Bethlehem chỉ cách xa Jerusalem 5km về phía Nam nhưng bị ngăn cách bằng bức tường biên giới do Israel xây dựng để phòng thủ và đồng thời cũng là để phong tỏa vùng đất Palestine.

Tuy nhiên số người thật sự từng đặt chân đến đây không nhiều vì Trung Ðông từ nhiều năm nay vẫn là miền đất của những bất ổn và khủng hoảng.

Bethlehem là một trong những địa danh cổ đã có từ trên 3.000 năm nhưng không phải là một thành phố lớn, dân số ngày nay chỉ vào khoảng 25.000. Kinh Tân Ước xác định Bethlehem là nơi Chúa Jesus giáng thế. Cộng đồng Thiên Chúa Giáo ở đây lâu đời nhất, nhưng nhân số giảm dần do di cư đi những nơi khác và dân Hồi giáo dần dần là thành phần đa số.

Như số phận của những lãnh thổ khác trong vùng Trung Ðông, qua lịch sử, Bethlehem đã từng bị chiếm đóng bởi nhiều nhóm dân tộc, vương quốc, đế quốc, thuộc địa phương Tây và các chính quyền khác nhau. Hiện nay, Bethlehem ở lãnh thổ Bờ Tây sông Jordan, thuộc chính quyền tự trị Palestine từ năm 1995, tuy nhiên Israel vẫn kiểm soát tất cả đường ra vào thành phố này.

Nguồn lợi kinh tế chính của Bethelehem là du lịch, trung tâm hành hương của người Thiên Chúa Giáo, đến đông nhất vào mùa lễ Giáng Sinh. Thành phố có hơn 30 khách sạn và khoảng 300 xưởng và tiệm bán các đồ thủ công lưu niệm sử dụng được nhiều nhân công. Tình thế bất ổn thường xuyên do những xung đột giữa Israel và Palestine làm giảm số du khách muốn đến đây mỗi năm.

Hàng vạn người hành hương đổ về Công trường Manger, Bethlehem đón Giáng Sinh

Thánh đường Chúa Giáng Thế ở Công trường Manger là nơi hấp dẫn du khách hơn hết. Trong cuộc nổi dậy của người Palestine được gọi là Intifada thứ hai, năm 2000-2001, Bethlehem là khu diễn ra chiến trận khi quân đội Israel mở cuộc tấn công sang vùng đất Palestine. Nhiều cơ sở ở Bethelhem bị tổn hại và nhà thờ Chúa Giáng Thế bị quân đội Israel bao vây hơn một tháng khi có khoảng 200 dân Palestine trong đó có cả những phần tử du kích Palestine chạy vào cố thủ.

Vera Baboun, nữ thị trưởng đầu tiên mới được bầu lên, hứa hẹn sẽ đem lại cho Bethlehem một bộ mặt mới, bắt đầu từ mùa lễ Giáng Sinh năm nay. Suốt 7 năm trước, nhóm Hồi giáo Hamas nắm vị trí chế ngự chính quyền địa phương và hậu quả là Bethlehem bị cắt đứt tất cả nguồn viện trợ quốc tế. Trong cuộc bầu cử tháng 10 vừa qua, Hamas yếu thế và bà Baboun, dân Thiên Chúa Giáo đắc cử. Mức thất nghiệp ở Bethlehem là 20%, cao nhất trong lãnh thổ Bờ Tây, và bà Baboun hy vọng phục hồi du lịch sẽ là điều kiện chính để giảm nhẹ tình trạng thiếu việc làm.

Sau một thời gian cuộc nổi dậy Intifada và chiến tranh với Israel làm nhiều du khách không dám hành hương đến Thánh địa Bethlehem, tình hình đã dần dần trở lại bình thường hơn vài năm gần đây. Năm ngoái có 100.000 du khách, bao gồm cả người nước ngoài và dân Arập Thiên Chúa Giáo đến từ Israel trong dịp lễ Giáng Sinh. Bộ Du lịch Israel dự đoán năm nay, số du khách về Bethlehem sẽ giảm bớt, chỉ có khoảng 75.000, do ảnh hưởng của chiến sự ở Gaza hồi tháng trước.

