Thông cáo báo chí nêu rõ, thời gian vừa qua, một số trang tin điện tử phản ánh về việc 120 tấn đường phơi nắng ở Quảng Nam. Ngay sau đó, Văn phòng Chính phủ đã đề nghị Bộ Tài chính báo cáo sự việc.

Về việc này, Tổng cục Hải quan cho hay, ngày 21/4/2017, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang (ở xã La Dê, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) đăng ký tờ khai hải quan số 101368983925/A12 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà nhập khẩu 120 tấn đường mía, đơn giá 500 USD/tấn, trị giá lô hàng 60.000 USD, xuất xứ từ Lào.

Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà đã kiểm tra hồ sơ và nghi ngờ về giá đối với tờ khai nêu trên, đồng thời đề nghị chuyển hàng về địa điểm kiểm tra của Chi cục.

120 tấn đường tại Cảng Kỳ Hà.

Ngay sau khi lô hàng được vận chuyển và tập kết tại bãi của Cảng Kỳ Hà, ngày 24/4/2017, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà đã kiểm tra về trị giá và rà soát lô hàng. Kết quả cho thấy, có vướng mắc về chính sách thuế đối với mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào do chưa quy định rõ mức thuế áp dụng trong hạn ngạch hay ngoài hạn ngạch thuế quan tại Nghị định số 124/2016/NĐ-CP ngày 1/09/2016 của Chính phủ. Vì vậy, Chi cục Hải quan cửa khẩu Càng Kỳ Hà đã báo cáo sự việc lên Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam.

Ngày 26/4/2017, Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam có công văn hỏa tốc đến Tổng cục Hải quan báo cáo vướng mắc để được hướng dẫn thực hiện. Đồng thời, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà đã làm việc, hướng dẫn doanh nghiệp trong khi chờ hướng dẫn của cấp có thẩm quyền, tạm thời thực hiện khai bổ sung thuế suất ngoài hạn ngạch (80%) đối với mặt hàng đường để thông quan theo quy định. Tuy nhiên, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang không đồng ý khai bổ sung theo hướng dẫn.

Ngày 28/4/2017, Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam có công văn gửi Bộ Tài chính đề nghị hướng dẫn việc áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu đối với mặt hàng đường từ Lào. Cùng ngày, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà căn cứ hồ sơ, tổ chức tham vấn, bác bỏ giá khai báo của Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang với lô hàng là 500 USD/tấn. Doanh nghiệp này đồng ý với cơ sở bác bỏ giá khai báo của cơ quan Hải quan và thực hiện khai bổ sung với mức giá 520 USD/tấn vào ngày 30/4/2017.

Ngày 30/4/2017, theo đơn đề nghị, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà đã tạo điều kiện cho Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang tiến hành chuyển đổi hàng hóa sang container khác nhằm giảm chi phí lưu kho, đồng thời giám sát, kiểm tra thực tế hàng hóa với tỷ lệ kiểm tra 10% theo quy định.

Ngày 4/5/2017, nhằm tránh phát sinh chi phí, thiệt hại cho doanh nghiệp, để được thông quan hàng hóa nhanh chóng, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà hướng dẫn cho Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang thực hiện nộp thuế hoặc có bảo lãnh của tổ chức tín dụng với thuế suất ngoài hạn ngạch (80%). Trường hợp cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn mặt hàng đường nhập khẩu của doanh nghiệp là 2,5%, thì cơ quan Hải quan thanh toán chi phí bảo lãnh cho phía công ty.

Tuy nhiên, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang không đồng ý theo hướng dẫn của cơ quan Hải quan. Ngày 5/5/2017 và 12/5/2017, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang có văn bản đề nghị giải phóng hàng với mức thuế 2,5% và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có bất kỳ sai sót nào về nghĩa vụ thuế sau khi có văn bản chính thức của cơ quan có thẩm quyền. Đối chiếu với quy định hiện hành, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà chưa đủ cơ sở để giải phóng hàng, đồng thời tiếp tục hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện nộp thuế hoặc có bảo lãnh của tổ chức tín dụng với mức thuế suất ngoài hạn ngạch (80%).

Ngày 22/5/2017, Bộ Tài chính có Công văn số 6579/BTC-CST gửi Bộ Công Thương xin ý kiến. Theo đó, lượng đường mà doanh nghiệp đã nhập khẩu được xác định là lượng đường nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan và áp dụng thuế suất ngoài hạn ngạch là 80%.

