PV: Là một thầy thuốc, một nhà quản lý nhiều kinh nghiệm, ông nghĩ gì khi tình trạng hành hung thầy thuốc xảy ra liên tiếp?

PGS.TS Nguyễn Tiến Quyết: Tôi cho rằng phải nhìn vấn đề một cách tổng thể. Câu hỏi đặt ra là, tại sao một người vi phạm luật giao thông bị công an thổi còi lại đánh công an? Tại sao giáo viên bị học sinh và cả phụ huynh đánh? Các vụ bác sĩ bị hành hung xảy ra ở rất nhiều nơi, từ Hà Nội đến Yên Bái, TP Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh, Bắc Kạn… chứ không riêng địa bàn nào. Theo tôi, đó là do sự xuống cấp về đạo đức.

Người nhà bệnh nhân hành hung bác sĩ tại Khoa Cấp cứu, Bện viện Việt - Tiệp, Hải Phòng

Chúng ta có những tiến bộ vượt bậc về khoa học kỹ thuật, về kinh tế, nhưng việc đối xử giữa con người với con người một cách có văn hóa và quan hệ người với người lại không bằng ngày xưa. Những năm trước đây không bao giờ có chuyện học sinh đánh cô giáo, gia đình bệnh nhân đánh thầy thuốc, người vi phạm đánh công an đang làm nhiệm vụ như bây giờ.

Do đó, tôi cho rằng, lỗi ở đây là gia đình, nhà trường, xã hội đều giáo dục chưa đến nơi đến chốn.

PV: Nhưng thưa ông, bên cạnh đại đa số ý kiến bênh vực thầy thuốc, cũng có một số ý kiến cho rằng, các vụ việc hành hung nhân viên y tế xảy ra có một phần là do thái độ ứng xử thiếu chuẩn mực của nhân viên y tế khi làm nhiệm vụ. Ông có đồng tình với ý kiến đó?

PGS.TS Nguyễn Tiến Quyết: Ý kiến như vậy là không đúng. Bởi thực tế có nhiều trường hợp bác sĩ bị tấn công mà không do thái độ bác sĩ hay chất lượng điều trị, điển hình như ở Bệnh viện Sản nhi Yên Bái, các bác sĩ bị tấn công vô cớ, hay bác sĩ Phạm Đức Giàu ở Bệnh viện Đa khoa huyện Vũ Thư (Thái Bình) bị đâm chết… đều trong lúc đang cứu chữa người bệnh.

Bản thân tôi từng chứng kiến câu chuyện đau lòng ở một bệnh viện: Một bác sĩ đi mổ về, còn chưa kịp ăn, thấy một bệnh nhân bị ngừng tim, bác sĩ liền nhảy vào bóp tim, hồi sức cho người bệnh lại bị gia đình bệnh nhân lao đến tát cho liên tiếp. Thấy vậy, tôi ngạc nhiên hỏi tại sao lại đánh bác sĩ khi người ta đang cứu chữa cho người nhà mình, thì lúc đó gia đình bệnh nhân mới xin lỗi và giải thích do bức xúc vì người nhà bị nguy cấp nên làm liều. Vì thế, không thể nói rằng do thái độ của thầy thuốc mà hành hung họ được. Đây là một lỗ hổng của đạo đức xã hội.

PV: Theo ông, tại sao lại có “lỗ hổng” này?

PGS.TS Nguyễn Tiến Quyết: Chúng ta khuyên mọi người sống và làm việc theo pháp luật, nhưng có một bộ phận vẫn không làm theo, vẫn diễn ra cảnh vi phạm luật như quay đầu ôtô trên cầu, đi ngược chiều, vượt đèn đỏ... Trong khi đó, nhiều khi pháp luật chưa nghiêm, xử lý không đến nơi đến chốn những vi phạm pháp luật, khiến cho vi phạm tiếp tục nảy sinh.

Tôi không phủ nhận trong hệ thống y tế cũng có những “con sâu làm rầu nồi canh”. Nhưng thay vì tập trung giáo dục cho những “con sâu” đó để đẩy lùi cái ác mà hướng thiện, thì một số người vẫn nhận định mơ hồ. Đâu có chuyện bác sĩ bị đánh do lỗi của họ như đã từng xảy ra? Khi đạo đức xuống cấp, pháp luật còn nửa vời thì còn xảy ra những vụ đánh người đang làm nhiệm vụ.

PV: Là một nhà quản lý kỳ cựu trong ngành y, theo ông, cần làm gì để khắc phục tình trạng này?

PGS.TS Nguyễn Tiến Quyết: Tôi cho rằng, trước hết là phải làm tốt công tác phòng ngừa. Điều này đòi hỏi các cơ sở y tế phải giáo dục cho nhân viên làm hết mình, đúng nghĩa “thầy thuốc như mẹ hiền”, phải coi người bệnh như người thân để điều trị, giải thích đến nơi đến chốn cho bệnh nhân và gia đình họ thấy được diễn biến bệnh tật.

Bác sĩ Lê Quang Dương, Bệnh viện Đa khoa Thạch Thất bị hành hung đến mức bị chấn thương sọ não

Mặt khác, ở những điểm nóng, phải thường xuyên có lực lượng chuyên trách. Khi tôi còn làm quản lý, chính một Thứ trưởng Bộ Công an khi đến làm việc đã nói rằng, riêng Bệnh viện Việt Đức phải có lực lượng chuyên trách bảo vệ. Hơn nữa, mới đây Bộ Công an và Bộ Y tế đã ký kết phối hợp rồi. Phải nhìn vấn đề này một cách thỏa đáng. Nếu ngành y tế không trả được tiền thì Nhà nước phải bỏ tiền ra. Tôi rất hoan nghênh khi mới đây Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng đặt vấn đề phải có lực lượng chuyên trách bảo vệ ở các bệnh viện “nóng”.

Ngoài ra, các cơ sở y tế cũng phải có những nhân viên bảo vệ làm việc hết mình, đúng nghĩa là người bảo vệ quyền lợi và sự an toàn cho các thầy thuốc chứ không phải bảo vệ nửa vời, trông thấy thầy thuốc bị đánh lại bỏ chạy như đã xảy ra. Những người như thế thì cần sa thải ngay, không cho làm việc nữa.

Điều quan trọng để ngăn chặn các vụ tấn công thầy thuốc là cần phải có luật pháp nghiêm minh. Hiện nay, nếu bác sĩ bị đánh thì phải đi khám chứng thương, mất bao nhiêu phần trăm sức khỏe mới truy tố. Vì thế, nhiều vụ hành hung bác sĩ nhưng chỉ xử phạt hành chính, chẳng ai sợ. Nếu thấy luật chưa hợp lý, có thể sửa theo hướng là đã hành hung người đang làm nhiệm vụ như công an, bác sĩ, giáo viên thì dứt khoát phải khởi tố.

Ngược lại, những người thực thi nhiệm vụ mà có hành vi sai trái thì cơ quan quản lý con người đó phải xử lý nghiêm khắc để làm gương.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!