Các nhà lãnh đạo và đại biểu thế giới chụp ảnh lưu niệm trong Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP29) ở Baku, ngày 12 tháng 11 năm 2024. Ảnh: Alexander Nemenov-AFP

Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP29 đã mở màn tại Baku, Azerbaijan, với sự phân cực rõ rệt xoay quanh các vấn đề năng lượng. Trước sự có mặt của đại diện hơn 190 quốc gia, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliev ủng hộ quyền của các quốc gia trong việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên, bao gồm dầu mỏ và khí đốt, trước kỳ vọng quốc tế về giảm phát thải carbon. Theo ông Aliev, các tài nguyên này, được gọi là "món quà từ Thượng đế", vẫn là nền tảng cho nền kinh tế của nhiều quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh năng lượng toàn cầu hiện nay.

Bối cảnh đàm phán tại COP29

Tại COP29, sự vắng mặt của nhiều lãnh đạo từ các nền kinh tế lớn trên thế giới, bao gồm Hoa Kỳ đã để lại dấu ấn trong các cuộc thảo luận. Tổng thống Mỹ tái đắc cử Donald Trump không tham dự, mặc dù đặc phái viên của ông, John Podesta, có mặt để đại diện cho các cam kết của Hoa Kỳ. Điều này đã dấy lên lo ngại về độ tin cậy trong các cam kết của Mỹ, đặc biệt khi ông Trump trước đây từng rút nước này khỏi Thỏa thuận Paris.

Mặt khác, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hỗ trợ tài chính cho các nước đang phát triển. Các quốc gia này đang yêu cầu tăng đáng kể mức hỗ trợ tài chính hàng năm, hiện đang ước tính khoảng 116 tỷ đô la mỗi năm, nhưng yêu cầu này lại vấp phải sự do dự từ các quốc gia phương Tây khi chi tiêu công của họ đang giảm.

Tham vọng năng lượng của Azerbaijan

Là một quốc gia gắn bó lâu đời với ngành công nghiệp dầu mỏ, Azerbaijan đang nỗ lực đa dạng hóa sản xuất năng lượng đồng thời củng cố vị thế của mình trên thị trường khí đốt tự nhiên. Tổng thống Aliev nhắc lại rằng Liên minh châu Âu đã đề nghị Azerbaijan tăng cường xuất khẩu khí đốt trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng năm 2022. Theo ông, điều này chứng tỏ rằng các nguồn tài nguyên hóa thạch của quốc gia vẫn có vai trò chiến lược trong việc đáp ứng nhu cầu năng lượng của thị trường.

Bất chấp áp lực quốc tế về việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, Baku nhấn mạnh sự cần thiết cho các nước sản xuất đảm bảo phát triển kinh tế của mình. Theo ông Aliev, việc khai thác tất cả các nguồn tài nguyên, bao gồm gió và năng lượng mặt trời nên được khuyến khích mà không có sự phân biệt.

Phản ứng trái chiều từ cộng đồng quốc tế

Trên trường quốc tế, một số quốc gia châu Âu bao gồm Vương quốc Anh đã bày tỏ cam kết tiếp tục theo đuổi các mục tiêu khí hậu dù phải đối mặt với nhiều thách thức hiện tại. Thủ tướng Anh Keir Starmer, một trong số ít lãnh đạo G20 có mặt, đã công bố các mục tiêu mới về giảm phát thải khí nhà kính và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thể hiện vai trò lãnh đạo về khí hậu.

Tuy nhiên, Liên minh châu Âu với đoàn đại biểu bao gồm các chính trị gia như Viktor Orban của Hungary và Andrzej Duda của Ba Lan, vẫn còn bị chia rẽ về mức độ cam kết tài chính dành cho các nước đang phát triển. Một số nhà lãnh đạo chủ chốt như Emmanuel Macron và Olaf Scholz đã chọn không tham dự hội nghị, làm tăng thêm căng thẳng.

Một đề xuất tài trợ gây tranh cãi

Vào thứ Ba 13/11, một dự thảo thỏa thuận tài chính ban đầu đã bị nhóm G77+Trung Quốc, đại diện cho hơn một trăm quốc gia đang phát triển, bác bỏ. Theo Adonia Ayebare, nhà đàm phán Uganda và là chủ tịch của nhóm này, lời đề nghị ban đầu là không đủ để đáp ứng các nhu cầu cấp thiết của các nước phía Nam, vốn là những nước dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu. Phản ứng này thể hiện sự bất mãn ngày càng tăng về tiến trình chậm trễ của các cam kết tài chính từ các quốc gia phát triển.

Thách thức của ngoại giao khí hậu năm 2024

Khi hội nghị tiếp tục diễn ra, Azerbaijan hy vọng rằng COP29 sẽ là cơ hội để tái khẳng định tầm quan trọng của một phương pháp tiếp cận bao trùm, công nhận nhu cầu cụ thể của từng quốc gia trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Các cuộc thảo luận dự kiến sẽ gay gắt với các quốc gia đang phát triển quyết tâm không rời hội nghị nếu không có những cam kết hỗ trợ cụ thể.

Với hơn 52.000 người tham dự dự kiến tại sân vận động Olympic Baku, COP29 được dự báo là một sự kiện quan trọng cho ngoại giao khí hậu, mặc dù sự vắng mặt của nhiều lãnh đạo từ các cường quốc có thể hạn chế tác động tức thời của các cuộc đàm phán.

Các nhà khai thác dầu khí được khuyến khích áp dụng AI trong bối cảnh chi phí tăng cao

Lệnh cấm khai thác dầu khí đá phiến ở Mỹ có ý nghĩa gì đối với giá dầu?

Big Oil tiếp tục khai thác dầu khí cho đến năm 2030