Bài 1: Sóng lớn đang lên?

Bài 2: Người lên đỉnh cao, người về vực sâu

Đào bitcoin, mua nhà tiền tỷ

Những ngày cận Tết Nguyên đán chúng tôi được gặp Ngọc Anh (trú tại quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) - một trong số ít những miner (hay còn gọi là "nông dân cày coin"/ "thợ đào") tiền điện tử) đầu tiên ở Hà Nội. Vừa nhắc đến BTC, Ngọc Anh đã buột miệng: "Giá như em giữ được 1-2 bitcoin thì có lẽ Tết này đã "ấm" hơn rất nhiều anh ạ". Câu nói này cũng là lời than thở chung của đa số miner cũng như dân đầu tư tiền điện tử bitcoin - không chỉ ở Việt Nam - mà còn cả nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Một dàn "trâu cày" bitcoin ở Việt Nam.

Qua một số người bạn của Ngọc Anh tôi được biết từ việc tích cóp tiền lãi qua việc đào bitcoin rồi bán lại, cũng như nhập các dàn "trâu cày" (máy đào BTC) cho dân đầu tư ở Việt Nam, Ngọc Anh có thể tự hào mình đủ tiền để mua được chung cư tiền tỷ ở Hà Nội. Vốn sinh ra và lớn lên tại TP Hải Phòng, lại bị bệnh về xương hầu như chỉ có thể di chuyển bằng xe lăn song năm 2011 Ngọc Anh vẫn quyết tâm tay trắng lên Hà Nội lập nghiệp. Chính bản thân miner này cũng không nghĩ được rằng cơ duyên đã giúp cho anh không chỉ nuôi được bản thân mà còn có thể an cư lạc nghiệp tại thủ đô.

Nhớ lại khoảng hơn chục năm trước, khi đồng bitcoin mới ra đời thì Ngọc Anh đã nhanh chóng "nhập cuộc". Dù thượng đế có phần bất công, khi ban cho anh một sức khỏe không tốt (Ngọc Anh bị bệnh xương thủy tinh) song lại bù lại cho Ngọc Anh một cái đầu rất nhanh nhạy với việc kiếm tiền online.

"Ban đầu cũng chỉ do tò mò, em dùng chiếc máy tính duy nhất để tham gia đào tiền. Do còn ít người đào nên chỉ khoảng 1 ngày đã có thể đào được 1 BTC, bán được khoảng 1-2 USD. Theo thời gian, giá trị đồng tiền này đã tăng rất nhanh, từ một vài USD lên 100 USD rồi 1.000 USD. Cho đến năm 2014-2015 giá trị 1 BTC tăng tiếp lên 2.000 USD, rồi thậm chí 5.000 USD - tùy thời điểm. Em đã rủ bạn bè chung vốn để đầu tư khoảng 10 máy tính chuyên đào. Trung bình một tháng, 10 máy tính chạy 24/24 giờ thì đào được 1 BTC, bán được khoảng 60-70 triệu đồng. Trừ tiền điện, tiền thuê nhà, khấu hao máy thì bọn em lãi được khoảng 30 triệu đồng" - Ngọc Anh nhớ lại.

Cho đến khoảng năm 2018, dù giá trị của đồng BTC tăng mạnh song việc đào đã trở nên khó khăn hơn rất nhiều nên em tạm dừng và chuyển sang nghề nhập "trâu cày" (máy đào BTC) về bán " - Ngọc Anh kể.

Cũng khoảng những năm 2015-2017, cơn sốt nhập là trâu cày bắt đầu rầm rộ tại Việt Nam. Có không ít nhà đầu tư đã xuống tiền "tấn" (hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng) để mua những dàn máy tính "khủng", thuê nhà hoặc mở xưởng để đào BTC. Cũng bởi việc đào bitcoin ngày một khó hơn, chỉ với một máy tính thì không thể làm nổi nên phải "build" (dựng) cả dàn máy tầm vài chục đến vài trăm chiếc, cắm điện chạy 24/24h thì mới mong đào được loại tiền điện tử này.

Có dịp sang Trung Quốc, Ngọc Anh cũng như nhiều miner Việt phải choáng váng trước những xưởng, cánh đồng với tầm vài ngàn đến cả vạn "trâu cày" để đào BTC. Cũng chính vì vậy mà thời điển hiện nhiều nhà đầu tư cũng như miner Việt đã không còn mặn mà với việc đào nữa.

Cũng theo một miner có tiếng ở Hà Nội, từ đầu năm 2021 giá trị của đồng BTC đã tăng một cách "phi mã". Từ khoảng 20 ngàn USD tăng dần lên đến 30 ngàn, rồi 35 ngàn, vượt mốc 40 ngàn. Cho đến ngày 12-2-2021 thì đã lập đỉnh mới với ngưỡng gần 50 ngàn USD.

