Trong vòng vài năm trở lại đây, nhiều ngôi sao có tên tuổi đều xắn tay áo xông vào kinh doanh rất đa dạng từ việc mở cửa hàng thời trang, đến nhà hàng, quán ăn, quán cà phê, thậm chí cả kinh doanh bất động sản, thủy sản…

Câu hỏi đặt ra là vì sao nghệ sĩ lại thích kinh doanh đến như vậy? Câu trả lời dễ dàng nhất nằm ở chữ tiền, hay nói đúng hơn đó là chuyện thu nhập, là chuyện mưu sinh, làm giàu của người nổi tiếng. Người xưa chẳng phải có câu “phi thương bất phú” đó sao, không buôn bán thì khó có thể làm giàu, cả người nghệ sĩ cũng không là trường hợp ngoại lệ!

Kế đến, đó là nỗi trăn trở về chuyện tuổi nghề dài ngắn! “Nhiều nghệ sĩ đến với kinh doanh, đó cũng là tất yếu bởi khi tuổi nghề ngắn thì họ cũng phải xoay sở tạo những bước đệm về sau”, diễn viên Mai Thu Huyền tâm sự như thế. Không chỉ riêng diễn viên này mà rất nhiều câu trả lời tương tự đến từ các nhân vật nổi tiếng đi kinh doanh khác! Thật ra thì tuổi nghề thật sự trong giới biểu diễn không ngắn, thậm chí còn có thể nói rằng, chưa có nghề nào mà tuổi nghề lại kéo dài đến thế. “Ngắn” ở đây có lẽ là sự không ổn định trong thu nhập và chuyện thay đổi nhanh của thị hiếu. Thực tế, dù là một người nổi tiếng nhưng không phải lúc nào họ cũng có sâu diễn đều đặn. Và dù họ thật sự nổi tiếng nhưng khi dòng nhạc, lối diễn đã không còn “hợp thời trang” thì họ cũng bị ế chỏng chơ!

Thất bại của hàng loạt ngôi sao này đã để lại nhiều bài học kinh điển về chuyện nghệ sĩ làm kinh doanh

Hai lý do trên là cốt lõi dẫn đến chuyện nghệ sĩ kinh doanh. Nhưng khi bước vào thương trường thì dù là người nổi tiếng hay không nổi tiếng cũng đều phải chịu sự chi phối dòng chảy thị trường. Và “thương trường như chiến trường”, nó có sự cạnh tranh khắc nghiệt, gay gắt, nó đòi hỏi người kinh doanh phải đủ trầm tĩnh, đủ khéo léo và có đầu óc chiến lược mới đứng vững được. Và cũng như bao người đi kinh doanh buôn bán khác, có người thành công, người thất bại, người buôn bán đắt, người lại ế chỏng ế chơ. Nhưng phải thừa nhận là những vụ thua lỗ đang diễn ra ngày càng nhiều trong thời gian gần đây với mức độ thật là khủng khiếp! Không những lâm vào nợ nần vì kinh doanh thua lỗ mà những thương vụ không may mắn ấy của nghệ sĩ còn khiến họ thân bại danh liệt vì những sự thật đằng sau nó: hành vi chiếm đoạt tài sản người khác, cờ bạc, đập đá…

Để nói về những thương vụ không may đình đám vừa qua thì phải kể đến chuyện vợ chồng nghệ sĩ Cẩm Vân - Khắc Triệu bị chiếm dụng cả chục tỉ đồng khi đầu tư vào một công ty thủy sản. Chính họ thừa nhận rằng, bản thân mình chưa một lần thử sức kinh doanh, càng không biết bất cứ gì về lĩnh vực kinh doanh này. Thế nhưng cũng gom hết tiền của đi hát hàng chục năm để đổ vào, từ sự rủ rê của vài người quen và chung quy cũng vì muốn có “thu nhập ổn định”. Khi tài sản có nguy cơ bị chiếm dụng, bị lừa bằng sạch, họ hối hận, đồng tiền đã làm họ sáng mắt ra!

Còn ông bầu Phước Sang cũng rơi vào cảnh khốn đốn, nợ nần chồng chất khi đổ tiền vào đầu tư bất động sản quá nhiều. Vì không có kinh nghiệm trong lĩnh vực này nên “bầu” Phước Sang bế tắc khi thị trường đóng băng quá lâu. Kết quả là “bầu” Phước Sang ôm cả đóng giấy tờ nhà đất mà… đóng cửa lánh nợ! Không những thế Phước Sang còn bị tố cáo là “có hành vi chiếm đoạt tài sản”. Từ một ông bầu danh tiếng, Phước Sang bỗng chốc trở thành kẻ lừa đảo dưới những chỉ trích của chủ nợ!

