Nhưng,  khi nghe đến lý do các diễn viên cho biết họ muốn nghỉ hưởng tiền chế độ, để được ra ngoài làm, nâng cao đời sống kinh tế thì công chúng trở nên… ngậm ngùi. Thực tế lâu nay, chính sách đãi ngộ đối với nghệ sĩ sân khấu truyền thống vẫn là câu chuyện muôn năm còn mới của ngành văn hóa nước ta.

Theo như chia sẻ của diễn viên Nguyễn Quang Thọ, một trong số 12 viên chức nộp đơn xin nghỉ việc thì lương mỗi tháng chỉ được 4,2 triệu, tính thêm cả tiền thù lao cho mỗi suất diễn cũng không đáng là bao so với mức chi tiêu của thành phố, không đủ để nuôi sống 6 người trong gia đình?

Đây không phải là chuyện mới mẻ gì, đã từ rất lâu (đâu chừng 10 năm nay) đã có rất nhiều những kiến nghị hay những bức xúc, trăn trở về chính sách dành cho các nghệ sĩ sân khấu truyền thống. Không ít bài báo miêu tả sự tận khổ của các cặp vợ chồng là nghệ sĩ khi họ sống ở thời hiện đại nhưng cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, có nghệ sĩ phải đi bán máu lấy tiền chữa bệnh cho con… Thậm chí, có nghệ sĩ cả đời cống hiến đến khi về già lại phải nương tựa vào các trung tâm.

Một màn biểu diễn trong vở xiếc "Làng tôi"

Nhà văn Ngô Thảo - Nguyên Phó tổng thư ký Hội nghệ sĩ Sân khấu đã nói vui rằng, trong suốt mấy chục năm làm sân khấu ông chưa thấy nổi một nghệ sĩ sân khấu truyền thống nào giàu được nhờ nghề, nhưng cũng chưa thấy ai yêu nghề như họ. Lên sân khấu là ông hoàng, bà chúa, về đời thường thì bà bán nước, anh tài xế... “Rũ áo lau son phấn”, nghệ sĩ trở về với cuộc sống lậm lụi lo toan của mình, chắt bóp từng đồng bạc bằng đủ thứ nghề phụ để lấy sức… nuôi nghiệp diễn.

Nực cười làm sao khi giữa thời buổi này nghệ sĩ truyền thống thì vẫn hóp bụng chờ cuối tháng lĩnh ba cọc ba đồng, mà nếu ra chợ không mặc cả cẩn thận có khi bị bão giá móc túi như chơi. Liếc sang hàng ghế tự do, một show diễn của ca sĩ thị trường  có thể “quát” tới giá… vài chục triệu. Nghịch lý này, đang khiến cho chất lượng nghệ thuật chính thống càng ngày càng giảm sút.

Ngay như TP HCM là mảnh đất sống tốt cho nghệ thuật, thế nhưng không ít nghệ sĩ sau thời “oanh liệt” cũng phải về sống dưới viện Viện dưỡng lão nghệ sĩ ở quận 8. Và chắc chắn sau đó cuộc đời của họ sẽ buồn hơn cả những số phận mà họ từng hát, múa dưới ánh đèn lộng lẫy của Sân khấu.  

Thực tế, tình trạng các bộ môn nghệ thuật chính thống đang dần dần chết là bởi nhiều lý do. Nhưng chắc chắn những vấn đề bất cập nêu trên đã góp phần không nhỏ khiến nhiều đoàn nghệ thuật lâm vào cảnh “chết lâm sàng” như hiện nay. Đến mức không ít nghệ sĩ phải thốt lên “chính ngành nghệ thuật truyền thống mới phải tái cơ cấu mạnh mẽ nhất, sống cho ra sống, chết cho ra chết…”.

Trong khi các cấp quản lý vẫn loay hoay với các bài toán tìm lối thoát, các kì phong danh hiệu vẫn um sùm với nhiều kiện tụng, tranh chấp thì những nghệ sĩ sân khấu truyền thống vẫn đau đáu tìm câu hỏi cho bài toán mưu sinh cho cuộc sống. Và một khi bài toán đó vẫn chưa tìm lời giải thì sẽ còn rất nhiều những nghệ sĩ “vượt rào” như câu chuyện ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam.