Từ tư duy chính trị

Tại cuộc giao lưu, tiếp xúc với công nhân ở thành phố Rostov trên sông Đông vào ngày 1-2-2018, Tổng thống Nga Putin cho biết, giá xăng dầu và nhiên liệu diesel hiện nay đang ở mức cao không chỉ do giá dầu tương đối cao - khoảng 70 USD một thùng.

“Giá dầu chỉ là một phần của vấn đề. Chính các khoản thuế tiêu thụ đặc biệt mới ảnh hưởng lớn đến giá xăng dầu. Nhà nước buộc phải tăng sắc thuế này để có nguồn tài chính cho việc sửa chữa và xây dựng mới đường sá” - Tổng thống Putin giải thích. Nhưng ông cũng bày tỏ ý kiến cho rằng, Nga vẫn có thể giảm giá xăng dầu và hứa sẽ thảo luận với Cơ quan Chống độc quyền Liên bang Nga (FAS) về khả năng giảm giá nhiên liệu.

Được biết, ngoài giờ làm việc, Tổng thống Putin đi lại bằng xe hơi riêng tự lái. Là một công dân, ngân sách cá nhân của ông cũng bị ảnh hưởng phần nào bởi giá xăng dầu. Nhưng với cương vị người đứng đầu một quốc gia phát triển, ông không thể không trăn trở với mức giá nhiên liệu, một yếu tố có ảnh hưởng lớn không chỉ tới đời sống của hàng hàng trăm triệu người dân mà còn đến cả nền kinh tế của đất nước nói chung, vì xăng dầu là nhiên liệu thiết yếu trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh và bảo đảm an ninh quốc phòng.

Một trạm bán lẻ xăng dầu tại Nga

Sau phát biểu của Tổng thống Putin, vào ngày 1-2, FAS đã tổ chức một cuộc họp về vấn đề giá xăng dầu. Phó giám đốc FAS Anatoly Golomolzin cho biết, đại diện của Rosneft, Lukoil, Gazprom Neft, Tatneft và nhiều công ty dầu khí lớn khác đã tham gia thảo luận.

“Các đại biểu tham gia cuộc họp đều nhất trí nhận định rằng, tình hình hiện nay nhìn chung là ổn định, không có bất cứ điều kiện bắt buộc nào để phải tăng giá xăng dầu một cách bất hợp lý. Chúng ta có thể rút ra kết luận đó trên cơ sở minh bạch cởi mở trên thị trường các sản phẩm xăng dầu, đặc biệt là khi các chỉ số chứng khoán đã được hình thành và không có nhiều biến động lớn” - ông Anatoly Golomolzin nhấn mạnh.

Lộ trình giảm giá

Được biết, trong năm 2017, theo thống kê của FAS, dầu diesel ở Nga tăng giá 12-19%, xăng A-92 tăng 9,53%, A-95 tăng 7,2%, trong khi mức lạm phát chung ở Nga là vào khoảng 2,5%. Tuy nhiên, FAS tin rằng, không có điều kiện tiên quyết khách quan cho việc tăng giá nhiên liệu trong năm 2018.

Hơn nữa, kể từ tháng 12 năm ngoái, giá bán buôn xăng dầu đã giảm. Vào đầu tháng 2 năm nay, giá một tấn xăng từ 45 nghìn rúp đã giảm xuống còn 40 nghìn. Phó giáo sư của bộ môn Công nghệ tinh chế dầu tại Đại học Dầu khí Moscow, Yuriy Kitashov giải thích điều này bằng thực tế là thị trường đã bão hòa và lượng cung đã vượt quá cầu.

Theo số liệu của Cục Phân phối trung ương về nhiên liệu và năng lượng (CDU TEK), khối lượng tại các kho dự trữ nhiên liệu động cơ ở Nga hiện tại là 1,67 triệu tấn, tăng gần 50.000 tấn so với cuối năm 2017.

Như vậy, lượng dự trữ đã tăng lên khá cao, mặc dù xuất khẩu xăng dầu trong tháng 1-2018 tăng tới 56% so với tháng trước - lên đến 246,9 nghìn tấn. Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu Nga, Evgeni Arkusha, nhận thấy điều này là kết quả của các hoạt động của FAS, một trong những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của cơ quan này là ngăn chặn "xuất khẩu phi tự nhiên" các chế phẩm từ dầu mỏ.

Giá bán lẻ xăng dầu cũng có vẻ như có chiều hướng giảm. Theo Công ty Algorithm Fuel Integrator (ATI), vào cuối tháng 1-2018, tại một trạm xăng của Gazprom Neft ở khu vực Moscow, mỗi lít xăng A-95 giảm 15 kopek (1 kopek = 1/100 rúp), tại các trạm xăng của Tatneft - giảm 4 kopek.

Sự điều chỉnh này hoàn toàn mang tính tượng trưng, tuy nhiên, theo các nhà phân tích, trong trường hợp này, sự thay đổi xu hướng là rất quan trọng. Xét cho cùng, giá bán lẻ nhiên liệu động cơ đã có dấu hiệu giảm lần đầu tiên kể từ tháng 12-2016.

Một cách khác để giảm giá, theo Phó giáo sư Kitashov, là tăng cường độ tinh chế, điều đó sẽ giúp ích cho thị trường trong nước mà không hạn chế xuất khẩu các sản phẩm làm từ dầu mỏ. Ở Nga, chỉ số này chỉ là 70%, trong khi ở Liên minh châu Âu là 85% và ở Mỹ - 90%.

“Đối với Nga, triển vọng tốt nhất là phải lập được kế hoạch thật tốt, kiểm soát thật tốt chất lượng và áp dụng các công nghệ tiên tiến, cũng như cần phải tăng cường phát triển công nghệ hóa dầu” - ông Kitashov phát biểu.

Giá xăng dầu - một bài toán khó

Chi phí tài chính trong giá một lít nhiên liệu chiếm 65%, bao gồm thuế thu nhập - gần 5%, thuế tiêu thụ đặc biệt - khoảng 12%, thuế giá trị gia tăng (VAT) - hơn 15%, thuế khai thác tài nguyên khoáng sản - 16,9%. Ngoài ra, còn có thuế mà nhà sản xuất và người kinh doanh sản phẩm xăng dầu phải nộp cho ngân sách địa phương.

Kể từ ngày 1-1-2018, biểu suất thuế tiêu thụ đặc biệt trên một lít nhiên liệu động cơ đã tăng thêm 50 kopek. Kết quả là, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng của nhóm thứ 5 tăng 10,7% (lên 11.213 rúp/tấn) và nhiên liệu diesel - tăng 12,7% (lên 7.665 rúp/tấn). Theo kế hoạch, từ ngày 1-7-2018, biểu suất này sẽ tăng thêm 50 kopek.

Khi lập kế hoạch chỉ mục bổ sung thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính và FAS xuất phát từ giả định rằng, điều này sẽ không dẫn đến việc tăng đáng kể giá xăng dầu nhưng sẽ mang lại thêm 40 tỉ rúp cho ngân sách liên bang.

Theo lời Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov, khoản tiền này sẽ được sử dụng để xây dựng đường giao thông mới và nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông ở Crimea, Kaliningrad và vùng Viễn Đông.