Mỹ cáo buộc Nga vi phạm thỏa thuận hạt nhân cuối cùng

Một tên lửa đạn đạo liên lục địa của quân đội Nga (Ảnh: Sputnik).

Reuters đưa tin, Mỹ ngày 21/2 cáo buộc Nga đã đưa ra quyết định vô trách nhiệm khi tuyên bố sẽ tạm dừng START Mới.

Trong Thông điệp liên bang hôm qua, Tổng thống Putin đã công bố "đóng băng" START Mới. Đây là thỏa thuận kiểm soát vũ khí còn hoạt động duy nhất giữa hai cường quốc hạt nhân kể từ khi Mỹ đơn phương rút khỏi hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) vào năm 2019.

START Mới đặt giới hạn về số lượng đầu đạn hạt nhân mỗi bên được triển khai, cũng như các phương tiện mang những khí tài này. Theo hiệp ước được ký năm 2010 và gia hạn đến năm 2026, Moscow và Washington cam kết triển khai không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân. Nó cũng quy định, mỗi bên không được vượt quá 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm và máy bay ném bom hạt nhân được triển khai. Tổng số phương tiện vận chuyển hạt nhân chiến lược không được vượt quá 800.

"Thông báo của Nga rằng họ tạm dừng tham gia START Mới là vô cùng đáng tiếc và vô trách nhiệm. Chúng tôi sẽ theo dõi cẩn thận để xem Nga thực sự làm gì. Tất nhiên, chúng tôi sẽ đảm bảo rằng trong bất kỳ trường hợp nào, chúng tôi sẽ ở vị thế thích hợp vì an ninh của đất nước chúng tôi và của các đồng minh của chúng tôi", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu.

Một quan chức Mỹ và hai nhà phân tích Mỹ nói với Reuters rằng, phản ứng của Mỹ dường như cho thấy sự bình tĩnh trước các tuyên bố của ông Putin, đồng thời Washington muốn tạo ra khoảng trống để Moscow vẫn có thể thay đổi hướng đi.

Eugene Rumer, cựu sĩ quan tình báo quốc gia Mỹ phụ trách Nga và Âu Á, cho biết: "Trong bầu không khí đầy căng thẳng này, tôi nghĩ việc Mỹ tỏ ra điềm tĩnh, bình tĩnh và tự chủ là điều hoàn toàn hợp lý.

Daryl Kimball thuộc Hiệp hội kiểm soát vũ khí có trụ sở tại Washington, Mỹ nói: "Bằng cách đình chỉ chứ không phải rút khỏi START Mới, có vẻ như Nga có ý định duy trì trong giới hạn một số điều khoản trọng tâm của hiệp ước".

Một quan chức Mỹ cho hay Washington vẫn đang cố gắng phỏng đoán tính toán của ông Putin đằng sau động thái này.

Ngoại trưởng Blinken để ngỏ khả năng nối lại đàm phán kiểm soát vũ khí với Nga bất cứ lúc nào. Hai trong số các yếu tố chính của hiệp ước - hoạt động thanh sát tại chỗ và các cuộc họp của ủy ban song phương để thực hiện hiệp ước - đã bị tạm dừng trong thời gian qua. Vẫn chưa rõ liệu Nga có tiếp tục trao đổi dữ liệu theo hiệp ước hay không.

Cuối tháng trước, Mỹ cáo buộc Nga vi phạm START Mới khi từ chối cho Washington tiến hành thanh sát trên lãnh thổ. Trước đó, Nga cáo buộc Mỹ có cách hành xử "chống Nga một cách gay gắt" và điều này đã buộc Moscow phải rút khỏi cuộc đàm phán hạt nhân với Washington.

Nga cam kết vẫn tuân thủ điều khoản START Mới

Sau bài phát biểu của ông Putin, Bộ Ngoại giao Nga vào cùng ngày tuyên bố nước này sẽ tiếp tục tuân thủ các giới hạn về số lượng đầu đạn hạt nhân có thể triển khai theo hiệp ước START Mới bất chấp quyết định tạm dừng tham gia thỏa thuận.

Chủ tịch Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Vyacheslav Volodin cho biết, ông Putin đã đệ trình dự thảo luật tạm dừng START Mới lên Duma. Hạ viện sẽ xem xét vào ngày 22/2 và đưa ra quyết định ngay lập tức.

Ông cho hay, dự thảo sau đó sẽ được gửi tới Thượng viện. Grigory Karasin, chủ tịch Ủy ban quốc tế của Thượng viện, nói với hãng tin RIA rằng cơ quan này cũng có thể xem xét dự luật vào hôm nay.

"Để duy trì mức độ ổn định và khả năng dự đoán đầy đủ trong lĩnh vực tên lửa hạt nhân, Nga dự định tuân thủ cách tiếp cận có trách nhiệm và sẽ tiếp tục tuân thủ nghiêm ngặt các hạn chế có tính định lượng trong hiệp ước New START", Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố.

Cơ quan này cũng cho biết họ sẽ tiếp tục thông báo cho Mỹ về kế hoạch phóng thử tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM).

Bộ Ngoại giao Nga đổ lỗi cho Mỹ là bên khiến Nga đưa ra quyết định tạm dừng tham gia START Mới. Moscow cáo buộc Mỹ không tuân thủ các điều khoản của hiệp ước và cố gắng làm suy yếu an ninh quốc gia của Nga.

"Có mọi lý do để tuyên bố rằng chính sách của Mỹ nhằm phá hoại an ninh quốc gia của Nga, điều này mâu thuẫn trực tiếp với các nguyên tắc cơ bản được ghi trong phần mở đầu của hiệp ước", Nga cáo buộc.

Moscow cho rằng thực tế địa chính trị cơ bản làm cơ sở cho việc ký kết hiệp ước đã thay đổi và các điều khoản đã trở nên phiến diện, có lợi cho Mỹ.

Hoạt động thanh sát kho vũ khí hạt nhân lẫn nhau đã bị đình chỉ vào tháng 3/2020 do Covid-19. Nga đã hủy bỏ các cuộc đàm phán vào tháng 11 năm ngoái về việc nối lại các cuộc thanh sát lẫn nhau.

Moscow nói không phản đối việc nối lại tham gia START Mới nếu chính sách của Mỹ đối với Nga thay đổi.

"Quyết định đình chỉ tham gia New START có thể được đảo ngược. Để làm được điều này, Washington phải thể hiện ý chí chính trị và nỗ lực thiện chí để giảm leo thang chung", Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố.

Ông Putin cũng nhấn mạnh rằng, Nga chỉ tạm dừng, không chấm dứt hoàn toàn việc tham gia thỏa thuận trong bối cảnh Moscow và Washington đang sở hữu tới 90% số đầu đạn hạt nhân trên toàn cầu.

Theo Dân trí