Các kênh bán lẻ “teo tóp”

Vừa qua, tại cuộc họp về tình hình kinh tế - xã hội tháng 5 và 5 tháng đầu năm 2016 của TP HCM, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong đã đặt vấn đề đẩy mạnh thị trường bán lẻ về đến nông thôn. Một thực trạng đáng quan tâm hiện nay, nếu không kiểm soát, không định hướng thì thị trường bán lẻ trong nước sẽ bị tác động bởi các nhà bán lẻ nước ngoài.

Satra - một trong những kênh bán lẻ hiện đại mang thương hiệu Việt tại TP HCM

Các nhà bán lẻ Hàn Quốc luôn xem Việt Nam là thị trường bán lẻ đầy tiềm năng. Hàn Quốc đã từng bước chiếm lĩnh các kênh bán lẻ tại TP HCM cũng như các tỉnh lân cận. Sau Hàn Quốc, “ông vua bán lẻ” Thái Lan đã dòm ngó đến thị trường Việt Nam từ nhiều năm trước. Công ty CP - chủ sở hữu là tỉ phú giàu nhất Thái Lan đã đặt chân đến Việt Nam để “ôm trọn” hệ thống siêu thị Metro. Toàn bộ hệ thống siêu thị Metro đã được đổi tên thành Mega Market Việt Nam.

Những cái tên quen thuộc trong hệ thống bán lẻ tại Việt Nam như Robins, Nguyễn Kim, Zalora, BigC Việt Nam cũng lần lượt nằm trong tay các nhà bán lẻ nước ngoài. Thị trường bán lẻ tại Việt Nam đang được các nhà đầu tư nước ngoài đặc biệt chú ý. Chẳng hạn, thương hiệu Aeon của Nhật Bản đang có chiến lược phát triển thị phần bán lẻ tại Việt Nam đứng thứ 2 ở châu Á và chỉ sau Malaysia. Ông Nguyễn Thành Phong lo ngại: “Chúng ta không có thị trường chiến lược sẽ mất thị trường bán lẻ và nếu không có sự chủ động từ ngay bây giờ”.

Ông Sử Ngọc Anh, Giám đốc Sở KH&ĐT TP HCM

Lãnh đạo TP HCM hoan nghênh hệ thống Coopmart đã chủ động trong kênh phân phối hàng hóa tại thành phố cũng như các tỉnh lân cận trong thời gian qua. Ngoài Coopmart, TP HCM còn hệ thống bán lẻ Satra cũng đang được tính toán đến việc bàn các giải pháp, biện pháp cụ thể để đẩy mạnh thị trường bán lẻ trong thành phố.

Ông Sử Ngọc Anh cho rằng, đó là thách thức cũng như cơ hội. Ông Anh trấn an người dân cũng như các doanh nghiệp đừng quá bi quan về việc các kênh bán lẻ trong nước lần lượt rơi vào tay nhà đầu tư nước ngoài.

Trong nền kinh tế thị trường, nhiều tập đoàn quốc tế đầu tư vào thị trường bán lẻ do Việt Nam đã hội nhập và hội nhập sâu với nền kinh tế thế giới. Thị phần bán lẻ tại TP HCM nói riêng và trong nước nói chung đang dần bị thu hẹp lại nhưng cần phải có những giải pháp để đẩy mạnh, phát triển ở các kênh phân phối khác. Lãnh đạo TP HCM đã có phương hướng, giải pháp cụ thể trong thời gian tới.

Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong đã đề nghị Sở Công Thương phải gấp rút hoàn thành quy hoạch phát triển ngành thương mại - dịch vụ và xây dựng chương trình về thương hiệu của thành phố. Sở Công Thương cần tập trung xác định những sản phẩm chủ lực của thành phố trong quá trình hội nhập và phát triển cùng các nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường bán lẻ.

