Hiện nay, số lượng các công ty đa quốc gia không ngừng gia tăng, giao dịch về thương mại giữa các công ty thành viên của các công ty đa quốc gia đã chiếm trên 60% giá trị giao dịch thương mại toàn cầu.

Chính vì vậy, việc kiểm soát giá chuyển nhượng giữa các thành viên của các tập đoàn đa quốc gia, các doanh nghiệp có mối quan hệ liên kết để xác định chính xác nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp này, đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, cũng như bảo vệ quyền đánh thuế của quốc gia đang được chính phủ và cơ quan thuế của các nước xác định là vấn đề trọng tâm trong chương trình hành động của mình.

Tuần qua, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP HCM đã tổ chức hội thảo “Các giải pháp đôi bên cùng có lợi cho vấn đề chuyển giá”, nhằm cập nhật thông tin về định hướng và các giải pháp chống chuyển giá của Chính phủ.

Ông Nguyễn Trọng Hạnh, Phó Cục trưởng Cục thuế TPHCM cho biết: Hoạt động chống chuyển giá đã xuất hiện và hình thành trên những nền kinh tế thị trường từ rất lâu và cũng đã tồn tại ở Việt Nam vài chục năm trở lại đây. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có những điều kiện, phương tiện để theo dõi, lưu trữ nối kết các dữ liệu để phân tích và phát hiện các trường hợp vi phạm chuyển giá.

Nhiều doanh nghiệp sử dụng chiêu chuyển giá để trốn thuế

Đối với nhiều doanh nghiệp FDI, họ đã dùng các hình thức giao dịch nhằm tối thiểu hóa nghĩa vụ, tối đa hóa lợi nhuận. Việc chuyển giá không chỉ dừng lại ở doanh nghiệp FDI mà lan ra các doanh nghiệp quốc doanh.

Ngoài ra, khi có những chính sách thuế khuyến khích đầu tư phát triển, doanh nghiệp đã lợi dụng để chuyển lợi nhuận phát sinh vào những doanh nghiệp hiện đang hưởng chế độ ưu đãi thông qua các mối giao dịch liên kết. Những điều này đã làm méo mó, biến tướng những Chính sách khuyến khích đầu tư của Chính phủ.

Ông Nguyễn Quang Tiến, Vụ trưởng, Phó trưởng Ban cải cách Tổng cục Thuế, Tổ trưởng tổ nghiên cứu chống chuyển giá cho biết: Hiện nay, vấn đề chuyển giá giữa các bên liên kết đã từng bước được kiểm soát, ngành Thuế đã rà soát thống kê quản lý được 3.144 doanh nghiệp kê khai thông tin giao dịch liên kết, trong đó 2.070 doanh nghiệp đã thực hiện nghĩa vụ kê khai (chiếm xấp xỉ 66% số doanh nghiệp đã thống kê được).

Trong năm 2011, ngành Thuế đã tổ chức thanh tra tại 921 doanh nghiệp kê khai lỗ và có dấu hiệu chuyển giá, đã xử lý giảm lỗ 6.617 tỷ đồng, truy thu và phạt 1.669 tỷ đồng. Trong kế hoạch thanh tra của ngành thuế năm 2012 vẫn tiếp tục đặt trọng tâm vào việc thanh tra đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá.

Theo kế hoạch của Tổng cục Thuế, trong năm 2012 sẽ tập trung thanh tra, kiểm tra trên 7.000 doanh nghiệp, trong đó tập trung vào các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, điện lực, dầu khí, khoáng sản, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp kinh doanh lỗ, doanh nghiệp có số nợ thuế lớn, doanh nghiệp nhiều năm chưa được thanh tra, kiểm tra,…