Ngày 22/3, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chất vấn Chánh án Toà án nhân dân tối cao Trương Hòa Bình (TAND). Phiên chất vấn được tổ chức trực tuyến, có sự tham gia của các đại biểu Quốc hội ở các địa phương, dưới sự chủ trì của chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng.

Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Đỗ Văn Đương (Ủy ban Tư pháp của Quốc hội) cho rằng: Hiện nay án xét xử về án tham nhũng, lợi dụng chức vụ ít, trong các bản án xét xử tội phạm tham nhũng, số bị cáo được hưởng án treo, hình phạt tù quá nhẹ chiếm tỷ lệ cao, điều này gây hoài nghi trong dư luận.

Về hoài nghi của đại biểu Đương, ông Trương Hòa Bình cho rằng: “Trong việc xét xử của tòa án, chất lượng xét xử qua thống kê hàng năm đã có kết quả đạt tỷ lệ tăng lên. Tuy nhiên, Tòa án chỉ xét xử những vụ án khi Viện kiểm sát đưa ra truy tố và có cáo trạng, vì vậy ít hay nhiều liên quan đến cơ quan công tố và sự phát hiện của cơ quan điều tra.

Chánh án TAND Tối cao Trương Hoà Bình.

Theo Chánh án TAND tối cao, án tham nhũng đưa ra đều áp dụng các hình phạt nghiêm khắc với chủ mưu cầm đầu. Những tội phạm tham nhũng thường là công chức nhà nước, có nhân thân tốt, khi xét xử, cơ quan xét xử đều nghiêm trị người cầm đầu, đúng người đúng tội nhưng cũng áp dụng chính sách khoan hồng đối với người tự thú, khắc phục hậu quả, tự thú, thành khẩn khai báo.

Tại phiên chất vấn, rất nhiều đại biểu đã bày tỏ quan điểm hoài nghi về việc tiêu cực chạy án. Về vấn đề này, Chánh án TAND tối cao khẳng định: “Không loại trừ có tiêu cực trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Tòa án cũng sẽ phối hợp với các ngành trong việc kiểm tra, xử lý nghiêm minh đối với các hiện tượng tiêu cực. Đối với những vi phạm, Tòa sẽ có biện pháp kỷ luật, điều chuyển công tác, nếu có dấu hiệu hình sự sẽ cùng với các cơ quan kiểm sát, điều tra giải quyết theo đúng thẩm quyền”. 

Nhiều đại biểu đưa ra những câu hỏi chấp vấn về  việc, hiện có nhiều đơn khiếu nại giám đốc thẩm, các vụ dân sự phức tạp nhưng số lượng giải quyết đơn chỉ 50%. Vì sao có những khiếu nại gay gắt kéo dài nhưng không được trả lời, nhưng cũng có những vụ vừa kháng nghị lại đưa ra xét xử Giám đốc ngay, đặc biệt các vụ tranh chấp nhà đất có giá trị cao và dư luận hoài nghi có việc chạy án ?

Trước những quan tâm của các đại biểu, Chánh án TAND tối cao Trương Hoà Bình đã thừa nhận về việc tỷ lệ khiếu nại tăng cao. Lý giải về việc này, ông Bình cho rằng, một phần do chất lượng xét xử, nhưng cũng một phần do quy định của pháp luật hiện này quá mở nên nhiều trường hợp cứ khiếu nại.

Nhiều vụ án kéo dài nhiều năm chậm được xử lý là theo quy định của pháp luật cho phép việc xem lại một khiếu nại trong thời gian 3 năm. Tuy nhiên, một số ít vụ án sau khi bản án có hiệu lực thì có kháng nghị, sau khi tòa án xét xử có nhiều dư luận phản án, có ý kiến của các tổ chức, có đơn đề nghị của đương sự. Sau khi nhận đơn, tòa án nghiên cứu bước đầu, thấy có căn cứ nên giải quyết ngay.

Ông Trương Hòa Bình cho biết, mỗi năm, tòa tối cao chỉ có thể xem xét khoảng 200 vụ, mỗi tháng xử khoảng 20 vụ, nhưng số lượng kháng nghị là gần 400 nên có tình trạng là xét xử không kịp, không đủ thời gian.

“Hiện nay cũng có vụ thẩm phán nhận hối lộ, sửa án, hủy án, chất lượng xét xử chưa cao, gây mất lòng tin trong nhân dân. Đây là thực tế đòi hỏi có thời gian mới khắc phục được. Chúng tôi sẽ phấn đấu giảm hàng năm số lượng án mà để quá hạn, con số đáng kể để nâng cao chất lượng xét xử, sẽ cố gắng theo đúng nghị quyết của quốc hội” – ông Trương Hoà Bình cho hay.

Sau khi giải đáp các câu hỏi liên quan đến tiêu cực trong ngành toà án, Chánh án Tòa tối cao cũng hứa trước chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, cố gắng không để xảy ra tình trạng kết án oan, chấm dứt việc trả hồ sơ điều tra bổ sung không đúng quy định, khắc phục tình trạng bản án tuyên không rõ ràng, nâng tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị tái thẩm...

Thiên Minh