Người nước ngoài muốn đến Bethlehem bắt buộc phải qua Israel hoặc qua cửa khẩu từ Jordan do Israel kiểm soát. Vì vậy trên thực tế Bethlehem cũng không thể khai thác du lịch được đầy đủ như ý muốn. Bộ Du lịch Israel dùng nhiều cách để khuyến khích du khách đến thăm Thánh địa thuê phòng tại các khách sạn Do Thái ở Jerusalem.

Bethlehem chỉ như một vùng ngoại ô của thành phố Jerusalem và bị vây bọc ba phía bởi bức tường cao dựng lên nhằm ngăn chặn khủng bố mang bom xâm nhập đất Israel. Năm 2004, Tòa án Quốc tế đã phán định là bức tường này vi phạm công pháp quốc tế. Hai thiên niên kỷ sau Chúa Giáng Thế, Bethlehem hoàn toàn bị bóp nghẹt trong bóng của bức tường biên giới cao 6m chạy dài nhiều kilômét.

Israel luôn luôn nói đến sự mong muốn chung sống hòa bình giữa hai dân tộc Israel và Palestine, nhưng thực chất là áp dụng chủ nghĩa chính sách apartheid (phân biệt đối xử) với dân chúng ở thành phố Thánh địa này.

Qua những năm chiếm đóng toàn thể lãnh thổ đã được Liên Hiệp Quốc dành cho dân Palestine, Israel đã lấn nhiều đất đai bao quanh Bethlehem và xây dựng trái phép 19 khu định cư cho dân Do Thái. Gần 80% khu đất rộng 22 km vuông phía Bắc, giữa Bethlehem và Jerusalem, bị sát nhập vào đô thị Jerusalem mở rộng. Tuần trước, chính quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã chấp thuận cho thành lập một khu định cư mới ở đây với 2.612 căn nhà sẽ được xây cất.

Trong và xung quanh Bethlehem, cơ quan an ninh Israel lập hơn 30 trạm kiểm soát sự đi lại của dân chúng, chia cắt thành phố thành nhiều khu biệt lập. Dân Palestine ở Bethlehem phải có giấy phép mới được đi vào Ðông Jerusalem, phần thành phố mà Israel đã chiếm giữ sau “trận chiến 6 ngày” năm 1967, ngược lại dân Do Thái ở những khu định cư được tự do đi lại, về đất Israel cũng như qua lãnh thổ Bờ Tây. Từ năm 2000, hướng dẫn viên du lịch ở Bethlehem không được qua đất Israel và như thế các văn phòng du lịch của dân Do Thái có thể lập lộ trình cho du khách sao cho họ thuận tiện đến thăm Thánh Ðịa nhưng trở về cư ngụ tại các khách sạn thuộc Israel.

Theo lập luận của Israel, dân Palestine Thiên Chúa Giáo là đối tượng tấn công của phong trào thánh chiến Hồi giáo (jihad) và sự ngược đãi cũng như đe dọa khiến họ phải rời bỏ Bethlehem đi nơi khác. Thật ra, nguyên nhân chính của việc di cư là sinh hoạt kinh tế thấp kém khó khăn và chính sách cai trị của Israel. Một cuộc thăm dò dư luận năm 2006 cho biết 78% dân Palestine Thiên Chúa Giáo di cư khỏi Thánh địa là do chính sách lấn chiếm và phân biệt đối xử của người Do Thái.

Vera Baboun, nữ thị trưởng đầu tiên mới được bầu lên, hứa hẹn sẽ đem lại cho Bethlehem một bộ mặt mới

Bà thị trưởng Vera Baboun bày tỏ sự lạc quan: “Giáng Sinh năm nay không chỉ mừng Thiên Chúa mà có thêm ý nghĩa quan trọng là sự chào mừng tân quốc gia Palestine”. Nhưng bà khoác tay chỉ qua bức tường và những khu nhà phía xa: “Thành phố chúng tôi hoàn toàn bị bao vây bởi bức tường và các khu định cư Do Thái, tác hại cho sự phát triển, trao đổi hàng hóa cũng như tư tưởng của con người”. Bà nói tiếp: “Giáng Sinh năm nay đem đến cho chúng tôi tín hiệu hòa bình là Palestine đã được thế giới thừa nhận làm một quốc gia, nhưng cũng nhắc nhở rằng cuộc tranh đấu còn phải tiếp tục”.

S.Phương (Theo Jerusalem Post)