứt cuộc khủng hoảng Syria mà Nga và Mỹ hy vọng sẽ diễn ra vào tháng tới.         

Sau 3 ngày nhóm họp, hôm 10/12, các nhóm đối lập chính trị và vũ trang của Syria tham gia hội nghị ở Riyadh, Arập Xê-út đã nhất trí về một khuôn khổ đàm phán với Tổng thống Assad. Một thành viên Liên minh Dân tộc Syria (SNC) tiết lộ: "Đã đạt được thỏa thuận về một tầm nhìn thống nhất cho quá trình giải quyết và một ủy ban tối cao đóng vai trò tham chiếu cho phái đoàn đàm phán. Các thành viên của ủy ban này sẽ được xác định sau".

Tuyên bố cuối cùng của hội nghị đã kêu gọi đưa Syria trở thành một quốc gia dân chủ, đa đại diện, đồng thời nhấn mạnh Tổng thống Bashar al-Assad cần từ chức vào lúc bắt đầu tiến trình chuyển tiếp. Tuyên bố nêu rõ các bên tham gia hội nghị ở Riyadh ủng hộ "một cơ chế dân chủ thông qua chính quyền đa nguyên, đại diện cho tất cả bộ phận của người dân Syria", không phân biệt tôn giáo, phe phái hay sắc tộc. Các bên cũng cam kết duy trì các thiết chế nhà nước của Syria cũng như tái cơ cấu các lực lượng quân đội và an ninh.

Phản ứng trước kết quả hội nghị trên, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 10/12 đã gọi đây là “bước đi đầu tiên” để chuẩn bị nền móng cho cuộc đàm phán với Chính phủ của Tổng thống Syria al-Assad.

Trước khi hội nghị hòa bình về Syria diễn ra, ngày 11/12, đại diện Mỹ, Nga và LHP đã họp trước để trình bày quan điểm của các bên. Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga Gennady Gatilov, Nga cùng với đại diện của Mỹ và LHQ cố gắng tìm một “khung thỏa thuận ngưng bắn tại Syria”. Cuộc họp ba bên này nằm trong trong khuôn khổ tiến trình chuyển tiếp chính trị tại Syria mà Hội nghị Quốc tế 17 nước đã đạt được hồi cuối tháng 10/2015 gồm các nét chính: ngưng bắn, thành lập chính phủ lâm thời và tổng tuyển cử trong vòng 18 tháng.

Cho đến nay, quan điểm của Nga vẫn là ông Assad vẫn “giữ nguyên vị trí” và số phận của ông phải để cử tri Syria quyết định. Nhưng Mỹ thì luôn thay đổi, lúc thì nói là Tổng thống Assad phải ra đi, như một điều kiện tiên quyết cho đàm phán hòa bình, khi thì bảo ông Assad chỉ được ở lại cho đến khi tiến trình đàm phán bắt đầu. Mới đây Washington còn nói rằng ông Assad không đại diện cho số đông người Syria nên không có quyền tham gia vào cuộc bầu cử sắp tới. Quanh đi quẩn lại, Mỹ muốn Assad phải từ chức nhưng giao lại đất nước Syria cho ai thì Washington không nói rõ.

Các phe phái đối lập cũng xung đột quan điểm về số phận Assad. Liên minh Dân tộc Syria (phe đối lập chính ở Syria) có trụ sở ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) cùng một số nhóm gần gũi với các nước hậu thuẫn chính quyền Syria đòi hỏi để ông Al-Assad cầm quyền trong suốt giai đoạn chuyển tiếp. Trong khi, các nhóm được Mỹ, Arập Xê-út và Qatar hậu thuẫn thì vẫn yêu cầu ông Al-Assad phải ra đi ngay lập tức, nhưng Iran và Nga - hai nước vốn hậu thuẫn chính quyền Syria lại kịch liệt phản đối. Giới chuyên gia cho rằng những mâu thuẫn trên có thể khiến khiến hội nghị về Syria vào tháng tới có nguy cơ thất bại.