Thanh tra Chính phủ đã kết luận, chất lượng công tác quy hoạch sử dụng đất chưa cao, một số nội dung chưa sát thực tế, tính khả thi thấp, chưa đảm bảo tốt nguyên tắc về sự phù hợp của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giữa các cấp. Một số chỉ tiêu đất đạt tỉ lệ thấp so với quy hoạch được duyệt. Công tác quản lý nhà nước của UBND tỉnh Bình Dương về đất đai chưa được quan tâm đúng mức đã dẫn đến một số yếu kém, sai phạm.

Tại dự án Khu sản xuất Bình Chuẩn, thị xã Thuận An, sau khi thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng và chuyển nhượng cho các nhà đầu tư thứ cấp, nhà đầu tư hạ tầng chưa thực hiện tốt việc quản lý hạ tầng, quản lý việc đầu tư xây dựng theo quy hoạch chi tiết của các nhà đầu tư thứ cấp, quản lý môi trường đối với khu sản xuất theo quy định. Tình trạng các hộ gia đình, cá nhân phân lô, bán nền trên địa bàn thị xã Dĩ An và Thuận An diễn ra khá phổ biến. Riêng trong giai đoạn 2011 - 2013, UBND thị xã Dĩ An đã có chủ trương cho phép 84 trường hợp hộ gia đình, cá nhân phân lô, bán nền là không đúng quy định.

Một góc Thành phố mới Bình Dương.

Thanh tra Chính phủ còn phát hiện công tác quản lý sử dụng đất đối với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bình Dương và Công ty TNHH MTV Cao su Bình Dương trong một số hợp đồng giao khoán không đúng đối tượng. Đến thời điểm thanh tra, các cơ quan chức năng của tỉnh Bình Dương chưa làm các thủ tục để thu tiền thuê đất đối với diện tích phải chuyển sang thuê đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bình Dương theo quy định.

UBND tỉnh Bình Dương chưa ban hành suất đầu tư tối thiểu trên một đơn vị diện tích đất làm căn cứ cho việc thẩm định dự án và thẩm định nhu cầu sử dụng đất của dự án đầu tư. UBND tỉnh Bình Dương cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có ghi việc hạn chế sử dụng cho các tổ chức đối với phần diện tích đất hành lang an toàn đường bộ, hành lang sông giới sau khi thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng là chưa đúng quy định.

Công tác thống kê, kiểm kê đất đai chưa được thực hiện tốt, số liệu thống kê chưa phản ánh đúng, đầy đủ về thực tế tình hình sử dụng đất trên địa bàn, chưa thực sự là kênh thông tin quan trọng phục vụ cho công tác quản lý sử dụng đất đai. Có 65 trường hợp được UBND tỉnh Bình Dương giao đất ở có thời hạn (không đúng quy định theo Luật Đất đai 2003) chưa được điều chỉnh sang giao đất ở lâu dài theo quy định và chưa thu tiền sử dụng đất bổ sung theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Có 3 trường hợp giao đất ở có thời hạn đã được UBND tỉnh điều chỉnh sang giao đất ở lâu dài nhưng chưa được được cơ quan Thuế tính thu tiền sử dụng đất bổ sung theo đúng hướng dẫn của Bộ Tài chính. Khu công nghiệp Mỹ Phước I, Mỹ Phước II do Becamex làm chủ đầu tư và 117 tổ chức được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm thuộc diện phải điều chỉnh đơn giá thuê đất theo quy định nhưng chưa thực hiện điều chỉnh.

UBND tỉnh Bình Dương ban hành Văn bản số 3400/UBND-SX ngày 1/12/2008, quy định chỉ xác định lại giá trị đất cho sát với giá thị trường đối với các trường hợp đất công giao cho các tổ chức không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất và đất thuộc các doanh nghiệp Nhà nước quản lý nay tiến hành cổ phần hóa là chưa đúng theo quy định của pháp luật.

UBND tỉnh không ban hành văn bản cho phép áp dụng giá đất theo bảng giá đất do UBND tỉnh quy định để tính thu tiền sử dụng đất đối với các trường hợp giá đất theo bảng giá đã sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường (kể từ ngày 1/3/2011). Khi xây dựng bảng giá đất hàng năm, Sở Tài chính không thực hiện điều tra, khảo sát, thống kê về giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế và không sử dụng các phương pháp xác định giá đất được quy định.

