Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ, Thanh Minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí hằng năm. Tiết Thanh Minh đến sau ngày Lập Xuân 45 ngày, sau ngày Đông chí 105 ngày.

Như vậy, theo quy ước, tiết thanh minh là khoảng thời gian bắt đầu từ khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 khi kết thúc tiết xuân phân và kết thúc vào khoảng ngày 20 hay 21 tháng 4 dương lịch.

Tiết Thanh Minh kéo dài khoảng 15-16 ngày. Người xưa chọn ngày đầu của tiết Thanh Minh để làm Tết Thanh Minh. Theo đó, Tết Thanh Minh năm nay rơi vào ngày 5/4/2018.

Tảo mộ trong Tết Thanh Minh

Công việc chính trong Tết Thanh Minh là tảo mộ, sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên cho sạch sẽ. Khi đi tảo mộ, người ta mang theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ.

Ngoài ra, các gia đình cũng kiểm tra xem các loài động vật hoang dã như rắn, chuột có đào hang, làm tổ trong mộ của người thân mình hay không, nếu có thì phải tìm cách đuổi hoặc lấp tổ đó lại. Vì theo suy nghĩ của họ, việc có động vật đào tổ ở phần mộ người đã khuất là phạm tới linh hồn người đã khuất.

Trong dịp Thanh Minh các khu nghĩa trang thường trở nên đông đúc và nhộn nhịp. Các cụ già sẽ lo khấn vái tổ tiên nơi phần mộ.

Trẻ em cũng được theo cha mẹ hay ông bà đi tảo mộ, trước là để biết đến những ngôi mộ của gia tiên, sau là để biết kính trọng tổ tiên qua tục viếng mộ. Những người quanh năm đi làm ăn xa cũng thường trở về vào dịp này để tảo mộ gia tiên và sum họp với gia đình.

Ngoài những ngôi mộ được trông nom cẩn thận, còn có những ngôi mộ vô chủ, không người thăm viếng vì thế những người đi viếng mộ cũng cắm cho các ngôi mộ này một nén hương tỏ lòng thành kính.

Sau khi công tác dọn dẹp được hoàn thành, người dân sẽ thắp hương hoặc đặt thêm bó hoa cho linh hồn người đã khuất.

Khi đi tảo mộ trong Tết Thanh Minh, tốt nhất là bạn nên chọn những loại hoa mộc mạc, màu sắc không quá sặc sỡ nên lấy màu vàng và trắng làm chủ đạo, cũng có thể xen thêm một chút sắc tím.

Ngọc Dung (Tổng hợp)