Năng lượng Mới số 337

Theo Quy hoạch phát triển của ngành than Việt Nam đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030, sản lượng khai thác sẽ tăng nhanh từ 48,3 triệu tấn năm 2011 lên 64,6 triệu tấn vào năm 2015 (tương ứng tăng 33,7%); 71,9 triệu tấn năm 2020 (tương ứng tăng 11,4% so với năm 2015) và đạt khoảng 87 triệu tấn vào năm 2030, trong đó sản lượng than khai thác hầm lò tăng từ 21,4 triệu tấn năm 2011 lên 39,8 triệu tấn năm 2015, đạt 76,9 triệu tấn và chiếm khoảng 88% tổng sản lượng vào năm 2030.

Nhằm thực hiện nhiệm vụ này, các đơn vị của TKV đã từng bước đổi mới và hiện đại hóa các khâu trong quá trình sản xuất, giảm tổn thất tài nguyên, nâng cao mức độ an toàn và năng suất lao động… góp phần nâng cao công nghệ của ngành công nghiệp khai khoáng. Để nâng cao mức độ cơ giới hóa trong việc khai thác, TKV đã ứng dụng thành công vì chống thủy lực (cột thủy lực đơn, giá thủy lực di động và khung giá di động), lò chợ cơ giới hóa đồng bộ sử dụng máy khấu combai được đưa vào hoạt động. Với việc ứng dụng công nghệ trên từ năm 2005 đến nay, dây chuyền thiết bị của Tập đoàn đã khai thác và chuyển diện 7 lò chợ khác nhau với tổng sản lượng khai thác trên 1,7 triệu tấn, tương ứng sản lượng trung bình 23.383 tấn/tháng. Qua đó, năng suất lao động tăng từ 7,5 đến 14,1 tấn/công-ca.

Đặc biệt, năm 2006, Viện Khoa học Công nghệ Mỏ đã phối hợp với Công ty Than Vàng Danh nghiên cứu xây dựng dự án đầu tư áp dụng công nghệ cơ giới hóa khai thác lò chợ hạ trần than nóc tại vỉa 8 - khu Giếng Vàng Danh. Đồng bộ thiết bị cơ giới hóa khai thác gồm máy combai khấu than, giàn chống tự hành Vinaalta, máng cào và đồng bộ thiết bị phụ trợ. Trên cơ sở áp dụng thành công tại Công ty Than Vàng Danh, công nghệ cơ giới hóa khai thác trên đã được mở rộng áp dụng tại Công ty Than Nam Mẫu với sản lượng khai thác có tháng đạt tới 29.000 tấn/tháng, năng suất lao động từ 9 đến 14,9 tấn/công-ca.

Ngoài ra, công nghệ khai thác bằng các lỗ khoan đường kính lớn (máy khoan BGA-2M) cũng đã được triển khai áp dụng tại Công ty Than Hồng Thái, Đồng Vông... để khai thác các vỉa mỏng, dốc có chiều dài theo phương không ổn định nhằm huy động tối đa tài nguyên vào khai thác. Bên cạnh đó, trong công tác đào chống lò, nhiều giải pháp công nghệ được triển khai áp dụng vào sản xuất như công nghệ chống lò thành vì neo, neo chất dẻo cốt thép, bêtông phun, bê tông cốt liệu nhẹ…

Sử dụng cột chống thủy lực trong khai thác hầm lò

Hiện nay, nhiều đơn vị đã áp dụng thành công cơ giới hóa đào lò bằng máy combai AM-45 và AM-50Z để nâng cao tốc độ đào lò, phục vụ mở rộng diện sản xuất. Các dây chuyền cơ giới hóa đào lò đã đi vào sản xuất ổn định, cải thiện điều kiện lao động, giảm rủi ro, giảm chấn động do không phải sử dụng thuốc nổ, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.Công ty than Thống Nhất cũng đã cơ giới hóa đồng bộ khâu khai thác than hầm lò ở 11/11 lò chợ bằng công nghệ tiên tiến có tính năng kỹ thuật cao phù hợp với điều kiện khai thác than hầm lò ở độ sâu như máy Com bai, xe khoan tự hành... Đồng thời, xây dựng phương án chống bằng Neo kết hợp với bê tông phun ở những đường lò địa chất ổn định, áp dụng công nghệ chống thủy lực kết hợp với hệ thống máng cào uốn... Nhờ vậy, đã đưa năng suất, tiến độ đào lò than tiết diện 12 m2 tạt 160 m/tháng tiến độ đào lò đá tiết diện 16m2 tăng hơn 50% so với trước.

