Vào lúc 9 giờ sáng (giờ địa phương) tức 9 giờ tối (giờ Việt Nam) ngày 14 tháng 8, chiếc chuyên cơ chở Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cùng hơn hai mươi quan chức cấp cao khác đã hạ cánh xuống sân bay quốc tế Jose Marti, Cuba, bắt đầu chuyến thăm chính thức lịch sử của người đứng đầu cơ quan ngoại giao Mỹ kể từ năm 1945.

Vị Ngoại trưởng Mỹ cuối cùng tới Cuba là Ewdard R. Stettinuis, dưới thời tổng thống Harry S. Truman.

Chuyên cơ chở Ngoại trưởng Mỹ

Chuyến thăm này được thực hiện trong bối cảnh hai nước đang trong tiến trình bình thường hóa quan hệ, bắt đầu bằng việc mở lại cơ quan lãnh sự tại thủ đô của hai nước. Và lần này ông John Kerry là người chủ trì buổi lễ thượng cờ của Đại sứ quán Mỹ tại Cuba.

Đây là lần thứ hai ông John Kerry tới Cuba, lần đầu tiên vào năm 2000 khi ông là thượng nghĩ sĩ bang Massachussets và chuẩn bị ứng cử cho chức tổng thống. Đi cùng ông là hai mươi quan chức cấp cao khác trong đó có Trợ lý Ngoại trưởng các vấn đề Tây bán cầu, Roberta Jacobson, đại diện Quốc hội, Barbara Lee và Thứ trưởng thương mại Bruce Andrews...

Đại diện bên phía Cuba có bà Josefina Vidal, Vụ trưởng vụ Hoa Kỳ, Bộ ngoại giao Cuba cùng nhiều quan chức khác.

Đại sứ quán Mỹ tại Cuba

Tham dự lễ thượng cờ, có ba cựu binh sĩ Mỹ, Larry Morris, Mike Oriente và JimTracey, những người cách đây 54 năm đã hạ cờ và rời khỏi Cuba cùng các nhân viên ngoại giao khác. Trước khi ra đi, họ hứa một ngày nào đó chính họ sẽ kéo quốc kỳ của Mỹ một lần nữa ở Cuba.

Và hôm nay, họ đã quay trở lại, tận tay trao quốc kỳ cho nhóm thủy quân lục chiến làm nhiệm vụ thượng cờ và đảm bảo an ninh cho Đại sứ quán trong thời gian tới.

Những cựu binh Mỹ

Đại sứ quán Mỹ tại Cuba được xây dựng vào năm 1953 có 7 tầng và ngừng hoạt động năm 1961 khi hai bên cắt đứt quan hệ ngoại giao. Chỉ vài tháng sau đó, chính phủ Mỹ đã thông qua luật cấm vận về kinh tế, thương mại đối với Cuba, được coi là dai dẳng và dã man nhất trong lịch sử đương đại.

Lễ thượng cờ ở ĐSQ Mỹ tại La Havana

Sau 18 tháng đàm phán bí mật, ngày 17 tháng 12 năm 2014, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Raul Castro đã đưa ra quyết định chung về việc bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia. Đây là một sự kiện mang ý nghĩa lịch sử được cả thế giới vô cùng hoan nghênh và vui mừng.

Trước khi lễ thượng cờ bắt đầu, Ngoại trưởng Mỹ đã nói bằng tiếng Tây Ban Nha với mọi người rằng: “Ngày hôm nay, Mỹ và Cuba không còn là kẻ thù, chúng ta đã là hàng xóm và hai bên đều mong muốn những điều tốt đẹp nhất trong tương lai. Sự kiện ngày hôm nay sẽ chứng minh cho cả thế giới rằng điều đó có thể trở thành hiện thực”

Ngoại trưởng John Kerry tại La Havana

Trong bài phát biểu của mình, Ngoại trưởng John Kerry đã bày tỏ rằng: “Tôi cảm thấy như được trở về nhà, đây là một ngày đáng nhớ, kể từ đây, hai nước chúng ta sẽ bỏ qua một bên những rào cản cũ và cùng nhau tìm kiếm những cơ hội hợp tác mới”.

