Việc tái hiện lại hình ảnh vua Lê Đại Hành đi những đường cày đầu tiên trong mùa xuân mới là yếu tố quan trọng trong Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Vì thế, người đóng vai vua đi cày được lựa chọn rất kỹ lưỡng.

Ông Trần Đình Tiến, Trưởng phòng Văn hóa thông tin, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam cho biết, việc tìm ra người phù hợp để đóng vai vua không phải là việc đơn giản. Đó không chỉ là người cao tuổi trong làng mà còn phải là người có uy tín, đức độ, được mọi người kính trọng. Phải chọn được người có nét uy nghi, khoan thai, có phong thái của một ông vua.

Cụ Đinh Trọng Tế, người được tín nhiệm vào vai vua Lê Đại Hành suốt 4 mùa lễ hội.

Ông Nguyễn Đức Trung, người thay thế cụ Tế trong lễ hội năm nay.

Những cụ đóng thế vua cũng đã có nhiều công lao đóng góp trong các cuộc kháng chiến của dân tộc và bản thân gia đình chấp hành tốt đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, giữ được mối quan hệ tốt với nhân dân trong thôn, xã”.

Người vinh dự 4 năm liền được chọn đóng vai nhà vua để xuống đồng đi những đường cày đầu tiên là cụ Đinh Trọng Tế, 85 tuổi, ở xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Là người rất quen thuộc với các công việc của nhà nông, cụ đã từng cầm cày từ khi mới 14 tuổi. Lớn lên đi bộ đội, rồi trở về địa phương làm công tác xã đội nhưng công việc nhà nông cụ vẫn không ngơi tay trong suốt thời gian dài.

Cụ Đinh Trọng Tế cho biết, ngày hội diễn ra, được khoác trên mình tấm long bào, đeo mặt nạ đóng giả vua là niềm vinh dự nhưng cũng không khỏi lo lắng. Nhưng sau đó, cụ lấy lại bình tĩnh, bước từng bước chậm rãi song dứt khoát, một tay cầm roi, một tay giữ tay cày rồi thúc trâu cày thẳng tắp. Phía sau là đoàn người đi vãi hạt giống để cầu một năm mùa màng bội thu.

“Năm 2009, lần đầu tiên tôi vào vai Đức Ngài, lòng bồn chồn lắm. Tôi phải tập với trâu mất mấy ngày, cho nó ăn, làm quen với nó. Tôi vẫn nhớ năm ấy, nó được cô họa sĩ người Anh vẽ hình rồng chầu nhật nguyệt và đoạt giải. Tôi chỉ đi cày vài đường phỏng theo nhà vua ngày xưa nhưng vẫn cần có người dắt trâu, cày thẳng như thật vậy”, cụ Tế kể.

Trong 4 năm đi cày, cụ đã được gặp Chủ tịch nước. Với cụ Tế, được bắt tay Chủ tịch nước, cùng xuống ruộng đi cày khuyến nông là một niềm vui, niềm vinh dự lớn. "Tôi mong lễ hội này sẽ được thế giới công nhận vì qua tìm hiểu lịch sử, tôi thấy chỉ có nước mình mới làm được như vậy. Đây là một lễ hội có ý nghĩa nhân sinh to lớn, phục vụ công cuộc lao động, sản xuất, phát triển đất nước" - cụ Tế giọng đầy hào sảng. 

Ông Nguyễn Đức Trung đang thực hiện những đường cày đầu tiên của Lễ hội Tịch điền 2013.

Năm nay, vì lý do sức khỏe nên cụ Tế không thể tiếp tục đảm nhiệm vai trò là người đóng thế vua Lê Đại Hành trong Lễ hội Tịch điền. Người được chọn để giao trọng trách này là ông Nguyễn Đức Trung, ở xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên. Ông là người có công tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ, bảo vệ Tổ quốc. Trở về quê hương, ông cũng gắn bó với sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế trên chính mảnh đất quê hương mình.

Mặc dù rất quen thuộc với công việc nhà nông, nhưng ông vẫn phải tập luyện để có những đường cày đẹp trong lễ hội.

Ông Nguyễn Đức Trung chia sẻ: “Tôi rất phấn khởi khi được nhận nhiệm vụ và cố gắng để cho Hội tịch điền thành công, đóng góp thêm một phần cho địa phương. Ngày xưa cày ruộng là công việc bình thường hàng ngày, còn bây giờ trong lễ hội có phần phức tạp hơn vì phải cày cho mọi người xem mà còn phải thể hiện sự chững chạc đàng hoàng của một ông vua. Nên lúc đầu tôi cũng bỡ ngỡ vì đi đứng gò bó, nhưng bây giờ thì thuần thục rồi”.

Trong buổi lễ sang nay, ông Nguyễn Đức Trung đã thể hiện thành công vai trò của mình, xứng đáng là người nối nghiệp truyền thống của làng, góp phần gìn giữ nét đẹp của quê hương.

Văn Dũng