Và mới đây nhất là ca sĩ Siu Black. Chị thừa nhận vỡ nợ 2,5 tỉ đồng và khẳng định số nợ đó là do quán cà phê thua lỗ mà nên, nhưng theo thông tin mà người viết bài biết được thì đó chỉ là một phần nhỏ của lý do mà thôi! Siu chia sẻ rằng, chị chỉ nghĩ mở một quán cà phê nhỏ là để phục vụ nhạc sống, để tụ tập bạn bè và giải quyết việc làm cho các cháu! Nhưng kết quả không như chị mong đợi, quán kinh doanh không hiệu quả và chị Siu bắt đầu lún vào nợ nần do “lãi mẹ đẻ lãi con”. Kinh doanh không được, sâu diễn ít dần và chị Siu “đi đến đường cùng” như ngày hôm nay!

Thất bại trong thương trường của những nghệ sĩ nổi tiếng trên đã để lại nhiều bài học cho giới nghệ sĩ trong chuyện xắn tay áo lao vào kinh doanh. Đầu tiên, đó là bài học về việc kinh doanh theo tính nghệ sĩ, thích đâu làm đấy, thích làm gì thì làm, mọi tính toán đều theo kiểu qua loa, xuề xòa…

Nhưng kinh doanh thì hoàn toàn khác, kinh doanh là phải dùng đến tiền, những con số nên buộc phải có những tính toán tỉ mỉ… Cũng vì lẽ đó mà người nghệ sĩ làm kinh doanh lúc nào cũng mong manh, nguy hiểm! Điển hình như trường hợp của ca sĩ Siu Black, chị mở một quán cà phê tiền tỉ, phải cầm cố nhà cửa và vay vốn bên ngoài nhưng lại suy nghĩ rất đơn giản, không hề tính toán đến chuyện thu chi, lời lỗ thế nào.

Đúng như lời diễn viên Mai Thu Huyền chia sẻ rằng: “Kinh doanh không có chỗ cho những phút ngẫu hứng!”. Hay ca sĩ Mỹ Lệ cũng thừa nhận với người viết bài rằng: “Điều tối kị trong kinh doanh là không được đưa cái lãng mạn vào đó, mà phải sử dụng đầu óc, có tính toán, ai có khả năng thì hãy làm, chứ không nên làm cho biết, cho vui... nghệ sĩ thì đúng là không nên dính đến kinh doanh”.

Bài học thứ hai ở trong suy nghĩ của nghệ sĩ. Thực tế có không ít người tự huyễn hoặc rằng, mình là người nổi tiếng thì cái gì mình cũng làm được; và chuyện kinh doanh cũng trong tầm tay, mặc dù chưa bao giờ thử sức, cũng chẳng có kinh nghiệm gì! Phải chăng đó cũng chính là một trong những lý do khiến các nghệ sĩ vừa qua lao vào kinh doanh để rồi… ôm nợ!? Họ quá tự tin vào danh tiếng của mình mà quên đi một điều rằng, thương trường không hề đơn giản như sân khấu ca nhạc, hay một vai diễn nào đó, họ chỉ diễn và được trả cát-xê, dù có khách thưởng thức hay không!

Và bài học quan trọng nhất đó là: Không biết làm thì đừng làm! Nhiều nghệ sĩ gặp khó trong chuyện kinh doanh đó là vì… không biết kinh doanh! Có người chưa bao giờ nghĩ đến việc mình sắp kinh doanh nhưng do ma lực của đồng tiền, do bạn bè lôi kéo nên cũng lao vào. Đương nhiên, kinh doanh kiểu ấy thì “lành ít, dữ nhiều”! Thế nên có hàng loạt những phòng trà ngậm ngùi đóng cửa, không ít những dự án kinh doanh lớn của nghệ sĩ nhanh chóng rơi vào quên lãng…

Bao giờ cũng thế, “cơm áo không đùa với khách thơ” cũng như “kinh doanh không đùa với người nghệ sĩ”! “Ai đã làm kinh doanh thì phải có tính toán cẩn thận và phải lường trước được những trường hợp có thể xảy ra, không thể dễ dàng lao vào chỉ sau cái “tặc lưỡi” được!” - ca sĩ Mỹ Lệ đã nhắn nhủ như thế!

Vân Huyền