Hai thua một

Công ty Cổ phần Thương mại Phú Lễ Việt Nam bán sỉ rượu nếp và rượu chuối hột, có hợp đồng với đại lý, kèm thỏa thuận nếu đại lý đạt doanh số trên 100 triệu đồng thì được hưởng chiết khấu 5%.

Tuy nhiên, khi thanh tra, Cục Thuế TP HCM cho rằng, khoản chiết khấu này không được chấp nhận, xem đây là khuyến mãi. Do đó, doanh thu của Phú Lễ bị xác định lại cao hơn và đây là cơ sở để Cục Thuế TP HCM ra quyết định truy thu thuế và phạt doanh nghiệp này gần 5,6 tỉ đồng.

Không đồng tình với quyết định của Cục Thuế TP HCM, Công ty Cổ phần Thương mại Phú Lễ đã tiến hành khởi kiện ra tòa và Tòa án Nhân dân TP HCM đã tiến hành thụ lý vụ kiện này.

Tại phiên tòa ngày 18-9-2015, bên bị đơn - đại diện Cục Thuế TP HCM - vẫn giữ nguyên quan điểm cho rằng, thỏa thuận dựa trên doanh số là không đúng quy định, mà phải thỏa thuận dựa trên “số lượng lớn” mới được xem là chiết khấu.

Tuy nhiên, theo phán quyết cuối cùng của tòa án, quan điểm này của Cục Thuế TP HCM không được chấp nhận. Tòa án nhận định việc chiết khấu thương mại được quy định trong các chuẩn mực kế toán, theo Luật Kế toán, trong khi quy định về khuyến mãi thực hiện theo Luật Thương mại. Do đó, tòa tuyên việc truy thu của cơ quan thuế là không có cơ sở. Cơ quan thuế phải giải quyết lại việc truy thu, phạt thuế cho đúng quy định. Theo đó, Công ty Cổ phần Thương mại Phú Lễ chỉ không được chấp nhận khoảng 80 triệu đồng. Trong khi theo quyết định của Cục Thuế TP HCM trước đó, doanh nghiệp này bị truy thu tới 5,6 tỉ đồng.

Nhưng Phú Lễ không phải là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên thắng kiện cơ quan quản lý Nhà nước về thuế. Trước Phú Lễ là vụ thắng kiện của Công ty Cổ phần Dịch vụ Phú Nhuận (Maseco). Ngày 3-12-2012, Đoàn thanh tra Bộ Tài chính đã lập biên bản với Công ty Maseco về khai sai thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp từ năm 2009 đến năm 2011và yêu cầu công ty này phải nộp lại số tiền trên 7 tỉ đồng vào Kho bạc Nhà nước. Thanh tra Bộ Tài chính cho rằng, đây là số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp chênh lệch từ năm 2009 đến năm 2011 mà Maseco đã hết thời hạn hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp.

Không đồng tình với quyết định trên của Thanh tra Bộ Tài chính, Công ty Maseco đã gửi đơn khiếu nại tới cơ quan này. Nhưng kết quả giải quyết là vẫn y nguyên - Thanh tra Bộ Tài chính vẫn giữ nguyên quan điểm xử lý với số tiền trên 7 tỉ đồng.

Cho dù sau đó doanh nghiệp này đã chấp nhận rút hầu bao nộp khoản tiền không hề nhỏ đó vào Kho bạc theo đúng quyết định của Thanh tra Bộ Tài chính, nhưng không có nghĩa là hành trình kiện tụng kết thúc.

Ngày 6-6-2013, Maseco đã gửi đơn khởi kiện quyết định của Chánh thanh tra Bộ Tài chính tới Tòa án Nhân dân TP HCM. Và, trong phiên tòa diễn ra hồi đầu năm 2014, Tòa án Nhân dân TP HCM đã chấp nhận yêu cầu của Maseco, tuyên hủy quyết định của Chánh thanh tra Bộ Tài chính về việc “thu nộp vào tài khoản tạm giữ các khoản tiền phát hiện qua thanh tra tài chính” số tiền hơn 7 tỉ đồng. Maseco được nhận lại số tiền trên.

Trao đổi với báo chí về những khó khăn mà doanh nghiệp vấp phải trong hành trình “đáo tụng đình”, Tổng giám đốc Maseco cho biết, thời điểm công ty bị truy thu thuế năm 2012, nhưng đến tận tháng 7-2014 mới hoàn tất việc kiện tụng và trong thời gian này tình hình tại Maseco luôn căng thẳng và gặp khó khăn vì đối tác e dè do nghi ngờ công ty làm ăn không đàng hoàng, có đối tác từ bỏ hợp đồng với công ty. Sau khi khởi kiện thành công, Bộ Tài chính đã bồi thường thiệt hại cho Maseco số tiền hơn 1 tỉ đồng.

Đối với ngành thuế,  đó là một bài học!

Đó là câu trả lời của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng với phóng viên Báo Năng lượng Mới khi được hỏi: “Ông có bình luận gì về sự kiện có vẻ hy hữu này”. Ông nói: “Có thể thấy rằng, ngành thuế đang hằng ngày làm việc với trên 800.000 doanh nghiệp và trên 20 triệu đối tượng phải nộp thuế, số vụ việc như trên là rất cá biệt. Thứ hai, khi thực thi công vụ, sai ít, sai nhiều, thậm chí sai hẳn đều có thể xảy ra, điều quan trọng là, khi thấy sai thì phải nhận thức được bản chất của cái sai đó và có được phương án để sửa. Mặt khác, chính những vụ kiện như vậy sẽ trở nên có lợi đối với ngành thuế, đó là một bài học, các nhân viên hành thu không thể sai khi áp dụng cho các trường hợp tương tự trong tương lai tiếp theo”.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về những lo ngại trước trình độ của đội ngũ hành thuế khi mà trong vụ kiện của Công ty Maseco, đến Thanh tra Bộ Tài chính cũng sai, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thẳng thắn: “Nếu lỗi xuất phát từ ý thức cố tình làm khó doanh nghiệp của người hành thu, khi mà họ nắm vững các quy định mà cố tình vận dụng sai thì đó chính xác là một sự sự việc nghiêm trọng. Nhưng nếu vụ việc có bản chất phức tạp được quy định bởi nhiều quy định tồn tại trong các bộ luật khác nhau, thì bản chất của sự việc chính là năng lực và chất lượng công việc của người hành thuế. Trong trường hợp thứ nhất, nếu chứng minh được, các đối tượng hành thu chắc chắn sẽ bị xử lý nghiêm; với trường hợp thứ hai, mặc dù ngành thuế vẫn thường xuyên tổ chức tập huấn nâng cao trình độ của người hành thu, nhưng những việc như vậy cũng là khó tránh. Biết được mình sai và tìm ra được giải pháp, theo tôi là điều có lợi cho ngành thuế và người nộp thuế”.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng cho rằng: “Những phán quyết của cơ quan bảo vệ pháp luật cho thấy, sự công bằng, dân chủ, công khai trong công tác thuế đã được thể hiện rõ và với tinh thần thượng tôn pháp luật, bên sai, dù là người nộp thuế, doanh nghiệp, thậm chí là cơ quan Nhà nước đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật”.