Theo Hiệp hội Bán hàng Đa cấp Việt Nam, hiện nay đang xuất hiện “chiêu” lừa mới mượn danh bán hàng đa cấp gọi là “nhị phân thoát bàn”. Đây là mô hình biến tướng của thương mại điện tử và bán hàng đa cấp.

Tham gia vào mô hình này, mỗi thành viên sẽ mua một mã số tương ứng với một món hàng nào đó. Sau đó, nếu người này tìm được thêm 2 người cấp dưới mua mã số nữa sẽ được lên làm bàn trưởng và đủ điều kiện để nhận thưởng. Khi bàn đó phát triển thêm 8 thành viên nữa thì người bàn trưởng được thoát bàn lần thứ nhất và được nhận một khoản hoa hồng nhất định.

Trong trường hợp trên, hàng hóa chỉ mang tính chất tượng trưng, người mua không nhận được hàng. Đây là hình thức huy động vốn núp bóng bán hàng, lấy tiền của người tham gia sau trả cho người trước. Những hình thức này là lợi dụng bán hàng đa cấp để trục lợi vì hàng hóa không có thật mà chỉ là các dịch vụ.

Ông Võ Đan Mạch - Phó Chánh văn phòng Hiệp hội Bán hàng Đa cấp Việt Nam cảnh báo: Bán hàng đa cấp là một phương thức tiếp thị để bán lẻ hàng hóa thông qua nhiều cấp, nhiều nhánh khác nhau.

Do vậy, những doanh nghiệp nào chi trả hoa hồng cho các thành viên mà không dựa vào kết quả bán hàng hóa đều là hình thức lợi dụng bán hàng đa cấp để trục lợi.

Hiện nay xuất hiện nhiều hình thức lừa đảo huy động vốn lợi dụng danh nghĩa bán hàng đa cấp

Trong thời gian qua, một số công ty cũng đã lợi dụng mô hình bán hàng đa cấp để cung cấp các dịch vụ như: gian hàng ảo trên mạng, du lịch miễn phí, góp vốn qua mạng với lãi suất cao …

Chẳng hạn như Mua bán 24, Tâm Mặt Trời dụ dỗ, lừa dối khách hàng mua gian hàng ảo trên mạng với số tiền lớn với lời dụ dỗ chi hoa hồng cực cao, đưa ra những cơ hội kiếm tiền một cách nhanh chóng nhằm lôi kéo thành viên; hay Công ty Cộng Đồng Việt, Colonyinvest tung “chiêu” lừa góp vốn qua mạng với mức lãi suất cực cao.

Trước tình trạng nhiều tổ chức, cá nhân lợi dụng danh nghĩa bán hàng đa cấp để kinh doanh bất hợp pháp, ông Bạch Văn Mừng - Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh – Bộ Công Thương khẳng định: Đến nay, pháp luật Việt Nam chưa cho phép đưa các mặt hàng dịch vụ vào kinh doanh đa cấp. Do vậy, các công ty kinh doanh đa cấp kinh doanh dịch vụ như: huy động vốn, gian hàng ảo, dịch vụ chăm sóc, nghĩ dưỡng, du lịch… đều là những hình thức bất hợp pháp và những người tham gia các công ty này có khả năng chịu những rủi ro rất lớn.

Ông Bạch Văn Mừng cho biết thêm, trong thời gian tới Bộ Công Thương sẽ kiến nghị Chính phủ sửa đổi một số nội dung của Nghị định 110/2005/NĐ-CP nhằm quản lý hoạt động bán hàng đa cấp chặt chẽ hơn. Trong đó, sẽ kiến nghị tăng mức ký quỹ và buộc doanh nghiệp khi mở rộng hoạt động kinh doanh phải có trách nhiệm đăng ký và báo cáo cho cơ quan chức năng để dễ dàng quản lý hơn.

Đến tháng 9/2012, Việt Nam có 77 doanh nghiệp được cấp giấy phép tổ chức kinh doanh bán hàng đa cấp, trong đó đó chủ yếu hoạt động tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM. Các công ty kinh doanh bán hàng đa cấp đã thu hút trên 1 triệu người tham gia.

Mai Phương