Tại mỏ Khe Chàm III mới đưa vào khai thác, các lò chợ được đầu tư cơ giới hóa hiện đại lần đầu tiên áp dụng công nghệ giàn chống siêu nhẹ, cho năng suất cao vượt xa các loại giàn, giá trước đây, đáp ứng độ an toàn cao, tiết kiệm chi phí sản xuất, đảm bảo vệ sinh môi trường. Song song với công tác đổi mới công nghệ trong khâu đào lò và khai thác, công tác cơ giới hóa khâu vận tải mỏ cũng được triển khai thực hiện. Để đáp ứng yêu cầu tăng sản lượng, từng bước thay thế các hình thức vận tải có hiệu suất thấp, thường xuyên gây ách tắc như goòng tàu kéo ở lò bằng, tời trụ ở giếng nghiêng… Trước thực trạng đó, nhằm cải thiện điều kiện làm việc nặng nhọc của công nhân khai thác hầm lò, rút ngắn thời gian di chuyển, đảm bảo an toàn và sức khoẻ cho người lao động từ đó tăng năng suất lao động, một số loại hình vận chuyển công nhân đã được áp dụng tại các mỏ hầm lò như tời hỗ trợ người đi bộ, tời vô cực vận chuyển người.

Tại Công ty Than Hà Lầm và Nam Mẫu đã đầu tư hệ thống cơ giới hóa vận chuyển người, vật tư, thiết bị trong hầm lò bằng monoray kết hợp đầu tàu diezen. Hệ thống cơ giới hóa vận chuyển mới này có thể lắp đặt trong các đường lò vận tải bằng băng tải, cơ động linh hoạt, tính thích ứng cao, chịu được nước mỏ và va đập, không chịu ảnh hưởng của nền lò, đi qua các điểm uốn dễ dàng. Được biết, công nghệ monoray không chỉ đảm bảo sức khoẻ người thợ, rút ngắn thời gian di chuyển, tăng thời gian lao động hữu ích, tăng năng suất lao động mà quan trọng hơn sẽ loại trừ những vụ vi phạm an toàn nhảy băng, nhảy trục của người lao động do thiếu ý thức và mệt mỏi gây ra.

Cùng với việc cơ giới hóa trong khai thác, ngành than đầu tư đồng bộ các thiết bị an toàn như máy khoan thăm dò, phòng sự cố phụt khí, bục nước; thiết bị an toàn phòng nổ hầm lò, hệ thống giám sát tự động khí mê tan đã cơ bản kiểm soát khí 24/24h/ngày ở các nơi làm việc; hệ thống tự động giám sát người ra, vào mỏ, hệ thống chỉ huy sản xuất tập trung qua màn hình internet… nhằm nâng cao mức độ an toàn trong sản xuất, cải thiện điều kiện làm việc cho thợ mỏ, giảm ô nhiễm môi trường, giảm tổn thất than và các chi phí sản xuất đảm bảo ngành than sản xuất - kinh doanh bền vững và hiệu quả.

Với những kết quả đạt được, thời gian tới, TKV tiếp tục đẩy mạnh triển khai áp dụng công nghệ cơ giới hóa khai thác hầm lò trong các điều kiện địa chất mỏ khác nhau đảm bảo cho kế hoạch sản xuất 2011-2015, tầm nhìn 2025 nhằm nâng cao sản lượng khai thác, năng suất lao động, nâng cao mức độ an toàn lao động và đặc biệt cải thiện điều kiện và môi trường làm việc cho công nhân khai thác than hầm lò

T.G