Chỉ số niềm tin kinh doanh do Decision Lab thực hiện, cung cấp những đánh giá định kì về nền kinh tế Việt Nam kể từ năm 2011.

Doanh nghiệp kỳ vọng vào sự ổn định và sự tăng trưởng kinh tế

Báo cáo cho thấy, tâm lý kinh doanh dường như đang thay đổi. Trong quý II và quý III, mức độ bi quan về tình hình hiện tại đã giảm 3%, trong khi đó quan điểm tích cực và trung lập tăng lần lượt là 6% và 4%.

Thêm vào đó, khảo sát của quý III cho thấy sự thay đổi về dự báo trong quý tới. So với kết quả thu thập được từ quý II, số doanh nghiệp kỳ vọng vào sự ổn định và sự tăng trưởng kinh tế trong quý tới đã tăng lên 11%. Đồng thời, những doanh nghiệp dự báo xu hướng tiêu cực đã giảm đi 5%.

Chỉ số Niềm tin Kinh doanh tại Việt Nam đang trên đà phục hồi. Ảnh Eurocham.

Gần đến cuối năm, hy vọng và sự cẩn trọng vẫn luôn là cần thiết. Mặc dù GDP trong quý III của Việt Nam tăng trưởng đầy hứa hẹn 5,3% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng các công ty vẫn tiếp tục thận trọng. Kỳ vọng về doanh thu hoặc đơn đặt hàng tăng ổn định, không có sự thay đổi so với quý trước. Trong khi đó, chỉ 22% có kế hoạch mở rộng đội ngũ trong Quý IV và chỉ 16% dự đoán sẽ tăng đầu tư.

Triển vọng FDI của Việt Nam vẫn đang là điểm sáng và điểm cần cải thiện. Sức hấp dẫn đầu tư toàn cầu của Việt Nam vẫn mạnh mẽ. 63% doanh nghiệp được khảo sát đã xếp Việt Nam vào top 10 điểm đến FDI hàng đầu. Đáng chú ý hơn nữa, 31% xếp Việt Nam vào top 3, trong đó con số ấn tượng là 16% ca ngợi Việt Nam là điểm đến đầu tư hàng đầu. Để củng cố hơn niềm tin này, hơn một nửa số người được khảo sát dự đoán sẽ tăng cường đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam khi năm 2023 gần kết thúc.

Tuy vậy, những trở ngại vẫn tồn tại, 59% cho rằng những khó khăn về hành chính là thách thức chính khi hoạt động tại Việt Nam. Những trở ngại khác như sự không chắc chắn trong các quy tắc và quy định, rào cản trong việc xin giấy phép và các yêu cầu nghiêm ngặt về thị thực và giấy phép lao động đối với người lao động nước ngoài cũng là những điểm nổi bật.

Để cải thiện thu hút FDI của quốc gia, 58% số người được khảo sát cho rằng việc tinh giản bộ máy cồng kềnh là yếu tố quan trọng nhất, 48% ủng hộ việc tăng cường môi trường pháp lý, 1/3 kêu gọi nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông và 22% nhấn mạnh việc nới lỏng các yêu cầu về thị thực và giấy phép lao động cho các chuyên gia nước ngoài.

Sự bền vững đang ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu của các công ty châu Âu tại Việt Nam, với 80% cho rằng việc tuân thủ ESG là quan trọng ở mức độ cao hoặc vừa phải.

Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại lớn khi biến các ưu tiên thành hiện thực. Sự không chắc chắn về quy định, lỗ hổng cơ sở hạ tầng và sự hỗ trợ không đầy đủ của chính phủ được coi là những trở ngại cho việc thực hiện các biện pháp bền vững tại địa phương.

Ngoài ra, chỉ có 20% doanh nghiệp đang chủ động chuẩn bị cho các quy định xanh sắp ra mắt của EU, chẳng hạn như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon. Trong khi đó, 38% hiện chưa có kế hoạch liên kết. Sự thiếu chuẩn bị này không chỉ đặt ra những thách thức trong nước mà còn có thể cản trở khả năng cạnh tranh quốc tế, đặc biệt là tại thị trường quan trọng như thị trường EU.

Tác động kép của Hiệp định Thương mại tự do EU - Việt Nam: Cơ hội và trở ngại

Hơn hai năm sau khi được triển khai, Hiệp định Thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) đang tiếp tục có tác động tích cực mạnh mẽ đến bối cảnh kinh doanh của Việt Nam. Hơn 60% doanh nghiệp cho rằng thoả thuận này có lợi, trong đó lợi ích hàng đầu là cắt giảm thuế, tiếp theo là khả năng cạnh tranh được cải thiện ở Việt Nam, giảm rào cản thương mại, mở rộng quan hệ đối tác với công ty địa phương và tăng khả năng tiệp cận thị trường Việt Nam.

Tuy nhiên, sự khác biệt trong định giá hải quan đối với hàng nhập khẩu, thủ tục thông quan không rõ ràng và kéo dài, những trở ngại kỹ thuật đối với thương mại và sự không chắc chắn, thiếu rõ ràng liên quan đến hiệp định là những rào cản hạn chế hiệu quả đầy đủ của hiệp định.

Theo Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit khi bình luận về BCI cho biết: “Nhóm châu Âu tin tưởng vào Việt Nam. Gần một phần ba thành viên của chúng tôi xếp hạng Việt Nam là một trong ba địa điểm đầu tư hàng đầu gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về niềm tin của chúng tôi vào mối quan hệ hợp tác này”.

Ông Fluit cũng nhấn mạnh về tính bền vững, "80% thành viên của chúng tôi ưu tiên ESG và nhấn mạnh cam kết về sự tăng trưởng có trách nhiệm giữa các doanh nghiệp. Bằng cách tích hợp các hoạt động xanh vào chiến lược kinh doanh, chúng tôi theo đuổi cả lợi nhuận và sự tiến bộ”. Ông cho biết sự liên kết giữa các công ty châu Âu và Việt Nam về các mục tiêu bền vững rất đáng khen ngợi và mang tính then chốt. "Cam kết chung này sẽ được nhấn mạnh tại Diễn đàn Kinh tế Xanh 2023 của EuroCham vào ngày 2/11".

Đánh giá về tiềm năng phát triển kinh tế của Việt Nam, Giám đốc điều hành Decision Lab Thue Quist Thomasen nhận định: Sau khi vượt qua những thách thức, Việt Nam hiện có dấu hiệu phục hồi. Bán lẻ và du lịch đã tăng trưởng mạnh mẽ, giúp thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Tăng trưởng FDI cũng mang lại sự lạc quan, củng cố vị thế của Việt Nam như một trung tâm kinh doanh toàn cầu. Mặc dù xuất khẩu và bất động sản vẫn phải đối mặt với những trở ngại nhưng sự lạc quan vẫn chiếm ưu thế.

“Mặc dù BCI vẫn cho thấy tâm lý tiêu cực, nhưng điều tích cực là báo cáo ghi nhận sự ổn định liên tục trong phép đo hàng quý. Sau khoảng thời gian ba năm đầy biến động, sự ổn định mới này cho thấy các nhà lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu giờ đây có thể dự đoán năm tới và lập kế hoạch tốt hơn cho các khoản đầu tư trong tương lai. Đây chính là một sự phát triển tích cực”, Giám đốc điều hành Decision Lab Thue Quist Thomasen khẳng định.