UBND tỉnh Bình Dương còn giao đất thu tiền sử dụng đất công không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất đối với Công ty CPXD Bình Dương và cho Công ty TNHH Kim Long thuê đất công không qua đấu giá quyền thuê đất, vi phạm quy định của pháp luật.

Thực hiện tạm thu 10% tiền sử dụng đất, sau đó quyết toán thu tiền sử dụng đất theo bảng giá đất tại thời điểm tạm thu và xác định giá đất làm căn cứ để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo giá đất quy định vào thời điểm trước khi có quyết định giao đất, cho thuê đất hoặc bàn giao đất thực tế đối với 7 dự án trên địa bàn là vi phạm quy định của pháp luật.

Tỉnh Bình Dương đã thực hiện khấu trừ tiền bồi thường giải phóng mặt bằng vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất không đúng quy định của pháp luật đối với 10 tổ chức. Ngoài ra, 2 dự án khác được tỉnh Bình Dương miễn giảm tiền sử dụng đất không đúng quy định.

Đối với Tổng công ty Thương mại XNK Thanh Lễ tại dự án Khu biệt thự nhà vườn Chánh Mỹ và Công ty Cổ phần đầu tư - Xây dựng - Kinh doanh bất động sản Thành Nguyên tại dự án Khu dân cư Võ Minh Đức, tỉnh Bình Dương xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa sát giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường.

Công ty Areco (chủ đầu tư Dự án Khu dân cư và Thương mại Bình Quới) và Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (chủ đầu tư Khu đô thị sinh thái Chánh Mỹ) được “ưu ái” xác định thiếu diện tích và không tính thu tiền sử dụng đất một số diện tích phải thu tiền sử dụng đất, đất thương mại dịch vụ, đất dịch vụ công cộng, đất tiện ích công cộng, đất bến bãi không thuộc diện giao đất không thu tiền sử dụng đất.

Nhiều lô đất tại huyện Bến Cát chuyển nhượng mục đích sử dụng cho các cá nhân chưa đúng quy định pháp luật.

Đoàn thanh tra còn phát hiện Công ty Cao su Dầu Tiếng (chủ đầu tư dự án Khu công nghiệp Rạch Bắp) bị thu vượt tiền thuê đất; tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất đối với 6 hộ gia đình, cá nhân chưa đúng quy định của pháp luật. Tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tính bị “nợ đọng” tính đến ngày 30/6/2013 và tiền phạt chậm nộp tiền sử dụng đất đến 30/4/2013 là 892.420.012.538 đồng.

Qua công tác thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị và được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính xử lý số tiền 156.552.729.122 đồng liên quan đến truy thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do sai phạm về tính thu tiền sử dụng đất, khấu trừ tiền bồi thường, hỗ trợ về đất; tính thiếu diện tích đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính; miễn giảm tiền sử dụng đất sai quy định…

UBND tỉnh Bình Dương phải kiểm tra, làm rõ và xử lý số tiền vi phạm 18.091.138.823 đồng tại dự án Khu dân cư Phú Hòa 1 của Công ty Cổ phần Xây dựng - Tư vấn - Đầu tư Bình Dương. Các cơ quan ban ngành trên tỉnh Bình Dương phải hoàn tất thủ tục pháp lý về đầu tư và đất đai, làm rõ để xử lý các sai phạm liên quan tại dự án Công viên Nghĩa trang Bình Dương đối với Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Chánh Phú Hòa theo đúng quy định. UBND tỉnh phải khẩn trương đôn đốc, thu nộp số nợ đọng tiền thuê đất, tiền phạt chậm nộp về ngân sách nhà nước theo đúng quy định.

Thanh tra Chính phủ cũng đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu một số nội dung còn bất cập của quy định pháp luật liên quan đến chính sách đất đai, trên cơ sở đó quyết định hình thức điều chỉnh hoặc hướng dẫn địa phương điều chỉnh, xử lý những khó khăn, vướng mắc một cách phù hợp.

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc và tùy theo tính chất, mức độ sai phạm để có hình thức xử lý hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.

Hưng Long