Nhân sự kiện này, Ngoại trưởng John Kerry cũng nhắc lại hai cột mốc quan trọng đã tác động sâu sắc tới quan hệ đôi bên. Đó là sự kiện Vịnh con lợn năm 1961 mà cố tổng thống John Kennedy đã phải nhận trách nhiệm và cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962. Và trong thời điểm đó, không ai nghĩ rằng hai quốc gia sẽ có ngày hôm nay.

Đồng thời, ông đã tóm tắt lại tình hình diễn biến chính trị thế giới lúc bấy giờ, đánh giá cao những cố gắng mà Mỹ và Việt Nam đã làm trong suốt 20 năm bình thường hóa quan hệ.

Ông cũng nhấn mạnh việc hai bên phải cùng nhau nỗ lực hơn nữa để có thể cùng nhau chung sống, hợp tác như những người láng giềng tuy rằng con đường để đạt được mục tiêu này còn dài và còn rất nhiều vấn đề trong quá khứ hai bên cần phải giải quyết.

Lễ thượng cờ được bắt đầu với khúc dạo nhạc bởi đoàn quân nhạc Mỹ và bài phát biểu của ông Jeffrey DeLaurentis, đại sứ Hoa Kỳ tại Cuba.

Nhà thơ Mỹ gốc Cuba, Richard Blanco, người đã dùng những tác phẩm của mình để lên án cuộc cấm vận mà Mỹ áp đặt với Cuba đã đọc bài Matters of the sea do chính ông sáng tác. Ngay sau đó quốc ca của hai nước được cử hành và ba binh sĩ Mỹ kéo cờ kết thúc buổi lễ, chính thức mở lại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Cuba.

Ngoại trưởng Mỹ, John Kerry và người đồng cấp Bruno Rodríguez Parrilla

Vào lúc 11 giờ 25 phút cùng ngày, Ngoại trưởng John Kerry đã hội kiến với người đồng cấp, ông Bruno Rodríguez Parrilla tại nhà khách của Bộ ngoại giao Cuba. Ông Rodriguez là người đã chủ trì lễ thượng cờ của Đại sứ quán Cuba tại Washington hôm 20 tháng 7 vừa rồi.

Cuộc nói chuyện diễn ra trong không khí tôn trọng, cởi mở, hai bên đã cùng nhau bàn bạc, trao đổi ý kiến về những việc phải làm trong thời gian tới và sẽ cùng tổ chức một cuộc họp báo chung.

Sự kiện hai quốc gia mở lại Đại sứ quán tại thủ đô của hai nước mới chỉ là bước đầu của một chặng đường còn rất dài để có thể tiến tới hợp tác và cùng phát triển trên mọi mặt, có hai việc mà Mỹ phải làm ngay bây giờ là gỡ bỏ cấm vận và rút bỏ nhà tù ở tỉnh Guantanamo, Cuba.

Đối với người dân Cuba, họ hy vọng rằng việc hai bên bình thường hóa quan hệ sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển về mọi mặt, đặc biệt về kinh tế.

Năm tháng đầu năm 2015, đã có hơn 50.000 lượt du khách Mỹ tới Cuba và lượng khách các nước khác cũng tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Việc dỡ bỏ lệnh cấm vận đới với Cuba sẽ thúc đẩy phát triển thương mại và mang lại một nguồn thu không hề nhỏ cho quốc đảo này.

Đồng thời đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Cuba cũng sẽ tăng từ 15% - 20% trong giai đoạn 2016 - 2020 nếu lệnh cấm vận của Mỹ được xóa bỏ. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Cuba trong giai đoạn này có thể tăng từ 5% - 6% mỗi năm, cao hơn so với mức 4% hiện tại.

Theo nghiên cứu của Tây Ban Nha, doanh thu hàng năm mà Mỹ thu về bằng việc xuất khẩu sang Cuba là hơn 1 tỷ USD một năm.