Dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra đang diễn biến hết sức phức tạp, tốc độ lây nhiễm nhanh hơn nhiều so với dịch SARS trước đây. Trung Quốc và nhiều nước khác, trong đó có nước ta, đã chính thức công bố tình trạng dịch bệnh và áp dụng nhiều biện pháp quyết liệt, với sự nỗ lực phi thường để hạn chế tốc độ lây nhiễm và điều trị cho người dân. Mặc dù vậy, tình hình tại Trung Quốc vẫn chậm được cải thiện và hiện rất khó dự đoán về thời điểm mà Trung Quốc có thể hoàn toàn kiểm soát được dịch.

Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng lớn từ 6-8 tháng tới.

Dịch và các biện pháp quyết liệt để chống dịch như cách ly cả một thành phố, hạn chế đi lại, hạn chế xuất nhập cảnh, hạn chế tụ tập đông người, ngừng xuất khẩu các vật tư quan trọng cho nhu cầu chống dịch, đã và đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến rất nhiều lĩnh vực kinh tế như giao thông vận tải (nặng nhất là vận tải hàng không, sau đó là vận tải đường bộ và đường sắt qua biên giới), du lịch, bán lẻ, thị trường chứng khoán, chuyển phát nhanh, logistics...

Hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) cũng không tránh khỏi ảnh hưởng tiêu cực trong ngắn hạn và trung hạn (có thể từ 6 đến 8 tháng) vì các lý do như tiêu thụ giảm, chợ biên giới bị đóng cửa, khách hàng Trung Quốc tạm thời không được nhập cảnh vào Việt Nam, đàm phán mở cửa chính thức thị trường nông sản bị đình trệ vô thời hạn.

Phạm vi ảnh hưởng của dịch và biện pháp chống dịch tới hoạt động XNK là tương đối rộng nhưng thương mại biên giới sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất. Hiện nay, kim ngạch XNK giữa hai nước qua các cửa khẩu đất liền là khoảng 7 tỷ USD, trong đó xuất khẩu theo đường chính thức khoảng 3,7 tỷ USD, xuất khẩu theo đường trao đổi cư dân khoảng 1 tỷ USD, chủ yếu là nông, thủy sản.

Trước tình hình đó, ngay từ mùng 5 Tết (28/1/2020), Bộ Công Thương đã có văn bản cập nhật tình hình và đưa ra cảnh báo gửi tới Bộ NN&PTNT, các tỉnh và các doanh nghiệp xuất khẩu nông thủy sản, yêu cầu toàn bộ hệ thống Thương vụ tại nước ngoài tổ chức ngay các hoạt động tìm kiếm, kết nối khách hàng mới để chuyển hướng tiêu thụ nông, thủy sản, đặc biệt là các loại trái cây. Đồng thời đề nghị các doanh nghiệp logistics giúp đỡ bảo quản nông thủy sản trong thời gian chờ xuất khẩu.

Doanh nghiệp, cá nhân nên chuyển ngay từ xuất khẩu theo đường tiểu ngạch (trao đổi dân cư) sang đường chính ngạch.

Các chi nhánh Thương vụ tại Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam cũng đã và đang tích cực cùng các tỉnh biên giới trao đổi với phía Trung Quốc về thời gian mở lại các chợ biên giới. Trong tuần này các Thương vụ của Bộ Công Thương đã có lịch làm việc với nhiều đối tác, quốc gia để tìm kiếm thị trường mới cho nông sản. Bộ Công Thương cũng đã vận động một số chủ hàng chuyển từ hình thức trao đổi cư dân sang hình thức trao đổi chính ngạch để giúp đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ.

Mặc dù vậy, kết quả thu được là chưa đáng kể bởi một số nguyên nhân khách quan như xuất khẩu theo hình thức trao đổi cư dân được ưu đãi thuế VAT, chi phí thấp, ít phải tuân thủ về bao bì, chất lượng… nên chậm chuyển hướng dù doanh nhân được Bộ Công Thương liên tục khuyến nghị trong 2 năm qua; mặt hàng trái cây chịu sức ép thời vụ và bảo quản nên khó xoay chuyển tình thế trong thời gian ngắn; cuối cùng, trái cây nói riêng và nông sản nói chung không dễ chuyển hướng thị trường bởi chưa được nước khác cho nhập khẩu chính thức; hoặc không đáp ứng được các tiêu chuẩn thông thường về truy xuất nguồn gốc, nhãn mác, bao bì…

Trước tình hình các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn như đã nêu, Bộ Công Thương tiếp tục đưa ra một số khuyến nghị người nông dân điều chỉnh ngay tiến độ sản xuất bởi tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều khả năng kéo dài; tăng cường tiêu thụ nội địa thông qua việc động viên và tổ chức kết nối chuỗi phân phối trong nước với các vựa trái cây lớn như Bình Thuận, Long An. Kêu gọi người dân chung tay ủng hộ nông dân trong nước.

Nông sản xuất khẩu cần tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm, bao bì nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ.

Đặc biệt cần hướng dẫn và động viên các chủ hàng chuyển sang xuất khẩu theo đường chính ngạch các lô hàng có đủ điều kiện; khuyến nghị người bán đóng bao bì, gắn nhãn, gắn tem truy xuất nguồn gốc để tạo thuận lợi cho việc chuyển sang xuất khẩu theo đường chính thức.

Với các lô hàng không đủ điều kiện chuyển sang xuất khẩu theo đường chính thức thì ưu tiên giải phóng hàng khi chợ biên giới được mở lại. Khuyến nghị các tỉnh biên giới bố trí diện tích bảo quản và cung cấp đủ điện cho các container lạnh.

Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ NN&PTNT tổng hợp nhu cầu của ngành nông nghiệp, trình Chính phủ có các biện pháp hỗ trợ tương tự để giúp đỡ bà con nông dân vượt qua giai đoạn khó khăn này, nhất là với trái cây, vốn có thời gian bảo quản rất ngắn; đồng thời cũng đề nghị Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài chính cùng vào cuộc, rà soát các loại thuế, phí, nhất là phí vận chuyển đường bộ, thuế với nhiên liệu bay… để xem xét giảm thuế, phí cho hàng hóa lưu thông trong giai đoạn hiện nay, góp phần hỗ trợ cho bà con nông dân.

Thành Công

	Bộ Công Thương sẽ có giải pháp hỗ trợ xuất khẩu sang Trung Quốc trong 5 ngày
	Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất của Việt Nam
	Nông sản Việt Nam lại rớt giá vì Trung Quốc ngừng thu mua
	Thêm 3 loại thủy sản Việt Nam được “mở cửa” vào thị trường Trung Quố