Ngày 23/5/2017, căn cứ Công văn số 3386/TCHQ-TXNK của Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam có Công văn số 567/HQQNa-NV đề nghị Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang liên hệ Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà để giải quyết lô hàng. Trong khi chờ văn bản của Bộ Tài chính, để tránh ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu, đề nghị doanh nghiệp thực hiện áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch 80% (với đường thô), theo Nghị định số 122/2016/NĐ-CP của Chính phủ. Trường hợp doanh nghiệp được Bộ Công Thương giao quyền sử dụng hạn ngạch thuế quan năm 2017 đối với mặt hàng đường và đáp ứng được các điều kiện về vận chuyển và xuất xứ quy định tại Khoản 2 Điều 4 Nghị định số 124/2016/NĐ-CP thì được xử lý số thuế nộp thừa theo quy định.

Đồng thời, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà đã làm việc với Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang theo nội dung Thông báo số 401/TB-KH để thực hiện áp dụng thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch 80% trong khi chờ hướng dẫn của cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang không đồng ý khai bổ sung mức thuế 80% do đang gặp khó khăn về tài chính và kiến nghị được tạm giải phóng hàng mới thuế suất 2,5% và cam kết sẽ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế sau khi có ý kiến chính thức của Bộ Tài chính.

Ngày 25/5/2017, Bộ Tài chính có Công văn số 6836/BTC-CST gửi Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang, trong đó đề nghị Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam tiếp tục hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện theo Công văn số 3386 của Tổng cục Hải quan trong khi chờ ý kiến chính thức của Bộ Công Thương. Cùng ngày, Tổng cục Hải quan có Công văn số 3489/TCHQ-TXNK gửi Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam, đồng thời báo cáo Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính về việc áp dụng thuế suất mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào. Trong đó, Tổng cục Hải quan đề nghị Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam tiếp tục hướng dẫn Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang thực hiện theo Công văn số 3386.

Ngày 30/5/2017, Bộ Công Thương có Công văn số 4724/BCT-XNK đồng ý với đề xuất của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn thuế nhập khẩu đường có xuất xứ từ Lào đối với trường hợp Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang tại Công văn số 6579/BTC-CST. Sau 5 ngày kể từ ngày Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà thông báo về việc khai bổ sung, nhưng doanh nghiệp không thực hiện nên Chi cục đã ban hành Quyết định ấn định thuế số 24/QĐ-KH đối với hàng hóa nhập khẩu của tờ khai nêu trên theo thuế suất 80% với tổng số tiền ấn định 1.257.335.040 đồng (lệch 1.149.613.920 đồng so với thuế suất 2,5%).

Ngày 7/6/2017, Bộ Tài chính có Công văn số 7486/BTC-CST về việc thuế suất thuế nhập khẩu đối với mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào gửi Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang. Theo đó, hướng dẫn doanh nghiệp này thực hiện nộp thuế theo thuế suất thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch trước khi thông quan hàng hóa (80% đối với đường thô).

Ngày 12/6/2017, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà có Công văn số 432/KH-NV về việc giải quyết thủ tục hải quan đối với mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào gửi Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang và đề nghị doanh nghiệp này chấp hành Quyết định ấn định thuế số 24/QĐ-KN để được thông quan lô hàng.

Ngày 15/6/2017, qua trao đổi với Toà án nhân dân tỉnh Quảng Nam, Cục Hải quan tỉnh Quảng Nam được biết, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang đã gửi đơn đến Tòa án khởi kiện Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà liên quan đến việc ra Quyết định ấn định thuế đối với vụ việc nhập khẩu 120 tấn đường từ Lào.

Từ các diễn biến trên, Tổng cục Hải quan khẳng định, ngay khi Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang có vướng mắc, Bộ Tài chính, cơ quan Hải quan đã khẩn trương nắm bắt thông tin, báo cáo các cấp thẩm quyền, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp như tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiến hành chuyển đổi hàng hóa sang container khác nhằm giảm chi phí lưu kho.

Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan đã nhiều lần hướng dẫn, đề nghị doanh nghiệp thực hiện áp dụng thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch. Tuy nhiên, doanh nghiệp đã không đồng ý theo hướng dẫn của cơ quan Hải quan, dẫn đến việc hàng hoá tồn đọng tại cảng.