Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc phát biểu tại buổi công bố PCI 2016.

Sáng nay (14/3), Phòng Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã công bố Báo cáo thường niên Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2016. Ông Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch VCCI và ông Ted Osius – Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam chủ trì buổi công bố.

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Tiến Lộc cho hay: PCI đã bước vào tuổi 12. 12 năm với bao thăng trầm và gian nan của nền kinh tế Việt, chúng ta hiểu được rằng, không có con đường nào khác ngoài con đường cải cách là cứu cánh cho nền kinh tế Việt Nam. PCI tự hào đóng góp một viên gạch nhỏ trên con đường cải cách đó của Việt Nam. PCI đã trở thành cảm hứng và áp lực tuyệt vời cho việc cải cách tại các địa phương và cơ sở. Từ một bộ chỉ số chỉ có tính chất khuyến cáo và kiến nghị địa phương tham gia một cách tự nguyện đã trở thành một yêu cầu bắt buộc được ghi trong nghị quyết của Chính phủ, điều này đã ghi nhận sự đóng góp của bộ chỉ số PCI trong sự cải cách của các địa phương tại Việt Nam.

“PCI là sáng kiến và là công việc của Việt Nam nhưng đã có sự hỗ trợ và đồng hành tích cực của USAID. PCI không chỉ thực hiện thành công ở Việt Nam mà đã xuất khẩu thành công trên hơn 10 nước trên thế giới. Và chúng ta vui mừng khi thấy môi trường kinh doanh Việt Nam có nhiều khởi sắc. Gần 1 nửa doanh nghiệp trong nước và một nửa doanh nghiệp nước ngoài cho biết đang có kế hoạch tiếp tục phát triển kinh doanh tại Việt Nam, kết quả này trùng khớp với nghiên cứu cảm nhận đầu tư của Hội các DN nước ngoài tại Việt Nam” – Ông Lộc nói.

Theo ông Lộc, môi trường kinh doanh của Việt Nam đang có nhiều cải thiện tích cực. Đằng sau những tín hiệu tích cực đó chính là chủ trương của Chính phủ mới trong việc xây dựng quốc gia khởi nghiệp và chính phủ kiến tạo.

“Chúng ta đang thấy có một sung lực cải cách mạnh mẽ và đồng bộ tại Việt Nam. Đặc biệt, chúng ta còn nhận thấy những động thái cải cách tích cực có từ cấp cơ sở, tạo nên một bước đi mới cho cải cách” – ông Lộc nhấn mạnh.

Toàn cảnh buổi công bố PCI 2016.

Còn theo Đại sứ Ted Osius, Báo cáo PCI 2016 có tầm quan trọng sống còn đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp đang tìm kiếm cơ hội đầu tư tại Việt Nam. Chính phủ Hoa Kỳ tự hào hợp tác với VCCI trong 12 năm qua trong các nỗ lực khảo sát và phân tích số liệu để xây dựng Báo cáo PCI 2016.

Đại sứ Ted Osius khẳng định: Cạnh tranh sẽ giúp cải thiện hiệu quả hoạt động khi chúng ta đang tăng cường quan hệ thương mại và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng. Và Báo cáo PCI 2016 cho thấy tinh thần lạc quan đang tăng lên trong cả các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài. Đó là những cải thiện vững chắc trong việc thực hiện các cải cách nói chung.

“Nhiều địa phương trước đây không được xếp hạng cao thì nay đã cải thiện, thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương xếp hạng cao nhất và xếp hạng thấp nhất. Các doanh nghiệp nước ngoài nhận thấy rằng chi phí gia nhập thị trường đã giảm đáng kể, và họ coi đó là nhờ có Luật Doanh nghiệp 2014 và Luật Đầu tư 2014. Các địa phương đang ngày càng sáng tạo trong việc thúc đẩy môi trường kinh doanh mạnh mẽ. Họ đã chủ động tiếp cận giới doanh nghiệp để tìm các giải pháp sáng tạo cho những thách thức cải cách đang tồn tại” – Đại sứ nhấn mạnh.