Song dù giá tăng rất nhanh thì khác với khoảng thời gian trước năm 2017, nhà đầu tư hiện tại có xu hướng chuộng giao dịch, mua bán BTC trực tiếp trên sàn hơn thay vì bỏ tiền đầu tư máy đào. "BTC có giới hạn. Chỉ có tối đa 21 triệu đồng được giải mã và số lượng tiền còn lại chưa đến 3 triệu bitcoin. Số lượng ít nhưng số máy đào nhiều khiến "độ khó" hay số BTC giải mã được ngày càng ít". Hiện tại phần lớn các miner Việt nhắm mục tiêu đến các đồng coin có giá trị nhỏ hơn nhưng dễ khai thác hơn điển hình như Ethereum, Litecoin, Bitcoin Cash…

“BTC khó đào hơn, máy đào cũng đòi hỏi cấu hình cao hơn. Ngoài các vấn đề liên quan như không gian lắp đặt, chi phí điện, nếu người chơi không mạnh tay chi tiền đầu tư, xây dựng quy mô và có vốn kiến thức kỹ thuật nhất định thì chỉ như "muối bỏ bể".

Bitcoin - đồng tiền điện tử đầy ma lực.

Vỡ tan giấc mộng

Với những dân chuyên nghiệp, có kiến thức và có khả năng dự đoán như Ngọc Anh... thì việc đào tiền cũng như kinh doanh các loại dàn trâu cày mới có lãi. Còn có không ít những nhà đầu tư thấy "người ta ăn khoai mới vác mai đi đào", nên đã phải trả giá rất đắt.

Thời điểm năm 2017 khi BTC gần chạm ngưỡng 20 ngàn USD thì các đồng tiền khác cũng đạt đỉnh, với giá trị tăng 400-500% chỉ trong thời gian ngắn khiến các nhà đầu tư không chỉ thế giới và Việt Nam đổ tiền vào đầu tư mua máy đào. Máy đào tiền điện tử nhập khẩu về Việt Nam chủ yếu có 2 loại là Asic của hãng Bitmain (Trung Quốc) sản xuất dùng để “cày” BTC và 1 loại máy nữa dùng GPU để chuyên giải thuật toán Ethast “cày” các đồng Altcoin khác như: ETH, ETC, DCR… Đối với dòng “trâu” GPU được cộng đồng đào tiền điện tử Việt Nam chia ra làm hai dòng “trâu đỏ” và “trâu xanh” để chỉ “trâu” được lắp từ hai nhà cung cấp chip cho VGA nổi tiếng là AMD và NVIDIA. Những người kiếm sống và làm giàu từ dàn “trâu cày” tiền điện tử được gọi là “nông dân” thời 4.0.

Cũng chính bởi hấp dẫn bởi siêu lợi nhuận trong thời gian ngắn, dòng tiền đổ vào các máy đào cực lớn trong nguồn cung hạn chế đã đẩy giá “trâu” đào lên gấp nhiều lần giá trị thực. Tại thời điểm đầu năm 2018 giá trị thực tế của 1 “trâu đỏ” 6 chân VGA chỉ gần 20 triệu đồng nhưng do khan hiếm hàng nên các đại lý đã đẩy giá lên 80 - 90 thậm chí cả trăm triệu đồng. Thế nhưng chỉ vài tháng sau đó BTC sụt giá nghiêm trọng khiến cho các nhà đầu tư trước đó bán đất, cắm sổ đỏ để lấy tiền đầu tư mua máy đào, mua tiền ảo lâm vào tình trạng phá sản, nợ nần, các máy đào được thanh lý với giá rẻ bèo chỉ từ 7-10 triệu đồng/máy.

Trường hợp Hoàng Hiệp, một trong những nông dân thời 4.0 là một ví dụ. Vốn cũng có thời gian tham gia mua đi bán lại BTC, năm 2017 thấy giá của đồng tiền điện tử này tăng chóng mặt nên đã lập tức đặt Ngọc Anh nhập một dàn hơn 30 trâu để cày. Để có được gần 3 tỷ đồng để đầu tư, Hiệp đã phải bán đi mấy trăm mét đất, lại vay mượn thêm khắp nơi. Sau hơn một tháng thì máy về đến Việt Nam, Hiệp bắt đầu set up trâu cày nhằm chờ đến ngày thu hoạch. Nhưng hỡi ôi, cả tháng mà chưa đào được nổi một BTC, đã thế tiền điện tiền thuê xưởng hết mấy chục triệu đồng. Cũng do thiếu kinh nghiệm cũng như lơ mơ về kỹ thuật nên thi thoảng trâu cày lăn ra "ngất" Hiệp cũng không biết xử lý như thế nào. Thành ra càng đào càng lỗ. Sau gần 1 năm làm miner, Hiệp đã phải bán tống bán tháo dàn trâu cày, thu về chưa được 1/5 so với số vốn bỏ ra.

Một nông dân thời 4.0 khác chia sẻ: “Trước đây tôi đầu tư vào các “trâu” đào bằng VGA vì nghĩ rủi ro thấp nếu tiền ảo xuống giá thì mình có thể gỡ “trâu” ra thanh lý VGA cho ai có nhu cầu lắp PC chơi game, đồ hoạ. Lúc đồng ETH đạt đỉnh giá hơn 1.400 USD/ETH tôi đang đầu tư hơn 500 triệu đồng mua dàn “trâu” đào, mỗi tháng trả khoảng 15 triệu đồng tiền điện. Nhưng khi tiền ảo lao dốc tôi gỡ VGA “trâu” ra bán mà không kiếm được người mua, do đâu đâu cũng có người thanh lý VGA nên đành chấp nhận bán hết dàn “trâu” cày với giá rẻ chỉ vài chục triệu đồng”.

(Còn nữa)

Minh Khang