Cùng với cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP26) đưa mức phát thải ròng bằng “0”, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng có tiềm năng lớn ở nước ta.

Đáng chú ý, dự thảo Quy hoạch điện VIII được Bộ Công Thương trình Chính phủ tháng 11/2021 đã có sự thay đổi rõ rệt so với bản dự thảo Quy hoạch tháng 3/2021 theo xu hướng phát triển các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Điều này phù hợp với cam kết của Việt Nam về cắt giảm phát thải khí nhà kính tại Hội nghị COP26 tổ chức tại Vương quốc Anh vừa qua.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, cần có một lộ trình rõ ràng hơn đối với việc cắt giảm các nguồn năng lượng hóa thạch và nhanh chóng tháo gỡ các rào cản để thúc đẩy đầu tư phát triển nguồn năng lượng tái tạo một cách hiệu quả, tương xứng với tiềm năng, lợi thế của nước ta.

Nhà máy điện mặt trời Thiên Tân 1.2 nằm tại xã Phước Hà, xuyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận có công suất 100 MWp (ảnh T&T Group).

Tại tọa đàm Tháo gỡ "điểm nghẽn" phát triển năng lượng tái tạo, ông Nguyễn Bá Sản, đại diện Ban quản lý năng lượng Tập đoàn T&T đã nêu 3 điểm nghẽn cần sớm có phương án tháo gỡ 3 điểm nghẽn chính trong phát triển năng lượng tái tạo (NLTT) tại Việt Nam.

Thứ nhất, trong bối cảnh hiện nay và xu thế phát triển thì tỉ trọng nguồn điện từ NLTT ngày càng lớn và tiếp tục gia tăng trong tổng công suất nguồn điện ở Việt Nam nhưng lại tập trung chủ yếu ở một số vùng phụ tải thấp.

Thứ hai, cơ chế giá FIT của chúng ta chưa liên tục, đang bị đứt gãy và gián đoạn. Đây cũng được coi một điểm nghẽn cần khơi thông dòng chảy và cần có một hành lang pháp lý thông suốt, thông thoáng, rõ ràng và liên tục. Các cơ chế chính sách áp dụng trong thời gian vừa qua chưa đưa ra được định hướng lâu dài.

Thứ ba, điện gió ngoài khơi là lĩnh vực có tiềm năng rất lớn của Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, chúng ta đang thiếu một quy hoạch tổng thể đầy đủ để hỗ trợ đầu tư phát triển nguồn điện này cũng như các hướng dẫn, chỉ dẫn cần thiết, rõ ràng cho các bước đi trong quá trình thực thi (từ xin giấy phép khảo sát, đo gió, khu vực/địa điểm nào sẽ ưu tiên phát triển dự án trong giai đoạn đến 2030 và sau 2030).

Ngoài ra, do thiếu quy định và hướng dẫn nên hiện nay một số địa phương đã thông qua khu vực khảo sát theo đề nghị của nhà đầu tư là quá lớn so với quy mô công suất dự kiến. Điều này vừa gây lãng phí không gian biển, tài nguyên biển cũng như hạn chế các nhà đầu tư tiềm năng khác đến tìm kiếm ý định và nhu cầu đầu tư thực sự.

Theo số liệu từ Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, lĩnh vực năng lượng tái tạo của Việt Nam đang phát triển nhanh, với nhiều tiềm năng để thúc đẩy hơn nữa. Trên thực tế, các dự án thủy điện tại nước ta đã hoàn thành gần hết, với tổng công suất khoảng 27,4 GW, trong đó đã phát triển được khoảng 22 GW.

Đối với điện gió, tổng tiềm năng kỹ thuật đạt 377 GW, trong đó điện gió trên bờ có tổng tiềm năng 217 GW, điện gió ngoài khơi chiếm 160 GW. Việt Nam đã phê duyệt khoảng 11.800 MW. Vào cuối tháng 10/2021, Việt Nam đã có 84 nhà máy với tổng công suất khoảng 4.000MW đã COD.

Hơn 80% công ty năng lượng đang đầu tư hoặc xem xét gia nhập thị trường hydro

Cần cân nhắc kỹ lưỡng về các đề xuất bổ sung nguồn điện

Năng lượng tái tạo cần cơ chế hiệu quả hơn