Theo Bảng xếp hạng PCI 2016, Đà Nẵng năm thứ 4 liên tiếp trụ vững tại ngôi đầu bảng với số điểm 70, đánh dấu lần thứ 7 thành phố này dẫn đầu cả nước kể từ khi chỉ số PCI được công bố. Trong khi đó, Quảng Ninh với 65,60 điểm đứng ở vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng – thứ hạng cao nhất của tỉnh từ khi PCI được thực hiện. Đồng Tháp mặc dù không có nhiều điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý nhưng năm 2016 với những nỗ lực cải cách của mình đã đạt 64,96 điểm, đứng ở vị trí thứ 3 và đây cũng là lần thứ 9 tỉnh đứng trong Top 5 tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành cao nhất. Các tỉnh như Bình Dương (63,57 điểm), Vĩnh Long (62,76 điểm) và Lao Cai (63,49 điểm) đã trở lại ấn tượng trong nhóm những tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành xuất sắc.

Đáng ghi nhận trong PCI 2016 là các tỉnh thuộc nhóm cuối bảng xếp hạng đã có nhiều nỗ lực cải cách hết sức ấn tượng khi khoảng cách về điểm số giữa tỉnh cao nhất và thấp nhất năm nay đã được thu hẹp chỉ còn 12 điểm, thấp nhất trong 12 năm qua. Bên cạnh đó là xu hướng cải thiện điểm số PCI của 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Theo đó, Hà Nội lần đầu tiên sau nhiều năm đã vượt ngưỡng 60 điểm để bước vào nhóm có chất lượng điều hành tốt, xếp ở vị trí thứ 14 trong 63 tỉnh thành phố.

Bảng xếp hạng PCI 2016.

Nhìn chung, qua kết quả khảo sát của PCI, chất lượng điều hành kinh tế của các tỉnh, thành phố Việt Nam tiếp tục được cải thiện. So với năm 2015, những chuyển biến tích cực được thể hiện ở các lĩnh vực có tính năng động, tiên phong của chính quyền tỉnh, chi phí không chính thức, đào tạo lao động, cạnh tranh bình đẳng và đăng ký doanh nghiệp. Tuy nhiên, gánh nặng khi thực hiện thủ tục hành chính, tiếp cận đất đai chưa thuận lợi và môi trường pháp lý chưa an toàn vẫn là một số trở ngại chính đối với nhiều doanh nghiệp trong nước.

Tuy nhiên, kết quả điều tra PCI 2016 cũng phản ánh những dấu hiệu khởi sắc đối với các doanh nghiệp tư nhân. Theo đó, 65% doanh nghiệp hoạt động có lãi, tỉ lệ cao nhất trong 5 năm trở lại đây. Và lần đầu trong vòng 12 năm, quy mô vốn trung bình của doanh nghiệp đã tăng mức cao nhất, bình quân 18,1 tỉ đồng, gấp đôi so với năm 2006. Tỉ lệ doanh nghiệp tuyển dụng thêm lao động cũng tăng từ 12% năm 2015 lên 13% năm 2016. Các doanh nghiệp tiếp tục lạc quan về triển vọng kinh doanh với 48% doanh nghiệp dự kiến sẽ mở rộng quy mô kinh doanh trong vòng 2 năm tới, tương đương mức của năm trước đó.

Điều tra 1.550 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trong năm 2016 của PCI cũng thấy dấu hiệu tích cực tương tự. 11% doanh nghiệp FDI cho biết đã tăng vốn đầu tư, 63% tuyển dụng thêm lao động mới – mức tăng cao nhất trong vòng 5 năm gần đây. Hơn nửa số doanh nghiệp FDI được khảo sát cũng thông tin có ý định tăng quy mô hoạt động, cao nhất từ năm 2010.

Về chi phí gia nhập thị trường và tham nhũng vặt, các doanh nghiệp FDI đánh giá là có giảm. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư vẫn e ngại về môi trường kinh doanh bình đẳng và việc tiếp cận thông tin về tài liệu ngân sách, kế hoạch, quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn. Các thủ tục hành chính hậu đăng ký tại Việt Nam vẫn cần được đơn giản hóa, nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí tuân thủ cho các doanh nghiệp.

Ngoài ra, Báo cáo PCI 2016 cũng dành riêng một chương để đánh giá về cảm nhận của các doanh nghiệp về các vấn đề môi trường. Kết quả điều tra cho thấy có tới 50% doanh nghiệp FDI và 45% doanh nghiệp trong nước tin rằng bảo vệ môi trường là vấn đề quan trọng và sản sàng trả một mức chi phí hợp lý cho các hoạt động cụ thể cũng như áp dụng thêm các quy định pháp luật để tránh ô nhiễm.

“Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam hưởng lợi từ một Việt Nam “xanh” và họ ủng hộ các nỗ lực để giữ cho môi trường trong lành tại đất nước này” – Báo cáo PCI 2016 nhấn mạnh.