Bài học từ thương hiệu Vinamilk

Ông Sử Ngọc Anh đặt vấn đề, bài học kinh nghiệm lớn nhất của nhiều quốc gia trong việc “tập đoàn” Hàn Quốc chiếm lĩnh thị trường. Các nhà bán lẻ trong nước cũng đang tính toán đến việc đương đầu với tập đoàn bán lẻ của Nhật Bản tại Việt Nam. Ông Anh đã đưa vấn đề nông dân, các nhà bán lẻ trong nước phải đoàn kết để đủ sức cạnh tranh ngay trên “sân nhà”.

Lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư đã “bật mí” phương hướng hành động về việc đưa hàng hóa của nông dân, của những nhà sản xuất đến với chợ truyền thống trên địa bàn quận, huyện. Mỗi quận có đến 4-5 chợ truyền thống và có nơi có đến 15 chợ. Điều quan trọng nhất, phương pháp kết nối bán lẻ giữa chợ truyền thống và chợ hiện đại trong thời gian tới sẽ ra sao, như thế nào?

Ông Anh lạc quan: “Chúng ta chưa chắc đã thua và phải dự báo đến chuyện gì sẽ có khả năng xảy ra”. Thành công trong câu chuyện bán lẻ chính là bài học quyết định được việc chi phối đầu ra của sản phẩm. Thế mạnh của TP HCM hiện nay, người nông dân và nhà sản xuất đã có sự gắn kết với nhau. Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong cũng đã “đặt hàng” với Sở Công Thương và các đơn vị tham mưu nhằm giải quyết bài toán khó này.

Ông Sử Ngọc Anh nhắc lại câu chuyện Vinamilk như một bài học về sự mở cửa và môi trường cạnh tranh. Cách đây hơn 20 năm, Vinamilk từ một đơn vị chuyên cung cấp sữa “độc quyền” trong thị trường nội địa. Hãng sữa này không cần cải tiến, cũng chẳng cần phải đổi mới mà mặc nhiên bán sữa ra thị trường. Người dân trong nước không có sự lựa chọn thứ 2 đối với loại thức uống cần thiết.

Từ khi kinh tế Việt Nam mở cửa, nhiều hãng sữa nước ngoài nhanh chóng “tấn công” và chiếm lĩnh thị phần. Thương hiệu sữa Vinamilk đứng trước nguy cơ bị đẩy ra khỏi cuộc chơi trên sân nhà. Nhưng chỉ vài năm sau đó, Vinamilk bắt đầu có sự vực dậy… thần kỳ. Ban lãnh đạo của Vinamilk đã cải tiến chất lượng, cải tiến bao bì mẫu mã để có thể “sống” được trên thị trường cùng nhiều hãng sữa nước ngoài. Trải qua những năm tháng thăng trầm, sữa Vinamilk đã có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng. Những ngày cuối tháng 5 vừa qua, Vinamilk đã dược vinh danh trên bảng vàng Brand Footprint 2016 (Dấu Chân Thương Hiệu - PV) do Tổ chức Kantar World Panel phát hành báo cáo. Bảng xếp hạng này vinh danh những nhãn hàng tiêu dùng được lựa chọn nhiều nhất trên thế giới và ở từng quốc gia thông qua 3 hạng mục: Hàng tiêu dùng nhanh, nước giải khát và thực phẩm.

Vinamilk được người dân trong nước nhớ đến thông qua những kênh bán hàng thông minh và có thể mua được bất kỳ nơi nào. Không những vậy, Vinamilk cũng vừa được Bộ KH&ĐT cấp giấy đăng ký đầu tư ra nước ngoài và nâng tổng số vốn lên đến 10 triệu USD. Vinamilk đã sở hữu tỷ lệ vốn từ 70% lên đến 100% của Driftwood. Chưa dừng lại đó, ngày 25-5, Vinamilk còn khánh thành Nhà máy Sữa Angkor tại Campuchia với số vốn 51%. Ông Sử Ngọc Anh, chốt lại: “Do đó, theo tôi nghĩ đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức chúng ta tiếp cận vấn đề này để xử lý”.