>> Khủng bố, từ đâu mà có?

Các vụ tấn công khủng bố gần đây đang đặt ra bài toán nan giải cho các nhà lãnh đạo châu Âu

Lãnh đạo châu Âu đang có một chương trình nghị sự bàn cách chống khủng bố dày đặc. Cụ thể ngày hôm nay 19/1 diễn ra hội nghị bộ trưởng ngoại giao các nước EU, ngày 29/1 sẽ là hội nghị bộ trưởng nội vụ các nước EU, rồi ngày 12/2 tới đây tại Brussels sẽ diễn ra hội nghị thượng đỉnh EU.

Nội dung của cuộc gặp hôm 19/1 giữa các ngoại trưởng EU là thảo luận về mối lo ngại đang ngày một lớn xung quanh việc những phần tử cực đoan châu Âu đã từng chiến đấu tại Iraq và Syria quay trở về quê hương. Những ý kiến được đưa ra trong cuộc họp này sẽ được xem xét tại Hội nghị của Liên minh Quốc tế chống IS diễn ra tại London vào thứ 5 tới với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Ngoài sự góp mặt của 28 Ngoại trưởng các nước thành viên như thường lệ, hội nghị lần này có có sự tham dự của một nhân vật đặc biệt, đó là Tổng thư ký Liên đoàn Arab Nabil Al-Arabi. Sự tham gia của các nước Arab sẽ đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược đối phó với chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan của các nước EU.

Hội nghị lần này cũng thảo luận về chiến dịch truy quét nạn buôn bán vũ khí, hỗ trợ cảnh sát ở Trung Đông và Bắc Phi, ngăn chặn các công dân EU tham chiến ở nước ngoài, cũng như các biện pháp kiểm soát tư tưởng Hồi giáo cực đoan trên Internet. Bà Federica Mogherini, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU kêu gọi thiết lập một liên minh lớn hơn, trong đó có sự tham gia của thế giới Arab để đối phó với chủ nghĩa khủng bố.

Hội nghị Ngoại trưởng lần này được cho là sẽ tạo tiền đề cho những quyết định quan trọng có thể được đưa ra tại các cuộc họp tiếp theo cũng như Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo EU sẽ diễn ra vào ngày 12/2 tới.

Trong khi giới chính trị EU họp bàn thì trên thực tế các cuộc bố ráp khủng bố vẫn tiếp tục diễn ra tại khắp các nước thành viên.

Ngày 16/1, Bỉ tiến hành cuộc bố ráp những chiến binh Hồi giáo từ Trung Đông trở về ở khắp các thành phố lớn của nước này, đặc biệt là thủ đô Brussels nơi có nhiều cộng đồng di dân gốc từ các nước Hồi giáo. Hai người bị cáo buộc là phần tử thánh chiến bị nhân viên an ninh Bỉ hạ sát ở thành phố Verviers miền Đông. Hai nghi can bị đều là công dân vương quốc Bỉ.

Cùng ngày này, cảnh sát Pháp cũng đã bắt giữ cả chục người và một nhà ga xe lửa ở Paris đã bị sơ tán trong chốc lát. Cảnh sát Đức cho hay đã bắt 2 công dân Thổ Nhĩ Kỳ trong các vụ bố ráp sáng sớm. Martin Steltner, thuộc văn phòng công tố ở Berlin, nói những vụ bắt giữ được tiến hành dựa trên việc tình nghi có những các chuẩn bị ở Syria cho một tội ác nghiêm trọng và tàn bạo nhắm vào nhà nước.

Các nước khác ở châu Âu như Anh, Tây Ban Nha, Hy Lạp và Bulgari cũng đang đi tìm những liên hệ có thể có giữa nước họ và các tay súng đã thực hiện các vụ tấn công khủng bố ở Paris gây thiệt mạng cho 17 người.

Liệu những biện pháp trên của EU sẽ đủ sức tiêu diệt và ngăn chặn làn sóng khủng bố tràn về châu Âu? Theo các chuyên gia, với vị trí địa lý ngay sát khu vực Trung Đông đầy bất ổn, cùng với việc tự do di chuyển giữa các nước trong liên minh châu Âu, những kẻ khủng bố có thể thực hiện những vụ tấn công với hệ quả tương tự như tại Paris vào bất cứ quốc gia châu Âu nào. Ngoài ra, với ít nhất 20 triệu người Hồi giáo đang sinh sống tại châu Âu, chỉ cần một số rất nhỏ trong số đó đi theo con đường cực đoan cũng tạo ra các thách thức an ninh rất lớn.

Giới chuyên gia cho rằng sẽ không thể có một chiến dịch an ninh hiệu quả, nếu không ngăn ngừa được những tế bào khủng bố đang ẩn náu trong lòng châu Âu. Tịch thu hộ chiếu và bỏ tù chỉ đẩy những con người này vào bước đường cùng và họ càng có nguy cơ trở thành những quả bom nổ chậm nếu bị phân biệt đối xử. Điều quan trọng là phải giúp họ hòa nhập với xã hội châu Âu. Nhiều ý kiến cho rằng, các biện pháp đối phó với khủng bố hiện thời chỉ là giải pháp phần ngọn và châu Âu chắc chắn sẽ phải có những điều chỉnh trong chính sách để giải quyết mâu thuẫn giữa thế giới phương Tây và thế giới Hồi giáo. Bởi việc nhận thức rõ ranh giới giữa Hồi giáo và những đối tượng khủng bố cực đoan là hết sức quan trọng trong những thời điểm như hiện nay.

Chưa kể, các nước châu Âu thường chia rẽ mỗi khi nói đến một cách tiếp cận chung của 28 thành viên. Những cản lực đối với một chính sách chung còn nhiều. Trước tiên hết, các cơ quan tình báo thích làm việc kiểu song phương, hơn là với cả 28 đối tác. Nhiều người cũng hoài nghi về hiệu quả của một cơ chế toàn châu Âu như cơ quan Frontex chẳng hạn. Đây là định chế đặc trách việc giám sát biên giới của châu Âu, nhưng cho đến giờ đã tỏ ra không mấy hữu hiệu và hữu ích. Trước mắt, việc đề ra được một chính sách chung thật sự cho EU trong lĩnh vực chống khủng bố sẽ không thể nhanh chóng và cũng chẳng dễ dàng.